Rủi ro là gì? Các loại rủi ro trong bảo hiểm người mua cần biết

07.06.2021 9 để đọc

Chia sẻ

Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi chúng ta gặp phải những rủi ro nhất định. Chính vì phát sinh rủi ro mà bảo hiểm mới xuất hiện. Nếu bạn thực sự muốn lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp nhất thì bạn cần biết những loại rủi ro có thể xuất hiện. Đồng thời, bạn cũng cần tìm hiểu các loại rủi ro trong bảo hiểm nào được hỗ trợ và loại nào không được hỗ trợ khi xảy ra.

Để lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp, bạn cần phải biết các rủi ro có thể xảy ra

1. Định nghĩa rủi ro

1.1 Rủi ro là gì?

Trước khi bạn tìm hiểu các loại rủi ro trong bảo hiểm. Bạn cần phải hiểu rõ, rủi ro là gì và nguyên nhân nào nó xuất hiện trong cuộc sống của chúng ta.

Nói đến rủi ro mọi người thường nghĩ ngay đến những điều không may mắn, không tốt lành, không tốt đẹp. Điều này không sai nhưng chưa thực sự chính xác hoàn toàn.

“Rủi ro là một sự việc không mong muốn xảy ra với con người. Nó gây ra hậu quả, để lại thiệt hại mà chúng ta không biết, không lường trước được về không gian, thời gian, cũng như mức độ nghiêm trọng.”

Ví dụ về các loại rủi ro trong bảo hiểm: Khi bạn lái xe trên đường. Mặc dù lái rất tập trung, lái đúng làn đường, đúng tốc độ quy định, nhưng tỷ lệ bạn bị tai nạn vẫn có thể xảy ra do sự vô tình hay cố ý từ những người tham gia giao thông khác. Đây chính là rủi ro mà bạn sẽ gặp phải mà không mong muốn, không lường trước được và nó xảy ra một cách khách quan.

Bản thân cần hiểu rõ nguyên nhân khiến rủi ro xuất hiện

1.2 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro

Nguyên nhân dẫn đến rủi ro có thể đến từ một trong hai yếu tố sau:.

• Nguyên nhân chủ quan

Là nguyên nhân dẫn đến rủi ro từ chính bản thân bạn nhưng không phải do cố ý. Nó xảy ra do bạn thiếu hiểu biết hoặc không nhận thức hoặc bất cẩn gây lên.

• Nguyên nhân khách quan

Là nguyên nhân dẫn đến rủi ro trong bảo hiểm từ những yếu tố khách quan mà chúng ta không kiểm soát được. Ví dụ:

• Yếu tố môi trường: Thiên tai, bệnh dịch, hạn hán, lũ lụt,…
• Yếu tố về công nghệ, sự phát triển của xã hội: Ví như sự phát triển của Robot dẫn tới tình trạng thiếu việc làm, thất nghiệp hoặc tai nạn lao động do sử dụng máy móc,…
• Yếu tố về kinh tế, xã hội, chính trị: Ví dụ như khủng hoảng kinh tế dẫn tới tình trạng thất nghiệp, chiến tranh,….

Nguyên nhân dẫn đến rủi ro dù là khách quan hay chủ quan đều để lại những hậu quả mà bạn không thể lường trước được. Điều bạn quan tâm thực sự bây giờ là phải nắm được cách thức để phân tích mức độ thiệt hại khi rủi ro xảy ra với bạn.

Bạn cần nghiên cứu, phân tích những rủi ro có thể xảy ra với bạn

1.3 Mức độ rủi ro

Để đánh giá được mức độ rủi ro, đầu tiên bạn cần phải phân tích được những rủi ro nào có thể xảy ra trong quá trình sống, học tập và lao động. Với mỗi rủi ro, bạn cần phân tích được hai yếu tố sau:

Thứ nhất, tần suất xuất hiện rủi ro đó như thế nào?

Tần suất là số lần xảy ra một việc gì đó trong một đơn vị thời gian. Để đánh giá mức độ rủi ro, bạn cần phải phân tích rủi ro này sẽ xuất hiện với tần suất thế nào trong một khoảng thời gian nhất định. Từ đó bạn sẽ có phương án đề phòng hoặc chuẩn bị trước khi rủi ro đó xảy đến. Thông thường có bốn mức đánh giá tần suất xuất hiện của rủi ro: Thường xuyên xảy ra, thỉnh thoảng xảy ra, hiếm khi xảy ra và không bao giờ xảy ra.

Phân tích rủi ro giúp bạn có những phương án đề phòng hoặc chuẩn bị trước

Thứ hai, mức độ nghiêm trọng của rủi ro ra sao?

Sẽ không hoàn toàn tối ưu, nếu chỉ đề phòng những rủi ro mà tần suất của nó xảy ra thường xuyên. Bởi sẽ có những rủi ro rất hiếm khi xảy ra. Nhưng một khi đã xảy ra, rủi ro đó để lại những hậu quả nặng nề. Nên bước tiếp theo sau khi đánh giá tần suất xuất hiện của rủi ro, bạn cần phải đánh giá hậu quả, tổn thất để lại của nó ra sao.

Thông thường có 5 mức để đánh giá mức độ nghiêm trọng: Mức độ đặc biệt nghiêm trọng, mức độ rất nghiêm trọng, mức độ nghiêm trọng, mức độ ít nghiêm trọng và mức độ không nghiêm trọng.

Phân tích chi tiết về từng loại rủi ro trong cuộc sống

Do vậy, để đánh giá mức độ rủi ro, bạn cần phải xây dựng một bảng đánh giá ví dụ như sau:

Rủi ro sẽ để lại nhiều loại tổn thất tùy theo mức độ

Loại rủi ro
Tần suất xuất hiện
Hậu quả – Thiệt hại

Rủi ro 1
Thường xuyên
Ít nghiêm trọng

Rủi ro 2
Hiếm khi xảy ra
Đặc biệt nghiêm trọng

Việc đánh giá được mức độ rủi ro khi xảy ra, bạn sẽ biết cách ứng phó, đề phòng và xây dựng phương án phù hợp giảm thiểu tối đa được hậu quả, thiệt hại khi mà rủi ro không may xảy đến.

Xem thêm: Thẩm định bảo hiểm là gì?

2. Các dạng tổn thất

Khi rủi ro xảy ra, tuỳ từng mức độ mà nó sẽ để lại những tổn thất nhất định cho chúng ta. Tùy theo tính chất mà chúng ta chia tổn thất đó thành các dạng như sau: 

• Tổn thất về vật chất và tài chính

Loại tổn thất này có thể đo lường được có thể sửa chữa, khôi phục và thay thế. Thông thường, các công ty bảo hiểm dễ dàng chấp nhận bảo hiểm những loại thuộc tổn thất này. Bởi mọi tổn thất ở dạng này có thể bù đắp được.

• Tổn thất về tinh thần – tình cảm

Đây là loại tổn thất khó đo lường bằng tài chính, khó khắc phục và khó bù đắp lại được. Ví dụ như mất đi người thân hay mất đi một vật quý giá,… Với những loại tổn thất này, công ty bảo hiểm thường không đứng ra nhận bảo hiểm

Rủi ro dẫn tới tổn thất về tinh thần

• Tổn thất về Tính mạng – Sức khoẻ

Đây cũng là dạng tổn thất không thể đo lường, không thể lượng hoá được bằng tài chính. Tuy nhiên các công ty bảo hiểm và người sử dụng bảo hiểm có thể thương lượng về số tiền bảo hiểm sẽ trả để hỗ trợ khi xảy ra tai nạn, thương tật, thiệt mạng,… Mức độ tổn thất về tính mạng và sức khoẻ có thể lượng hoá dựa vào tỷ lệ phần trăm (%) mất khả năng lao động để quy đổi ra mức tài chính được bảo hiểm.

Ngoài ba loại tổn thất trên, chúng còn được phân loại thành tổn thất không đáng kể và tổn thất quá lớn mà không thể đánh giá được. Nếu bạn gặp tổn thất không đáng kể, bạn có thể tự khắc phục mà không phải thông qua công ty bảo hiểm. Nếu gặp tổn thất quá lớn vượt quá khả năng của công ty bảo hiểm, họ sẽ từ chối nhận. Dạng tổn thất này sẽ được xử lý bằng các biện pháp của Chính phủ hoặc của xã hội.

Các loại rủi ro trong bảo hiểm

3. Các loại rủi ro trong bảo hiểm

Ngoài việc nhận định được những tổn thất – hậu quả mà rủi ro sẽ mang lại, bạn cần phải biết những loại rủi ro nào mà bảo hiểm sẽ đền bù khi xảy ra. Nắm được vấn đề này, bạn sẽ lựa chọn được gói bảo hiểm phù hợp với mình nhất. Vậy có những loại rủi ro nào hiện nay?.

Bạn cần phải biết những loại rủi ro mà bảo hiểm sẽ đền bù

Xem thêm: Tìm hiểu bảo hiểm là gì?

3.1 Rủi ro tài chính và rủi ro phi tài chính

Rủi ro về tài chính dẫn đến tổn thất về tài chính. Rủi ro này sẽ đo lường được bằng tiền mặt. Rủi ro tài chính sẽ gây thiệt hại về tài chính, như chi phí để khôi phục, sửa chữa hoặc thay thế tài sản.

Rủi ro tài chính không chỉ đề cập đến những thiệt hại về tài sản. Những rủi ro gây tổn thất về sức khỏe con người cũng có thể đánh giá bằng tiền dựa theo điều khoản thương lượng trước đó. Đó chính là chi phí điều trị, thu nhập bị giảm sút do mất khả năng lao động v.v…

Rủi ro phi tài chính là rủi ro không thể đo lường bằng tiền mặt. Đây là loại rủi ro không gây thiệt hại về tài chính mà nó ảnh hưởng đến tâm tư tình cảm của bạn. Nó có thể làm cho bạn cảm thấy không hài lòng, không vui. Loại rủi ro này thường rất hay gặp phải trong cuộc sống nhưng mức độ thiệt hại thì không thể đo lường được bằng tài chính.

Phân loại rủi ro thuần túy và rủi ro đầu cơ

3.2 Rủi ro thuần túy và rủi ro đầu cơ

Phần lớn rủi ro thuần túy sẽ gây thiệt hại dù ít hay nhiều với chúng ta. Nếu may mắn, thiệt hại này sẽ không ảnh hưởng lớn hoặc có thể khắc phục được trước khi rủi ro xảy ra (hay gọi là hoà vốn ban đầu). Rủi ro này không có chủ đích hoặc không có nhân tố sinh lời bên trong. Ví dụ như tai nạn xe máy, tai nạn lao động,….

Rủi ro đầu cơ là loại rủi ro có mục đích hoặc có nhân tố kiếm lời bên trong. Đây là loại rủi ro xảy ra trong quá trình chúng ta đầu tư kinh doanh. Ví dụ như đầu tư cổ phiếu, đầu tư kinh doanh,… Việc đầu tư này có thể lãi hoặc lỗ hoặc hoà vốn, nhưng mục đích cuối cùng của nó là kiếm lời.

3.3 Rủi ro chung và rủi ro riêng

Rủi ro chung là loại rủi ro không thể kiểm soát được và phạm vi ảnh hưởng của nó không phải một người mà ảnh hưởng trên diện rộng. Rủi ro chung gây ra hậu quả cho một nhóm lớn người hoặc toàn xã hội (ví dụ như thiên tai, bệnh dịch,…). Để khắc phục hậu quả do rủi ro này gây ra cần sự vào cuộc từ nhà nước, chính phủ và toàn xã hội.

Rủi ro riêng là loại rủi ro mà thiệt hại của nó chỉ trong phạm vi một người hoặc một số ít người. Loại rủi ro này mang tính chất cá nhân ví dụ như: Tai nạn, hoả hoạn, trộm cướp,…

Rủi ro có điều kiện như thế nào để được bảo hiểm?

3.4 Rủi ro có thể được bảo hiểm

Khi tham gia bảo hiểm, điều mà bạn mong muốn nhất là được bảo hiểm khi rủi ro xảy ra. Nhưng bạn phải biết rằng, không phải loại rủi ro nào cũng được bảo hiểm. Bởi có những loại rủi ro mà doanh nghiệp bảo hiểm không thể gánh vác. Hoặc có những loại rủi ro do cố ý hoặc do người tham gia lợi dụng những sơ hở trong điều khoản bồi thường để hưởng lợi từ bảo hiểm. Do vậy, tùy theo từng trường hợp mà rủi ro đó có được hưởng lợi từ bảo hiểm hay không.

Xem thêm: Nguyên tắc bảo hiểm quan trọng bạn cần biết trước khi mua bảo hiểm

Để rủi ro nằm trong các loại rủi ro trong bảo hiểm, rủi ro đó cần đủ các điều kiện dưới đây:

• Tổn thất mà rủi ro đó mang lại phải mang tính chất ngẫu nhiên

Rủi ro có thể được bảo hiểm phải mang tính chất khách quan, không do chủ ý của người bảo hiểm. Nếu rủi ro không mang tính chất ngẫu nhiên, chắc chắn có nhiều người sẽ sẽ cố tình làm hại đến bản thân, làm hại đến người khác để hưởng lợi từ bảo hiểm, vi phạm đến chuẩn mực đạo đức. Ngay cả đến bảo hiểm rủi ro cao nhất (cái chết), rủi ro này chắc chắn sẽ đến dù sớm hay muộn, nhưng thời điểm xảy ra cái chết cũng phải bất ngờ.

• Tổn thất đó phải đo lường được, định lượng được về mặt tài chính

Ưu điểm lớn nhất của bảo hiểm là hỗ trợ khắc phục hậu quả do rủi ro gây ra về mặt tài chính. Bảo hiểm không thể loại bỏ rủi ro xảy ra nhưng nó có trách nhiệm bảo vệ về mặt tài chính. Do vậy tổn thất do rủi ro được bảo hiểm gây ra cần phải đo lường hoặc quy đổi được về mặt tài chính.

Rủi ro cần phải đo lường được – định lượng được

Xem thêm: Quyền lợi được bảo hiểm là gì?

Rủi ro cần phải đo lường được – định lượng được

• Rủi ro có thể được bảo hiểm phải đủ lớn về tần suất và dự đoán được mức độ thiệt hại

Công ty bảo hiểm chỉ lựa chọn những rủi ro mà họ tính toán được hoặc dự đoán được mức độ tổn thất hay số tiền cần bảo hiểm khi rủi ro đó xảy ra. Nếu không tính toán được mức độ thiệt hại do rủi ro đó gây ra, họ không thể đưa ra mức phí bảo hiểm. Thông thường ở những trường hợp này, công ty bảo hiểm sẽ thu mức phí cao hơn mức tổn thất để đảm bảo an toàn.

• Rủi ro xảy ra không trái với các quy tắc, chuẩn mực đạo đức của xã hội

Công ty bảo hiểm sẽ không khắc phục hậu quả do rủi ro nào trái với quy tắc và chuẩn mực đạo đức của xã hội. Nếu không đặt ra điều kiện này, nhiều người tham gia bảo hiểm sẽ bất chấp mọi hành động (kể cả vi phạm đạo đức, pháp luật) để đòi quyền lợi bảo hiểm trong những hoàn cảnh bắt buộc.

Loại rủi ro được bảo hiểm và rủi ro bởi loại trừ

3.5 Rủi ro được bảo hiểm và rủi ro loại trừ

Rủi ro được bảo hiểm

Bạn phải phân biệt rõ rủi ro được bảo hiểm và rủi ro có thể được bảo hiểm. Rủi ro có thể được bảo hiểm là điều kiện cần để rủi ro được bảo hiểm.

Rủi ro được bảo hiểm là những rủi ro về thiên tai, tai nạn, sự cố bất ngờ được doanh nghiệp bảo hiểm chấp nhận khắc phục hậu quả cho người được bảo hiểm khi rủi ro xảy ra. Rủi ro được bảo hiểm có thể bao gồm: rủi ro tài chính, rủi ro thuần tuý, rủi ro riêng. Thông thường các rủi ro phi tài chính, rủi ro đầu cơ và rủi ro chung bị loại trừ, không thuộc rủi ro bảo hiểm.

Xem thêm: Bản chất của bảo hiểm là gì và được thể hiện ở những khía cạnh nào

Rủi ro được bảo hiểm thường được quy định rõ trong các điều khoản hợp đồng khi bạn tham gia. Hoặc có thể công ty bảo hiểm đưa ra các nguyên tắc mà công ty không chịu trách nhiệm khắc phục hậu quả. Nếu rủi ro của bạn không nằm trong các nguyên tắc này, thì rủi ro của bạn gặp mặc nhiên được quyền bảo hiểm.

Rủi ro bị loại trừ

Là những rủi ro mà công ty bảo hiểm không chấp nhận bảo hiểm, không chấp nhận bồi thường khắc phục hoặc trả tiền bảo hiểm nếu chúng xảy ra. Các rủi ro bị loại trừ được quy định rõ trong hợp đồng bảo hiểm.

Đới với những rủi ro bị loại trừ, công ty bảo hiểm sẽ có những gói bảo hiểm phù hợp với điều kiện kinh tế của người tham gia bảo hiểm. Bởi rủi ro càng lớn, phí bảo hiểm càng cao. Do vậy, tùy thuộc vào điều kiện hoàn cảnh của mỗi cá nhân tham gia bảo hiểm mà công ty bảo hiểm sẽ đưa những loại rủi ro bị loại trừ khi xảy ra.

Lên phương án phòng ngừa rủi ro trong cuộc sống

4. Cách phòng tránh rủi ro trong cuộc sống

Có thể thấy, không dễ để phòng tránh những rủi ro xảy ra trong cuộc sống bởi chắc chắn chúng ta không thể kiểm soát các nguyên nhân dẫn tới rủi ro. Cách để phòng tránh rủi ro hiệu quả nhất là bạn nên đưa ra những phương án khắc phục cho từng loại rủi ro khi xảy ra.

Có những loại rủi ro có thể tự mình khắc phục. Có các loại rủi ro trong bảo hiểm bạn không thể khắc phục một mình mà cần sự hỗ trợ về mặt tài chính. Do đó, việc nghiên cứu lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp để phòng những rủi ro có thể xảy ra là một phương án tối ưu mà bạn có thể cân nhắc. Đây cũng chính là vai trò của bảo hiểm.

Qua bài viết này Generali đã giúp bạn hiểu rõ rủi ro là gì và nắm được các loại rủi ro trong bảo hiểm thường gặp. Hy vọng bạn sẽ phân tích được những rủi ro trong cuộc sống để lựa chọn được gói bảo hiểm phù hợp nhất với điều kiện hoàn cảnh và tài chính của bạn hiện tại.