Pháp – cường quốc nông nghiệp kín tiếng ở châu Âu

Nói đến nước Pháp, có lẽ không nhiều người xa lạ với nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới theo GDP danh nghĩa và lớn thứ 2 châu Âu.

Tuy nhiên, ít ai biết, nền nông nghiệp Pháp cũng đứng thế 6 thế giới về sản lượng và đứng đầu Liên minh châu Âu (EU). Thậm chí, xuất khẩu nông sản của nước này đứng thứ 4 thế giới, chỉ xếp sau Mỹ, Hà Lan và Đức.

Quy hoạch sản xuất tập trung “cánh đồng lớn”

Pháp được biết đến như một trung tâm công nghiệp của châu Âu, Thủ đô Paris được ví như “kinh đô ánh sáng” với thời trang thời thượng, điện ảnh, nghệ thuật, kiến trúc dẫn đầu. Nhưng ít ai biết, người Pháp “làm ruộng” cũng rất giỏi.

Đặc sản nổi tiếng của Pháp là rượu vang, rượu được làm từ nho trồng ở Bordeaux, hạ nguồn sông Garonne, vùng Tây Nam nước này. Ngành công nghiệp rượu vang thu về hơn 15 tỷ Euro (khoảng 15 tỷ USD) mỗi năm, 13.000 người tham gia trồng 116.000ha nho. Trong khi mười mấy triệu người Việt Nam trồng lúa trong năm 2021 xuất khẩu được 3,27 tỷ USD.

Nông nghiệp Pháp có những vùng chuyên canh khá lớn.

Rượu, kiến trúc cổ, trang trại nho, viện bảo tàng ở Bordeaux tạo ra hệ giá trị liên thông từ nông nghiệp đến dịch vụ du lịch, lưu trú đem lại thịnh vượng cho người dân, thu nhập bình quân xấp xỉ 40.000 Euro/người/năm.

Dĩ nhiên, không có nhiều quốc gia sở hữu đặc phẩm như vang Pháp, song điều ấy không đến một cách tình cờ. Đó là tầm nhìn quy hoạch, cách làm thương hiệu và gắn thương hiệu thành chuỗi. Thoạt đầu rượu vang là sản phẩm bình thường do lượng nho trồng ra quá nhiều bán không hết nên đem ủ thành nước uống.

Pháp quy hoạch rõ ràng vùng chuyên canh, miền Bắc là nơi sản xuất ngũ cốc khổng lồ; trái cây, thịt lợn, sữa tập trung ở miền Tây; sản xuất thịt bò ở miền Trung.

Quy hoạch sản xuất tập trung “cánh đồng lớn” là đặc trưng của nông nghiệp Pháp, nước này có nhiều nông trang khổng lồ chỉ chuyên canh một sản phẩm. Chính quyền địa phương tập trung nâng cao giá trị cho người nông dân.

Đi sâu vào mỗi nông trại là sự kết hợp tài tình để tận dụng tối đa nguồn lực. Ở những vùng có khí hậu ẩm ướt như phía Tây, trồng ngũ cốc với chăn nuôi gia súc, mỗi trang trại chia thành 3 khu vực nhà chăn thả, khu sinh thái ngoài trời và cánh đồng ngũ cốc.

Chính sách nông nghiệp, công nghệ sinh học và khoa học thú y ở Pháp rất phát triển. Gia súc được kiểm soát sức khỏe từng đơn vị một, không có chuyện sản phẩm mang dịch bán “chui” ra thị trường.

Các cơ quan quản lý ở Pháp thực hiện hàng trăm nghìn cuộc kiểm tra chất lượng nông sản mỗi năm nhưng không nông dân nào cảm thấy phiền hà. Ngược lại kiểm tra thường xuyên là mấu chốt giúp sản phẩm ra thị trường an toàn tuyệt đối.

Mặc dù là nền nông nghiệp lớn, hiện đại nhưng những nhà quản lý Pháp rất tích cực giới thiệu sản phẩm ra thị trường quốc tế.

Cường quốc nông nghiệp

Mặc dù nổi tiếng với ngành nông nghiệp  nhưng ít có ai biết Pháp cũng từng là nước vô cùng lạc hậu trong nghề nông, thậm chí không thể tự cung tự cấp thực phẩm cho người dân. Nhờ quy hoạch tốt cùng ứng dụng công nghệ kỹ thuật, mọi chuyện đã thay đổi.

Ngày nay, thế hệ nông dân trẻ ở Pháp coi nông nghiệp là ngành nghề đòi hỏi kỹ năng không kém gì những công việc khác. Người nông dân phải quy hoạch đất trồng, tính toán lượng phân bón, thuốc trừ sâu, trồng hay chăn nuôi thứ gì để đem lại lợi nhuận nhất.

Những sản phẩm nông sản “Made In France” luôn là niềm tự hào của nước Pháp khi mỗi nông dân tạo ra được thêm 5-7 việc làm cho ngành chăn nuôi hay chế biến. Mặc dù, chỉ chiếm gần 4% lực lượng lao động nhưng ngành nông nghiệp Pháp đủ sức nuôi toàn dân.

Từ nho và rượu, những nhà hoạch định Pháp “vẽ” ra ngành du lịch rất thịnh vượng ở Bordeaux, du khách đến đây có thể tham gia lớp học nếm thử rượu vang, 75 Euro/vé.

Nông nghiệp đóng vai trò khá quan trọng trong nền kinh tế khi đóng góp 3% tổng GDP. Đặc biệt, những sản phẩm nông nghiệp của Pháp như rượu vang, sữa, thịt bò, củ cải đường… đều có sản lượng và chất lượng hàng đầu thế giới.

Để làm được điều này, Chính phủ Pháp thành lập một hệ thống kiểm nghiệm chất lượng vô cùng chặt chẽ. Theo Bộ Nông nghiệp và Thực phẩm Pháp, nước này thực hiện khoảng 30.000 cuộc kiểm tra với các doanh nghiệp và 60.000 cuộc kiểm tra với các cơ sở giết mổ nhằm đảm bảo hàng nông sản của nước này luôn đạt tiêu chuẩn chất lượng.

Tại các trang trại, động vật chăn nuôi được gắn mã số suốt đời, được kiểm nghiệm hàng tuần về chất lượng và sẽ bị phạt nặng cũng như hủy bỏ nếu vi phạm.

Ngoài ra, Pháp thành lập khá nhiều các nghiệp đoàn nhằm đảm bảo chất lượng thịt giết mổ cũng như những sản phẩm nông sản khác. Nổi tiếng nhất trong số đó là Nghiệp đoàn đa nghề (Fict) và Hội liên ngành rau củ quả (Interfel).

Bên cạnh đó, chính quyền Paris cũng lưu ý đến môi trường sinh thái khi dưa ra chương trình hạn chế sử dụng hóa chất trong các sản phẩm động thực vật, qua đó giảm gần 40% lượng kháng sinh sử dụng cũng như tiết kiệm chi phí.

Về lực lượng bác sĩ thú y, hàng năm Pháp chỉ đào tạo khoảng 140 người. Dù số lượng không cao nhưng chất lượng của những bác sĩ này rất tốt khi các học viên phải trải qua nhiều kỳ thi khắc nghiệt, thậm chí, khó hơn cả việc trở thành bác sĩ thường. Hiện, Pháp có khoảng 1.000 bác sĩ thú y công và 17.000 bác sĩ thú y tư.

Một yếu tố nữa khiến nông sản Pháp duy trì được đà tăng trưởng là do Chính phủ giải quyết tốt vấn đề đầu ra. Nghiệp đoàn Fict được thành lập từ năm 1924 với 309 doanh nghiệp, 37.000 lao động và 1,2 triệu tấn sản phẩm thịt hàng năm với tôn chỉ đảm bảo chất lượng của thịt Pháp cũng như tìm đầu ra cho sản phẩm này. Trong khi đó, Interfel được thành lập vào năm 1976, chịu trách nhiệm nghiên cứu thị trường, phân phối, vận chuyển… về rau quả cho các trang trại Pháp.

Nhờ những nghiệp đoàn này, người nông dân Pháp chỉ cần tập trung vào chất lượng sản phẩm cũng như sản xuất thay vì phải phân tâm tìm đầu ra.

Pháp đứng đầu châu Âu về sản lượng củ cải đường với 29 triệu tấn mỗi năm, đồng thời đứng đầu thế giới về sản lượng rượu vang với 5,3 triệu tấn mỗi năm. Quốc gia này đứng thứ 2 châu Âu về sản lượng sữa với 23,3 triệu tấn và cung cấp tới hơn 1,8 triệu tấn thịt cho thị trường khu vực hàng năm.

Không chỉ nhờ quy trình kiểm duyệt khắt khe, việc giá nông sản ở Pháp đủ cao cũng khiến người nông dân có thể sống với nghề. Rất nhiều trang trại nhỏ hiện nay trồng theo phong cách thân thiện môi trường (hữu cơ) và đem nông sản bán tại các chợ địa phương. Đầu ra của họ chủ yếu là những gia đình chuộng nông sản sạch hoặc những đầu bếp nhà hàng, khách sạn trong vùng.

Trong tổng số hơn 550.000km2 đất tự nhiên, diện tích đất dành cho nông, lâm nghiệp của Pháp chiếm gần 82%.

“Nông nghiệp hiện đại + thương hiệu quốc gia = sức hút lớn”. Rượu vang Pháp, thịt bò Pháp, sữa Pháp, pate gan ngỗng Pháp,… dường như được mặc định với chất lượng miễn bàn. Vì thế, ẩm thực của Pháp mới có thể nổi tiếng khắp toàn cầu như ngày nay.

Chanh