Lý thuyết và bài tập trắc nghiệm trao đổi chất trong hệ sinh thái - THI247.com

THI247.com giới thiệu đến bạn đọc tài liệu lý thuyết trọng tâm và các dạng bài tập trắc nghiệm trao đổi chất trong hệ sinh thái trong chương trình Sinh học lớp 12.

Mục tiêu:
Kiến thức:
+ Nêu được khái niệm chuỗi, lưới thức ăn và bậc dinh dưỡng. Lấy được ví dụ minh họa.
+ Trình bày được nguyên tắc thiết lập các bậc dinh dưỡng. Lập được các chuỗi, lưới thức ăn trong hệ sinh thái.
+ Mô tả được cách xây dựng tháp sinh thái. Phân biệt được 3 loại tháp sinh thái.
Kĩ năng:
+ Đọc tài liệu về trao đổi vật chất trong hệ sinh thái.
+ Quan sát, phân tích tranh hình chuỗi, lưới thức ăn, tháp sinh thái.
+ Vẽ sơ đồ chuỗi, lưới thức ăn.
I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM
1. Trao đổi vật chất trong quần xã sinh vật.
1.1. Chuỗi thức ăn Chuỗi thức ăn là một dãy các loài sinh vật có mối quan hệ với nhau về mặt dinh dưỡng, trong đó mỗi loài là 1 mắt xích ăn loài khác phía trước và là thức ăn của loài tiếp theo phía sau. Có 2 loại chuỗi thức ăn: + Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật tự dưỡng. Ví dụ: cỏ → châu chấu → ếch → rắn. + Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật ăn mùn bã hữu cơ. Ví dụ: giun (ăn mùn) → tôm → người. 1.2. Lưới thức ăn Lưới thức ăn là tập hợp các chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái có những mắt xích chung. Quần xã sinh vật càng đa dạng về thành phần loài Lưới thức ăn càng phức tạp cấu trúc hệ sinh thái bền vững. Hình 35.1. Lưới thức ăn đồng cỏ đơn giản 1.3. Bậc dinh dưỡng Bậc dinh dưỡng là những loài cùng mức năng lượng và sử dụng thức ăn cùng mức năng lượng trong lưới thức ăn (hoặc chuỗi thức ăn). + Bậc dinh dưỡng cấp 1 là các sinh vật sản xuất, bao gồm các sinh vật có khả năng tổng hợp chất hữu cơ từ chất vô cơ của môi trường. + Bậc dinh dưỡng cấp 2 là các sinh vật tiêu thụ bậc 1 bao gồm các động vật ăn sinh vật sản xuất. + Bậc dinh dưỡng cấp 3 là các sinh vật tiêu thụ bậc 2 bao gồm các động vật ăn thịt, chúng ăn sinh vật tiêu thụ bậc 1. + Bậc cuối cùng là bậc dinh dưỡng cao nhất. Hình 35.2. Chuỗi thức ăn và bậc dinh dưỡng.
2. Tháp sinh thái.
Tháp sinh thái: bao gồm nhiều hình chữ nhật xếp chồng lên nhau, các hình chữ nhật có chiều cao bằng nhau còn chiều dài biểu thị độ lớn của mỗi bậc dinh dưỡng. Tháp sinh thái cho biết mức độ dinh dưỡng ở từng bậc và toàn bộ quần xã. Có 3 loại hình tháp sinh thái: + Tháp số lượng xây dựng dựa trên số lượng cá thể sinh vật ở mỗi bậc dinh dưỡng. + Tháp sinh khối xây dựng dựa trên khối lượng tổng số của tất cả các sinh vật trên một đơn vị diện tích hay thể tích ở mỗi bậc dinh dưỡng. + Tháp năng lượng xây dựng dựa trên số năng lượng được tích luỹ trên một đơn vị diện tích hay thể tích trong một đơn vị thời gian ở mỗi bậc dinh dưỡng. + Tháp năng lượng là dạng tháp chuẩn nhất (đáy rộng, đỉnh nhọn quay lên phía trên).
II. CÁC DẠNG BÀI TẬP