Nữ tiến sĩ Việt tại Mỹ đưa lời khuyên định hướng tương lai, bạn trẻ đua nhau ‘thả tim’

TPO – Với những ai yêu thích lối sống tối giản, hẳn không còn xa lạ với Chi Nguyễn – tác giả blog The Present Writer. Giữa lúc kỳ thi THPT đang diễn ra, bài viết về 10 lời khuyên mang đậm trải nghiệm sâu sắc của cô trở nên vô cùng hữu ích dành cho giới trẻ.

Nguyễn Phương Chi sinh năm 1989 ở Hà Nội, hiện lập nghiệp và định cư tại Mỹ. Cô là Tiến sĩ giáo dục, chuyên về chính sách, lãnh đạo, và giáo dục so sánh. Các nghiên cứu của Chi xoay quanh vấn đề bình đẳng xã hội và cơ hội học tập cho thanh thiếu niên có hoàn cảnh khó khăn.

Theo học ngành quốc tế học tại trường Đại học Hà Nội với ước mơ trở thành nhà ngoại giao, lần đầu tiên Chi đến Mỹ là năm 19 tuổi trong một chương trình dành cho sinh viên quốc tế bên lề hội nghị APEC. Nhận bằng Thạc sĩ về giáo dục, văn hoá và xã hội tại Đại học Pennsylvania, tiếp tục học lên Tiến sĩ tại Penn State, từng làm chuyên gia phân tích dữ liệu tại một trường đại học công lớn, Chi cũng vui mừng thông báo vừa trở thành Giáo sư đại học tại Mỹ.

Được coi là người truyền cảm hứng, truyền lửa cho nhiều bạn trẻ, cô cũng là tác giả của “Một cuốn sách về Chủ nghĩa tối giản” được cộng đồng những người yêu thích lối sống minimalism rất yêu thích và liên tục giới thiệu cho nhau.

Khi bắt đầu học cao học tại Mỹ, Chi thường dành 6-8 tiếng/ngày để học, nghiên cứu, và viết các bài báo khoa học bằng tiếng Anh. Sau khoảng 3 năm làm việc liên tục như vậy, cô thấy cần mở ra một kênh khác để viết bằng tiếng Việt, với văn phong thoải mái hơn và nội dung đề cập đến nhiều vấn đề hơn của cuộc sống. Những trang blog đầu tiên ra đời trong những giờ giải lao giữa buổi học, ngày nghỉ cuối tuần, và những buổi chiều muộn khi ngồi một mình với cốc trà nóng và chú mèo xám Friday. Gần đây, khi bận rộn hơn với công việc và con nhỏ, blog là nơi cô trải lòng về những suy nghĩ trầm lắng, lặng thầm giữa cuộc sống hàng ngày ồn ào, vội vã.

Trên trang YouTube của mình, Chi Nguyễn cũng làm rất nhiều clip hữu ích về những chủ đề “nóng hổi” được rất nhiều bạn trẻ theo dõi, như bí quyết quản lý thời gian, quản lý tài chính cá nhân, hướng dẫn thiết kế đồ họa đơn giản, làm gì khi cảm thấy tuyệt vọng, cách viết tiếng Anh học thuật, làm sao để xây dựng thói quen đọc sách lâu dài, cách học để đạt điểm tối đa Thạc sĩ và Tiến sĩ tại Mỹ…

Kỳ thi THPT Quốc gia 2021—một kỳ thi quan trọng với hàng trăm ngàn bạn trẻ Việt Nam đang diễn ra. Mấy tháng gần đây, Chi Nguyễn nhận được rất nhiều email và tin nhắn của các bạn hỏi về học ôn thi, chọn ngành, chọn trường… Cùng với đó là những băn khoăn của các bạn mới ra trường và đang tìm việc hoặc đã đi làm một vài năm nhưng vẫn cảm thấy mơ hồ với tương lai. Các bạn nhìn lại thời điểm thi THTP ngày nào với câu hỏi: “Liệu mình đã chọn đúng đường?”

Bài viết là “10 lời khuyên dành cho các bạn trẻ đang đứng trước “ngã ba cuộc đời” mà Chi Nguyễn ước ai đó chỉ cho mình khi còn ở độ tuổi 18-20 với nhiều lo âu, trăn trở về tương lai:

1-Dành thời gian suy nghĩ và định hướng cho tương lai của mình. Nói theo ngôn ngữ coding, các bạn trẻ hoàn toàn có thể tự “lập trình” cho tương lai của mình nếu có dữ kiện đầy đủ. Dữ kiện này có được nhờ tìm kiếm bên ngoài và đào sâu bên trong tâm hồn mình, lắng nghe và suy nghĩ xem mình thực sự muốn gì cho tương lai. Nếu bạn chưa biết bắt đầu từ đâu, hãy sử dụng mô hình (framework) định hướng đơn giản gồm 3 vòng tròn giao nhau: (1) Việc mình muốn làm (thường cũng là việc mình có năng lực làm tốt nhất), (2) Việc xã hội cần và (3) Việc đem lại thu nhập. Ráp các dữ kiện bạn tìm được vào mô hình này, bạn sẽ có cái nhìn rõ hơn về ngành nghề, trường học, hướng đi… phù hợp nhất.

2-Khám phá để đưa ra quyết định. Rất nhiều bạn trẻ bị “kẹt” lại ở khâu quyết định: “Nên chọn trường A hay trường B?”, “Làm ngành C hay ngành D?”, “Mình có thực sự yêu thích công việc X không?”… Nhưng thực sự, cách tốt nhất để đưa ra quyết định là “thực địa”—bạn phải tận tay khám phá, thử nghiệm thì mới biết được đâu là thứ phù hợp với mình. Nếu đang băn khoăn giữa hai trường đại học/ngành học, tại sao không đến tận nơi tham quan, ngồi học thử vài buổi, nói chuyện với chính những sinh viên đang học xem thực tế như thế nào? Nếu đang băn khoăn không biết có nên bỏ công việc hiện tại để đi làm việc sở thích, tại sao không làm việc sở thích sau giờ làm và trong ngày cuối tuần để xem mình có thực sự muốn biến thú vui thành công việc chính hay không? Đừng chỉ chắp tay sau lưng, đi tới đi lui với những lựa chọn, hãy thử nghiệm và khám phá để tìm ra câu trả lời cho mình.

3. Luôn bắt đầu với câu hỏi “Tại sao?” Rất nhiều bạn trẻ khi gặp khúc mắc thường chỉ lao đi kiếm tìm giải pháp—tức trả lời cho câu hỏi: “Làm sao?” (ví dụ, phải làm gì để đạt được mục tiêu ABC, các bước để thực hành XYZ)—rồi vội vã làm ngay lập tức. Nhưng lại quên mất rằng, để có thể thực hiện được bất kỳ phương pháp nào hiệu quả và lâu dài, trước hết cần trả lời rõ ràng, mạnh mẽ cho câu hỏi: “Tại sao?” và thường xuyên quay đi, trở lại với câu hỏi này. Có được một lý do mạnh mẽ (strong Why) sẽ giúp bạn lấy lại tinh thần khi mất động lực và tìm được hướng đi sát nhất với mục tiêu ban đầu của mình.

4. Hành động! Hành động! Hành động! Tuổi trẻ là thời điểm tuyệt vời nhất trong đời để tự do lăn xả, khám phá bản thân, tìm kiếm cơ hội, ném mình vào những hoàn cảnh khác nhau để học hỏi. Hãy tận dụng lợi thế này, đừng biến mình thành những “ông/bà cụ non” cả ngày thở than thời thế-thế thời mà bản thân không nhúc nhích làm bất kỳ điều gì để thay đổi cuộc đời của chính mình.

5. Điều duy nhất ta có thể làm và kiểm soát được là: Cố gắng hết mình. Con đường dẫn tới thành công luôn có nhiều khúc quanh, ngã rẽ, nhiều yếu tố bên ngoài chi phối kết quả cuối cùng. Bởi vậy, điều duy nhất ta có thể dựa vào là chính mình. Hãy tập trung làm hết sức mình và để cuộc sống quyết định phần còn lại. Một khi đã làm hết mình, ta sẽ không có gì nuối tiếc.

6. Học cách đối diện với thất bại. Thất bại là một phần tất yếu của cuộc sống. Đôi khi, dù đã làm hết mình nhưng kết quả trả về lại không được như mong muốn. Bởi vậy, học cách đối diện với thất bại, nhìn nó với một con mắt khách quan và rút ra được bài học hữu chính là tư duy của người thành công.

7. Tập nhìn nỗi buồn với tâm thế của tương lai. Khi còn trẻ ta thường nghĩ rằng chuyện xảy ra với mình là to tát lắm, mãi mãi không thể quên được, không thể vượt qua được. Nhưng dần lớn lên, trải nghiệm nhiều hơn, ta nhìn lại và nhận ra chuyện ngày xưa chỉ như một dấu chấm nhỏ trên bức tranh cuộc đời, không có gì đáng phải vật vã, đau khổ, lo âu vì nó đến thế. Vì thế, nếu có thể tập nhìn nỗi buồn hiện tại bằng tâm thế của tương lai (tưởng tượng mình sẽ như thế nào 3 năm, 5 năm nữa), ta sẽ cảm thấy nhẹ nhàng, bình tâm hơn.

8. Hiểu rằng tìm việc là cả một cuộc hành trình. Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, ai cũng hy vọng mình ra trường và tìm ngay được công việc trong mơ (dream job)—một vị trí mà mình sẽ thích ngay từ đầu, gắn bó lâu dài và không phải chuyển đổi, tìm việc thêm nữa. Nhưng sự thực, đối với đa phần mọi người, con đường dẫn đến công việc trong mơ có rất nhiều “đường ngang, ngõ tắt”; đôi khi, bạn cần làm những việc mình chưa thực sự thích để học hỏi, chuẩn bị bản thân và làm bàn đạp tìm đến công việc mình thực sự muốn làm. Bởi vậy, nếu bạn gặp khó khăn, đừng bỏ cuộc, bạn không thất bại—bạn chỉ đang đi cuộc hành trình của mình thôi.

9. “Ăn mừng” với những thành công nhỏ. Với những người trẻ cầu tiến, việc có nhiều đam mê, hoài bão giúp ta nỗ lực hơn cho tương lai. Tuy nhiên, nếu không dừng lại một nhịp để “ăn mừng” (celebrate) những thành công nhỏ (small wins) của mình, ta sẽ không trân trọng những cột mốc mình đã đi qua và ý thức hơn về hành trình của mình.

Bản thân tôi vốn là người ít khi chia sẻ thành công và đặt áp lực cao cho mình. Chính điều này khiến cho thành công thường mang đến cho tôi cảm giác “trống rỗng” thay vì vui vẻ, hân hoan. Những năm gần đây, tôi cố gắng thay đổi điều này bằng cách chia sẻ nhiều hơn thành công của mình một cách khiêm tốn và chân thành tới những người đã góp phần tạo nên thành quả đó.

10. Trân trọng giá trị của bản thân: Ai trong chúng ta cũng cần rèn dũa hàng ngày để hoàn thiện mình hơn, để trở thành “phiên bản tốt nhất của chính mình” — nhưng trước hết, mình phải là chính mình trước. Chỉ khi nắm được bản thân mình là ai, học được cách phát huy điểm mạnh từ chính những điểm yếu của mình, ta mới có thể phát triển bản thân và tạo ra những thay đổi bền vững, tự tin, mạnh mẽ nhất.

Nhìn lại quá trình trưởng thành của mình, tôi nghĩ quá nửa thời gian tuổi trẻ tôi dành để tìm hiểu xem mình là ai và con đường phía trước của mình như thế nào. Có rất nhiều khi tôi cảm thấy bực bội, bất lực, lo lắng vì mình không nắm chắc được tương lai. “Làm sao đảm bảo được 100% việc mình đang làm là đúng đắn?”—cái tôi trẻ trung, khờ khạo, “nghiện sự chắc chắn” thường băn khoăn như vậy. Nhưng thực sự, chính quá trình thử nghiệm, tìm tòi, lặn ngụp giữa đúng và sai, giữa thất bại và thành công, giữa mộng mơ và thực tại… đã khiến tôi hiểu hơn về bản thân mình và bước đi những bước vững chắc hơn những năm sau này.

Tôi hy vọng bạn cũng có thể dũng cảm trải nghiệm và sống những năm tháng tuổi trẻ của mình một cách ý nghĩa nhất!” Ngay dưới bài đăng, nhiều bạn trẻ liên tục chia sẻ và “thả tim” những dòng viết mang đầy tính trải nghiệm của Chi Nguyễn.

Độc giả Lisa Vo bình luận: “Bài viết đúng là những gì em cần lúc này. Cảm ơn chị Chi vì luôn là một người truyền lửa cho em. Thật may mắn khi biết đến kênh Youtube và Blog của chị!”

“Hay quá chị à! Hồi đấy ước chi đọc được bài blog này của chị sớm hơn.” – Bạn Giang Nguyen nói.

Tài khoản Anh Phương Mina cho biết: “Hay, sâu sắc và ý nghĩa. Phụ huynh, thầy cô có thể đọc để định hướng cho con mình!”

Minh Vy