Máy biến áp 3 pha, cấu tạo, ký hiệu, các tổ đấu dây?

Trước khi đi sâu vào máy biến áp 3 pha các cấu tạo, ký hiệu, tổ đấu dây của máy biến áp 3 pha chúng ta cùng xem lại máy biến áp là gì.

Máy biến áp là một thiết bị từ tĩnh, làm việc theo nguyên lý cảm ứng điện từ, dùng để biến đổi một hệ thống dòng điện xoay chiều ở điện áp này (U1, I1, f) thành một hệ thống dòng điện xoay chiều ở điện áp khác (U2, I2, f), với tần số không thay đổi.

Cấu tạo mạch từ máy biến áp 3 pha

Để biến đổi điện áp của một nguồn áp ba pha, ta có thể dùng một trong hai cách:

Tổ máy biến áp 3 pha: gồm 3 máy biến áp một pha.
Máy biến áp 3 pha với lõi thép gồm 3 trụ.

Cấu tạo máy biến áp 3 pha

Các lượng định mức của máy biến áp 3 pha

Điện áp định mức U1đm, U2đm: điện áp dây.
Dòng điện định mức I1đm, I2đm: dòng điện dây.
Công suất Sđm: công suất toàn phần ba pha.
Điện áp ngắn mạch phần trăm Un%; điện áp dây.
Dòng điện không tải phần trăm I0%: dòng điện dây.
Các tổn hao P0 , Pn : công suất tác dụng ba pha.
Điện trở, điện kháng, tổng trở: tính cho một pha.

Ký hiệu các đầu dây máy biến áp 3 pha

Các đầu tận cùng của dây quấn máy biến áp : một đầu gọi là đầu đầu, đầu còn lại gọi là đầu cuối:

Dây quấn 1 pha: có thể tùy ý chọn đầu đầu và đầu cuối.
Dây quấn 3 pha: các đầu đầu và đầu cuối phải chọn 1 cách thống nhất.

Các kiểu nối dây máy biến áp 3 pha

Các kiểu nối dây MBA 3 pha phụ thuộc vào cấp điện áp, mức độ ảnh hưởng của phụ tải không đối xứng và loại phụ tải.

Tỉ số biến áp 3 pha

Tỉ số điện áp dây không chỉ phụ thuộc vào số vòng dây mỗi pha mà còn phụ thuộc vào cách nối Y hay ∆. Ta lần lượt có :

Nối Y/Y
Nối Y/∆
Nối ∆/Y

Tổ nối dây máy biến áp 3 pha

Tổ nối dây biểu thị góc lệch pha giữa các sức điện động dây sơ và thứ cấp. Góc lệch pha (tổ nối dây) phụ thuộc vào :

Chiều quấn dây.
Cách ký hiệu các đầu dây.
Cách đấu dây sơ và thứ cấp.

ổ nối dây máy biến áp 3 pha

Tính toán máy biến áp 3 pha

Điện áp, dòng điện: Uđm, Iđm, Un, I0, => được cho theo các giá trị dây.
Công suất : Sđm, Pn, P0 => thể hiện công suất tổng của 3 pha.

⇒ Khi tính toán phải tìm các giá trị pha (tuỳ theo cách nối sao hay tam giác của phía sơ và thứ cấp) rồi áp dụng các công thức của máy biến áp 1 pha để tính toán.

Điều kiện làm việc song song của các máy biến áp

Khi cần công suất lớn (phụ tải tăng), cần phải đặt thêm máy biến áp mới và nối song song với máy biến áp đang làm việc. Các máy biến áp làm việc song song có ý nghĩa:

Cho phép công suất lưới điện lớn hơn nhiều so với công suất mỗi máy.
Cho phép nâng cao hiệu quả kinh tế của hệ thống điện.
Đảm bảo cung cấp điện liên tục, định kỳ bảo dưỡng, sửa chữa các máy biến áp.

Khi tải giảm xuống có thể cho một số máy nghỉ để các máy còn lại mang tải định mức, nâng cao được hiệu suất của các máy cũng như hệ số công suất của lưới điện.

Điều kiện để máy biến áp làm việc song song: