Những câu hát về tình cảm gia đình – Áo kiểu đẹp

I. VỀ THỂ LOẠI

1. Ca dao, dân ca là tên gọi chung của những thể loại trữ tình dân gian phối hợp giữa lời và nhạc, diễn đạt đời sống nội tâm của con người. Hiện nay còn phân biệt ca dao và dân ca : Dân ca là những sáng tác tích hợp giữa lời và nhạc, ca dao là lời thơ của dân ca, ngoài những còn gồm có cả những bài thơ dân gian mang phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ chung với lời thơ dân ca .2. Ca dao, dân ca thuộc loại trữ tình, phản ánh tâm tư nguyện vọng, quốc tế tâm hồn của con người ( trữ : phát ra, bày tỏ, bộc lộ ; tình : tình cảm, xúc cảm ). Nhân vật trữ tình thông dụng trong ca dao, dân ca là những người vợ, người chồng, người mẹ, người con, … trong quan hệ gia đình, những chàng trai, cô gái trong quan hệ tình bạn, tình yêu, người nông dân, người phụ nữ, … trong quan hệ xã hội. Cũng có những bài ca dao châm biếm phê phán những thói hư tật xấu của những hạng người và những vấn đề đáng cười trong xã hội. Ca dao châm biếm bộc lộ khá tập trung chuyên sâu những nét rực rỡ của nghệ thuật và thẩm mỹ trào lộng dân gian Nước Ta .

3. Bên cạnh những đặc điểm chung với thơ trữ tình (có vần, nhịp, sử dụng nhiều biện pháp tu từ,…), ca dao, dân ca có những đặc thù riêng:

+ Ca dao, dân ca thường rất ngắn, đa số là những bài gồm hai hoặc bốn dòng thơ.
+ Sử dụng thủ pháp lặp (lặp kết cấu, lặp dòng thơ mở đầu, lặp hình ảnh, lặp ngôn ngữ,…) như là một thủ pháp chủ yếu để tổ chức hình tượng.

4. Ca dao, dân ca là mẫu mực về tính chân thực, hồn nhiên, cô đúc, về sức quyến rũ và năng lực lưu truyền. Ngôn ngữ ca dao, dân ca là ngôn từ thơ nhưng vẫn rất gần với lời nói hằng ngày của nhân dân và mang sắc tố địa phương rất rõ .

II. KIẾN THỨC CƠ BẢN

1. Căn cứ vào nội dung câu hát hoàn toàn có thể thấy : bài ca dao thứ nhất là lời của người mẹ hát ru con, bài thứ hai là lời của người con gái lấy chồng xa quê nói với mẹ, bài thứ ba là lời của con cháu so với ông bà, bài thứ tư là lời của cha mẹ dặn dò con cháu hoặc lời đồng đội tâm sự với nhau .2. Bài 1, tác giả ví công cha, nghĩa mẹ như núi ngất trời, như nước ở ngoài biển Đông là lấy cái bát ngát, vĩnh hằng, vô hạn của trời đất, vạn vật thiên nhiên để so sánh, làm điển hình nổi bật ý nghĩa : công ơn cha mẹ vô cùng to lớn, không thể nào cân đong đo đếm hết được. Ví công cha với núi ngất trời là khẳng định chắc chắn sự lớn lao, ví nghĩa mẹ như nước biển Đông là để chứng minh và khẳng định chiều sâu, chiều rộng. Đây cũng là một nét tâm thức của người Việt. Hình ảnh mẹ không lớn lao, kì vĩ như hình ảnh cha nhưng sâu xa hơn, rộng mở và thân thiện hơn. Đối công cha với nghĩa mẹ, núi với biển là cách diễn đạt quen thuộc, đồng thời cũng làm cho những hình ảnh được tôn cao thêm, trở nên thâm thúy và lớn lao hơn .3. Ngày xưa, do ý niệm “ trọng nam khinh nữ ”, coi “ con gái là con người ta ” nên những người con gái bị ép gả hoặc phải lấy chồng xa nhà đều phải chịu nhiều nỗi khổ tâm. Nỗi khổ lớn nhất là xa nhà, thương cha thương mẹ mà không được về thăm, không hề chăm nom, đỡ đần lúc cha mẹ đau ốm, bệnh tật .Nỗi nhớ mẹ của người con gái trong bài ca dao này rất da diết. Điều đó được biểu lộ qua nhiều từ ngữ, hình ảnh :

– Chiều chiều: không phải một lần, một lúc mà chiều nào cũng vậy.
– Đứng ngõ sau: ngõ sau là ngõ vắng, đi với chiều chiều càng gợi lên không gian vắng lặng, heo hút. Trong khung cảnh ảm đạm, hình ảnh người phụ nữ cô đơn thui thủi một mình nơi ngõ sau càng nhỏ bé, đáng thương hơn nữa.

– ruột đau chín chiều : chín chiều là “ chín bề ”, là “ nhiều bề ”. Dù là nỗi đau nào thì cái khoảng trống ấy cũng làm cho nó càng thêm tê tái. Cách sử dụng từ ngữ đối xứng ( chiều chiều – chín chiều ) cũng góp thêm phần làm cho tình cảnh và tâm trạng của người con gái càng nặng nề, đau xót hơn .4. Bài 3 miêu tả nỗi nhớ và sự yêu kính so với ông bà. Để diễn đạt những tình cảm ấy, tác giả dân gian đã dùng giải pháp tu từ so sánh : nỗi nhớ được so sánh như nuộc lạt buộc trên mái nhà ( rất nhiều ) .Cái hay của cách diễn đạt này nằm ở cách dùng từ “ ngó lên ” ( chỉ sự tôn kính ) và ở hình ảnh so sánh : nỗi nhớ – nuộc lạt trên mái nhà. Hình ảnh “ nuộc lạt ” vừa gợi ra cái nhiều về số lượng ( dùng cái vô hạn để chỉ nỗi nhớ và sự yêu kính ông cha ) vừa gợi ra sự nối kết bền chặt ( tình cảm máu mủ ruột rà, tình cảm huyết thống của con cháu với ông cha ) .

5. Bài 4 là những câu hát về tình cảm anh em. Anh em là hai nhưng cũng là một, vì: “Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân” (cùng một cha mẹ sinh ra, cùng chung sống, cùng chung buồn vui, sướng khổ). Quan hệ anh em còn được ví với hình ảnh chân – tay (những bộ phận gắn bó khăng khít trên một cơ thể thống nhất). Hình ảnh đó nói lên tình nghĩa và sự gắn bó thiêng liêng của anh em.

Bài ca dao là lời nhắc nhở tất cả chúng ta : bạn bè phải hoà thuận, phải biết lệ thuộc lẫn nhau thì gia đình mới ấm êm, cha mẹ mới vui mừng .

6. Những biện pháp nghệ thuật tiêu biểu trong cả bốn bài ca dao:
– Thể thơ lục bát.
– Cách ví von, so sánh.
– Những hình ảnh gần gũi, quen thuộc trong đời sống hàng ngày.
– Đặc biệt, ngôn ngữ vẫn mang tính chất hướng ngoại nhưng không theo hình thức đối đáp mà chỉ là lời nhắn nhủ, tâm tình.

III. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG

1. Cách đọcCác bài ca dao đều được viết theo thể lục bát, nhịp 2/2 hoặc 4/4, do đó cần đọc trầm và nhấn giọng, biểu lộ mối quan hệ tình cảm chân thành, thắm thiết .2. Tình cảm được diễn đạt trong bốn bài ca là tình cảm gia đình. Những câu ca thuộc chủ đề này thường là những lời ru của mẹ, lời cha mẹ, ông bà nói với con cháu hoặc ngược lại nó là lời con cháu nói với cha mẹ ông bà nhằm mục đích bày tỏ những tình cảm về công ơn sinh thành, về tình mẫu tử, tình đồng đội ruột thịt .3. Có thể kể thêm 1 số ít câu ca dao sau :

– Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
– Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.
– Chiều chiều ra đứng bờ sông
Muốn về quê mẹ mà không có đò.

Đánh giá SAO

[Tổng:

Trung bình: ]

Source: https://evbn.org
Category : Tâm Sự