Quy luật lưu thông tiền tệ và lạm phát – Giao trinh Kinh te chinh tri.pdf – 123docz.net

Quy luật lưu thông tiền tệ là quy luật quy định lượng tiền cần thiết cho lưu
thông hàng hóa trong một thời kỳ nhất định. Quy luật này được thể hiện như sau:

Lượng tiền cần thiết cho lưu thông hàng hoá trong một thời kỳ nhất định

được xác định bằng tổng giá cả của hàng hóa lưu thông trong thời kỳ đó chia
cho tốc độ lưu thông của đồng tiền.
Tổng giá cả của hàng hóa
lưu thông
Lượng tiền
cần thiết cho
lưu thông
=
Tốc độ lưu thông của
đồng tiền
Trong đó:

– Tốc độ lưu thông của đồng tiền chính là số vòng quay trung bình của một

đơn vị tiền tệ.

-Tổng giá cả của mỗi loại hàng hóa bằng giá cả nhân với khối lượng đưa
vào lưu thông của hàng hóa ấy. Tổng giá cả của hàng hóa lưu thông bằng tổng
giá cả của tất cả các loại hàng hóa lưu thông.

Lượng tiền cần thiết cho lưu thông này tính cho một thời kỳ nhất định, cho
nên khi ứng dụng công thức này cần lưu ý một sốđiểm sau:

– Trong tính tổng giá cả phải loại bỏ những hàng hóa không được đưa ra lưu
thông trong thời kỳđó như: Hàng hóa dự trữ hay tồn kho không được đem ra bán
hoặc để bán trong thời kỳ sau; hàng hóa bán (mua) chịu đến thời kỳ sau mới cần
thanh toán bằng tiền; hàng hóa dùng để trao đổi trực tiếp với hàng hóa khác;
hàng hóa được mua (bán) bằng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt như ký
sổ, chuyển khoản,…

– Phải cộng thêm vào lượng tiền cần thiết cho lưu thông lượng tiền dùng để
ứng trước, để đặt hàng trong thời kỳ này nhưng lại chỉ nhận hàng trong thời kỳ

sau và lượng tiền mua (bán) hàng hoá chịu đã đến kỳ thanh toán.

Khi vàng và bạc được dùng làm tiền thì số lượng tiền vàng hay bạc làm
phương tiện lưu thông được hình thành một cách tự phát. Bởi vì, tiền vàng hay
tiền bạc (hoặc các của cải bằng vàng, bạc) thực hiện được chức năng là phương
tiện cất trữ. Nếu như số lượng tiền vàng hay tiền bạc lớn hơn số lượng tiền cần
thiết cho lưu thông hàng hóa thì việc tích trữ tiền tăng lên và ngược lại. Chẳng
hạn, khi sản xuất giảm sút, số lượng hàng hóa đem ra lưu thông ít đi, do đó số

lượng tiền đang trong lưu thông trở nên lớn hơn số lượng tiền cần thiết cho lưu
thông, khi đó việc tích trữ tiền sẽ tăng lên.

Khi phát hành tiền giấy thì tình hình sẽ khác. Tiền giấy chỉ là ký hiệu của
giá trị, thay thế tiền vàng hay bạc trong chức năng làm phương tiện lưu thông,
bản thân tiền giấy không có giá trị thực.

Trong chế độ tiền giấy bản vị vàng, một đồng tiền giấy chỉ là ký hiệu của
một lượng vàng nhất định dự trữ trong quỹ dự trữ của nhà nước hoặc ngân hàng.
Về nguyên tắc, bất kỳ lúc nào đồng tiền giấy cũng được đổi sang lượng vàng mà
nó ấn định. Trong trường hợp này lượng tiền cần thiết cho lưu thông cũng tựđiều
tiết giống như trong chếđộ tiền vàng. Tuy nhiên, thực tế không diễn ra đúng như

vậy, nhìn chung lượng vàng dự trữ không đủ bảo đảm cho lượng tiền giấy đã

được phát hành, khi đó lạm phát xảy ra. Hơn nữa, do chếđộ bảo đảm bằng vàng

đã không được thực hiện nghiêm túc, cuối cùng đã bị bãi bỏ, chuyển sang chếđộ

tiền giấy do nhà nước ấn định giá trị phát hành ban đầu không có vàng đứng đằng
sau bảo đảm. Khi đó, đồng tiền được tung vào lưu thông và giá trị của nó thường
xuyên bị biến đổi phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau trong nền kinh tế, đặc
biệt là yếu tố phát hành tiền: lượng tiền phát hành không phù hợp với lượng tiền
cần thiết cho lưu thông. Đồng thời, lượng tiền cần thiết cho lưu thông cũng
thường xuyên biến đổi do giá trị của một đơn vị tiền tệ thường xuyên thay đổi.

Khi lượng tiền giấy phát hành ra cao hơn lượng tiền cần thiết cho lưu
thông gọi là lạm phát; ngược lại, nếu lượng tiền giấy phát hành ra thấp hơn

lượng tiền cần thiết cho lưu thông gọi là giảm phát.

Lạm phát bao giờ cũng đi đôi với việc giá cả của hầu hết hàng hóa đồng
loạt tăng lên làm cho giá trị của mỗi đơn vị tiền tệ giảm, sức mua của đồng tiền
giảm. Sở dĩ như vậy vì khi lượng tiền được phát hành vượt quá mức cần thiết làm
xuất hiện tình trạng ứ đọng tiền tệ; người giữ tiền sẵn sàng cho vay tiền với lãi
suất thấp hơn, sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn hơn để mua một đơn vị hàng hóa, làm
cho hàng hóa bị khan hiếm, giá cả leo thang… Có thể nói, bề nổi của lạm phát
luôn là tình trạng mức giá chung tăng lên, giá trị của đơn vị tiền tệ giảm, sức
mua của đồng tiền giảm. Chính vì vậy, đểđo lường mức lạm phát, người ta dùng
chỉ số giá cả. Có hai loại chỉ số giá cảđược sử dụng phổ biến trong thống kê kinh
tế là chỉ số giá sản xuất và chỉ số giá tiêu dùng.

Căn cứ vào mức giá tăng lên người ta chia lạm phát ra thành lạm phát vừa
phải (chỉ số giá cả tăng lên dưới 10% một năm), lạm phát phi mã (từ 10% một
năm trở lên) và siêu lạm phát (chỉ số giá cả tăng lên hàng trăm, hàng nghìn phần
trăm một năm hoặc hơn nữa).

Lạm phát nhẹ, vừa phải là biểu hiện sự phát triển lành mạnh của nền kinh
tế, kích thích sản xuất phát triển, kích thích xuất khẩu…Tuy nhiên, lạm phát phi
mã, đặc biệt là siêu lạm phát, có sức tàn phá ghê gớm đối với nền kinh tế; nó dẫn
tới sự phân phối lại các nguồn thu nhập giữa các tầng lớp dân cư: người nắm giữ

hàng hóa, người đi vay được lợi; người có thu nhập và nắm giữ tài sản bằng tiền,
người cho vay bị thiệt (do sức mua của đồng tiền giảm sút); khuyến khích đầu cơ

hàng hóa, cản trở sản xuất kinh doanh, các hoạt động kinh tế bị méo mó, biến
dạng, tâm lý người dân hoang mang…Siêu lạm phát gắn liền với khủng hoảng
kinh tế – xã hội. Do đó, việc chống lạm phát cao là một trong những mục tiêu
hàng đầu của các nước trên thế giới.

Ngày nay, lý thuyết kinh tế học hiện đại còn phân biệt các loại lạm phát
khác nhau như: lạm phát do cầu kéo, lạm phát chi phí đẩy, do mở rộng tín dụng
quá mức… Dù cách phân loại có như thế nào đi chăng nữa thì nguyên nhân dẫn

đến lạm phát vẫn là do sự mất cân đối giữa hàng và tiền do số lượng tiền giấy
vượt quá mức cần thiết cho lưu thông.

V- Thị trường

Sản xuất hàng hóa là sản xuất ra để bán, do đó, nó luôn gắn liền với thị

trường.