Phân tích khái niệm luật tố tụng hình sự

Luật tố tụng hình sự là một ngành luật trong hệ thống pháp luật, tổng hợp các quy phạm pháp luật điều chỉnh những quan hệ xã hội phát sinh trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự.

Quá
trình từ khi khởi tố vụ án hình sự đến khi xét xử là một quá trình phức tạp,
bao gồm nhiều hoạt động khác nhau, ưong đó xét xử là hoạt động trung tâm và
mang tính quyết định.

Để bảo
đảm phát hiện chính xác và xử lí công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội,
phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, không để lọt tội phạm, không làm oan người vô tội
đồng thời góp phần bảo vệ công lí, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo
vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp
pháp của tổ chức, cá nhân, giáo dục mọi người ý thức tuân theo pháp luật, đấu
tranh phòng ngừa và chống tội phạm, pháp luật cần phải quy định chặt chẽ về
trình tự, thủ tục giải quyết vụ án hình sự.

Do vậy,
Bộ luật tố tụng hình sự quy định thủ tục khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và
một số thủ tục thi hành án hình sự, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ giữa các
cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng; nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của
người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; quyền và nghĩa vụ của người tham gia tố
tụng, cơ quan, tổ chức, cá nhân và hợp tác quốc tế trong tố tụng hình sự.

Các giai đoạn tố tụng hình sự

Giai đoạn
tố tụng hình sự là những bước trong trình tự tố tụng có nhiệm vụ riêng, mang đặc
thù về phạm vi chủ thể, hành vi tố tụng và văn bản tố tụng.

Luật tố
tụng hình sự Việt Nam chia quá trình tố tụng thành các giai đoạn sau:

Giai đoạn thứ nhất: Khởi tố vụ án hình sự

Trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự, cơ quan
có thẩm quyền xác định sự việc xảy ra có dấu hiệu của tội phạm hay không để ra
quyết định khởi tố vụ án hình sự; quyết định không khởi tố vụ án hình sự hoặc
quyết định khác theo quy định của pháp luật.

Giai đoạn thứ hai: Điều tra vụ án hình sự

Trong
giai đoạn điều tra, cơ quan có thẩm quyền áp dụng các biện pháp theo quy định của
pháp luật, tiến hành thu thập, kiểm tra và đánh giá chứng cứ làm rõ đối tượng
chứng minh để ra kết luận điều tra đề nghị truy tố hoặc đình chỉ điều tra; quyết
định tạm đình chỉ điều traa và các quyết định khác theo quy định của pháp luật.

Giai đoạn thứ ba: Truy tố

Trong
giai đoạn truy tố, viện kiểm sát tiến hành các hoạt động cần thiết để truy tố bị
can trước toà án bằng bản cáo trạng hoặc ra những quyết định tố tụng khác để giải
quyết vụ án hình sự theo quy định của pháp luật.

Giai đoạn thứ tư: Xét xử sơ thẩm vụ án hình sự

Trong
giai đoạn xét xử sơ thẩm vụ án hình sự, toà án cấp sơ thẩm (cấp xét xử thứ nhất)
tiến hành giải quyết và xét xử vụ án bằng việc ra bản án hoặc các quyết định tố
tụng khác theo quy định của pháp luật.

Giai đoạn
thứ năm: Xét xử phúc thẩm vụ án hình sự

Trong
giai đoạn này, toà án cấp trên trực tiếp (cấp xét xử thứ hai) của tòa án đã ra
bản án, quyết định sơ thẩm xét xử lại vụ án hoặc xét lại quyết định sơ thẩm đối
với vụ án đó chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định
của pháp luật.

Giai đoạn
thứ sáu: Thi hành án hình sự

Trong
giai đoạn này, cơ quan thi hành án hình sự và cơ quan, tổ chức có nhiệm vụ thi
hành án tiến hành các hoạt động nhằm thực hiện bản án và quyết định của toà án
đã có hiệu lực pháp luật.

Giai đoạn
đặc biệt: Đây là giai đoạn xét lại bản án, quyết định của toà án đã có hiệu lực
pháp luật. Trong giai đoạn này, toà án xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực
pháp luật bị kháng nghị vì phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong việc
giải quyết vụ án (giám đốc thẩm) hoặc có
những tình tiết mới được phát hiện cố thể làm thay đổi cơ bản nội dung của bản
án, quyết định mà toà án không biết được khi ra bản án, quyết định đó (tái thẩm). Ngoài thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm, giai
đoạn này còn có thủ tục xem xét lại quyết định của Hội đồng thẩm phán Tòa án
nhân dân tối cao.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:

Bài viết được luật sư, chuyên gia của
Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ
biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc
ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm
trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy
nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể
chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
19006198

, E-mail:

Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật, E-mail: [email protected]