Mô hình kinh doanh Canvas là gì? Ví dụ về mô hình kinh doanh Canvas

Mô hình kinh doanh Canvas đang là giải pháp được nhiều sử dụng để dễ dàng hình dung và thử nghiệm mô hình kinh doanh của mình, được đánh giá là công cụ hỗ trợ đắc lực cho quá trình phát triển, đổi mới mô hình kinh doanh. Nó có thể được sử dụng để lập kế hoạch cho bất kỳ loại hình kinh doanh nào, từ thị trường ngách đến thị trường đại chúng.

Bài viết dưới đây của Đọc Sách Hay sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mô hình kinh doanh Canvas là gì, cách thức hoạt động của nó và những ví dụ về mô hình kinh doanh Canvas được áp dụng hiện nay.

Mô hình kinh doanh Canvas là gì?

Mô hình kinh doanh Canvas (tên tiếng Anh: Business Model Canvas) là một công cụ quản lý chiến lược cho phép bạn hình dung và đánh giá ý tưởng hoặc khái niệm kinh doanh của mình. Đó là một tài liệu dài một trang chứa 9 ô đại diện cho các yếu tố cơ bản khác nhau của một doanh nghiệp.  

Mô hình kinh doanh Canvas đã thay thế kế hoạch kinh doanh truyền thống trải dài trên nhiều trang, bằng cách cung cấp một cách dễ dàng hơn để hiểu các yếu tố cốt lõi khác nhau của doanh nghiệp. 

Phía bên phải của Canvas tập trung vào khách hàng hoặc thị trường (các yếu tố bên ngoài không nằm trong tầm kiểm soát của bạn) trong khi phía bên trái của Canvas tập trung vào doanh nghiệp (các yếu tố bên trong hầu hết nằm trong tầm kiểm soát của bạn). Ở giữa, bạn nhận được các đề xuất giá trị thể hiện sự trao đổi giá trị giữa doanh nghiệp của bạn và khách hàng của bạn. 

Mô hình kinh doanh Canvas ban đầu được phát triển bởi Alex Osterwalder và Yves Pigneur và được giới thiệu trong cuốn sách “Business Model Generation” của họ như một khuôn khổ trực quan để lập kế hoạch, phát triển và thử nghiệm (các) mô hình kinh doanh của một tổ chức.

Tại sao bạn nên sử dụng mô hình kinh doanh Canvas 

Những lý do thuyết phục bạn nên sử dụng mô hình kinh doanh Canvas:

• Mô hình kinh doanh Canvas cung cấp một cái nhìn tổng quan nhanh chóng về mô hình kinh doanh và không có những chi tiết không cần thiết so với kế hoạch kinh doanh truyền thống. 

• Bản chất trực quan của mô hình kinh doanh Canvas giúp mọi người dễ dàng tham khảo và hiểu hơn.

• Nó dễ dàng hơn để chỉnh sửa và nó có thể dễ dàng được chia sẻ với nhân viên và các bên liên quan. 

• Mô hình kinh doanh Canvas có thể được sử dụng bởi các tập đoàn lớn cũng như các công ty khởi nghiệp chỉ với một vài nhân viên.

• Nó làm rõ các khía cạnh khác nhau của doanh nghiệp có liên quan với nhau như thế nào. 

• Bạn có thể sử dụng mẫu mô hình kinh doanh Canvas để xác định mô hình kinh doanh của mình một cách hiệu quả.

Các thành phần có trong mô hình kinh doanh Canvas 

Phân khúc khách hàng (Customer Segments)

Đây là những nhóm người hoặc công ty mà bạn đang cố gắng nhắm mục tiêu và bán sản phẩm hoặc dịch vụ của mình.

Phân khúc khách hàng của bạn dựa trên những điểm tương đồng như khu vực địa lý, giới tính, độ tuổi, hành vi, sở thích,… mang lại cho bạn cơ hội để phục vụ nhu cầu của họ tốt hơn, cụ thể là bằng cách tùy chỉnh giải pháp bạn đang cung cấp cho họ. 

Sau khi phân tích kỹ lưỡng các phân khúc khách hàng của mình, bạn có thể xác định những người bạn nên phục vụ và bỏ qua. Sau đó, tạo personas khách hàng cho từng phân khúc khách hàng đã chọn.

Đề xuất giá trị (Value Propositions)

Đây là khối xây dựng trung tâm của mô hình kinh doanh Canvas. Và nó đại diện cho giải pháp duy nhất của bạn (sản phẩm hoặc dịch vụ) cho một vấn đề mà một phân khúc khách hàng phải đối mặt hoặc tạo ra giá trị cho phân khúc khách hàng.

Đề xuất giá trị phải là duy nhất hoặc phải khác với đề xuất giá trị của đối thủ cạnh tranh của bạn. Nếu bạn đang cung cấp một sản phẩm mới, sản phẩm đó phải sáng tạo và đột phá. Và nếu bạn đang cung cấp một sản phẩm đã tồn tại trên thị trường, thì sản phẩm đó phải nổi bật với các tính năng và thuộc tính mới. 

Các đề xuất giá trị có thể là định lượng (giá cả và tốc độ dịch vụ) hoặc định tính (trải nghiệm khách hàng hoặc thiết kế).

Kênh (Channels)

Khối này là để mô tả cách công ty của bạn sẽ giao tiếp và tiếp cận với khách hàng của bạn. Các kênh là điểm tiếp xúc cho phép khách hàng kết nối với công ty của bạn. 

Các kênh đóng một vai trò trong việc nâng cao nhận thức về sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn giữa các khách hàng và cung cấp các đề xuất giá trị của bạn cho họ. Các kênh cũng có thể được sử dụng để cho phép khách hàng có cơ hội mua sản phẩm hoặc dịch vụ và cung cấp hỗ trợ sau mua. 

Quan hệ khách hàng (Customer Relationships)

Trong phần này, bạn cần thiết lập loại mối quan hệ bạn sẽ có với từng phân khúc khách hàng của mình hoặc cách bạn sẽ tương tác với họ trong suốt hành trình của họ với công ty của bạn. 

Dòng Doanh thu (Revenue Streams)

Dòng doanh thu là nguồn mà từ đó một công ty tạo ra tiền bằng cách bán sản phẩm hoặc dịch vụ của họ cho khách hàng. Và trong khối này, bạn nên mô tả cách bạn sẽ kiếm được doanh thu từ các đề xuất giá trị của mình.  

Các hoạt động chính (Key Activities)

Những hoạt động / nhiệm vụ cần phải hoàn thành để thực hiện mục đích kinh doanh của bạn là gì? Trong phần này, bạn nên liệt kê tất cả các hoạt động chính cần làm để mô hình kinh doanh của bạn hoạt động. 

Các hoạt động chính này nên tập trung vào việc thực hiện đề xuất giá trị của nó, tiếp cận các phân khúc khách hàng và duy trì mối quan hệ với khách hàng cũng như tạo ra doanh thu.

Nguồn lực chính (Key Resources)

Đây là nơi bạn liệt kê các nguồn lực chính hoặc các yếu tố đầu vào chính mà bạn cần để thực hiện các hoạt động chính của mình nhằm tạo ra đề xuất giá trị của bạn. 

Quan hệ đối tác chính (Key Partnerships)

Các đối tác chính là các công ty hoặc nhà cung cấp bên ngoài sẽ giúp bạn thực hiện các hoạt động chính của mình. Những mối quan hệ đối tác này được tạo dựng theo phương pháp oder để giảm thiểu rủi ro và thu được nguồn lực. 

Cơ cấu chi phí (Cost Structure)

Trong khối này, bạn xác định tất cả các chi phí liên quan đến việc vận hành mô hình kinh doanh của mình.

Bạn sẽ cần tập trung vào việc đánh giá chi phí tạo và cung cấp các đề xuất giá trị của mình, tạo ra các luồng doanh thu và duy trì mối quan hệ với khách hàng. Và điều này sẽ dễ dàng hơn khi bạn đã xác định được các nguồn lực, hoạt động và đối tác chính của mình. 

Doanh nghiệp có thể định hướng chi phí (tập trung vào việc giảm thiểu chi phí bất cứ khi nào có thể) và định hướng giá trị (tập trung vào việc cung cấp giá trị tối đa cho khách hàng). 

Khi nào bạn nên tạo và sử dụng mô hình kinh doanh Canvas?

Mô hình kinh doanh Canvas không nhằm phục vụ cho một kế hoạch kinh doanh. Thay vào đó, Canvas được sử dụng để tóm tắt và minh họa trực quan thông tin quan trọng nhất của mô hình kinh doanh.

Mô hình kinh doanh Canvas hợp để minh họa các mô hình kinh doanh hiện có, bất kể doanh nghiệp có mới hay không. Canvas cũng thích hợp để hình dung các mô hình kinh doanh mới cho các công ty khởi nghiệp, vì nó giúp tổ chức và hợp nhất các ý tưởng xung quanh các chức năng chính của bạn. Bên cạnh đó, bạn cũng cần lưu ý rằng mô hình kinh doanh Canvas nên được xem xét định kỳ, vì tất cả các yếu tố được liệt kê có thể thay đổi theo thời gian.

Làm thế nào để tạo một mô hình kinh doanh Canvas?

Có 9 thành phần chính trong mô hình kinh doanh Canvas mà bạn cần nêu ra: bắt đầu với các đối tác, hoạt động, nguồn lực và đề xuất chính xác định doanh nghiệp của bạn và sẽ cho phép bạn cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ. Sau đó, nói rõ bản chất của mối quan hệ của bạn với cơ sở khách hàng, cùng với các phân khúc khách hàng và các kênh mà bạn sẽ tiếp cận họ. Cuối cùng, hãy trình bày rõ cấu trúc chi phí và dòng doanh thu của doanh nghiệp bạn.

Ví dụ về mô hình kinh doanh Canvas

Mô hình kinh doanh Canvas của Grab

Mô hình kinh doanh Canvas của Facebook

Mô hình kinh doanh Canvas của Uber

Mô hình kinh doanh Canvas cung cấp một cách để hiển thị các yếu tố chính của bất kỳ mô hình kinh doanh nào trên một tờ giấy. Mô hình Canvas được xây dựng dựa trên 9 thành phần cơ bản và mối quan hệ qua lại giữa chúng. Bạn có thể sử dụng Canvas bất kể bạn đang cố gắng xây dựng một công ty khởi nghiệp với một vài nhân viên hay một công ty, tập đoàn lớn với hàng trăm nhân viên. 

Mong rằng với những thông tin chia sẻ trong bài viết, các bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về mô hình kinh doanh Canvas cũng như ứng dụng nó trong việc phát triển mô hình kinh doanh của mình.