Lễ hội chùa Hương: Nguồn gốc, ý nghĩa đặc trưng ít ai biết

Lễ hội chùa Hương từ lâu đã là một truyền thống lễ nghi của dân tộc Việt Nam. Vậy, chính xác thì Lễ hội chùa HƯơng ở đâu? Nguồn gốc, ý nghĩa là gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

1. Nguồn gốc và thời gian của lễ hội chùa Hương

1.1 Lễ hội chùa Hương ở đâu?

Lễ hội chùa Hương là một lễ hội ở Việt Nam, diễn ra tại khu danh thắng chùa Hương(hay Hương Sơn) thuộc Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội. Khu vực chùaHương là một khu phức hợp văn hóa và tôn giáo bao gồm hàng chục ngôi chùa Phật giáo, bao gồm cả những ngôi đền thờdành riêng cho thần long nhãn và tín ngưỡng nông nghiệp. Trung tâm của cụm đền chùa ở vùng này là chùa Hương trong động Hương Tích, còn gọi là chùa Trong. Đây là một lễ hội lớn diễn ra hàng năm và thu hút rất nhiều phật tử từ khắp mọi miền đất nước về hành hương.

1.2 Nguồn gốc

Nhắc đến chùa Hương là nhắc đến tín ngưỡng thờ chúa Ba. Theo truyền thuyết dân gian, công chúa Diệu Thiện (Chúa Ba ứng thân của Bồ Tát Quán Thế Âm) đã tới vùng núi Hương Sơn tu hành 9 năm sau đó đắc đạo thành Phật đi cứu độ chúng sinh (ngày 19 tháng 2 Âm lịch). Đây cũng là thời điểm giữa mùa xuân nên trăm hoa đua nở, cây cối xanh tươi, không khí trong lành.

Động Hương Tích là linh địa, nơi được Chúa Trịnh ca ngợi là “Nam Thiên Đệ Nhất Động”. Vì động Hương Tích thờ Phật Quán Thế Âm, chỗ dựa lòng dân để cầu an và tốt lành. Có thể nói, chúa Trịnh Sâm đã đưa động Hương Tích trở thành một di sản vật thể lớn. Ông cũng đặt nền móng cho sự phát triển lễ hội chùa Hương cho tới hiện tại. Từ đó, mỗi năm khi xuân về, du khách thập phương về trẩy hội ngày càng đông. Năm 1896, du lịch chùa Hương mới đi vào quy củ như một lễ hội thực sự.

1.3 Lễ hội chùa Hương bắt đầu khi nào?

Chùa Hương là điểm du lịch tâm linh hấp dẫn miền Bắc đặc biệt là dịp đầu xuân năm mới. Lễ hội kéo dài từ tháng 1 đến tháng 3 Âm lịch thu hút phật tử và khách du lịch từ khắp nơi. Khai hội chính thức bắt đầu vào mùng 6 tháng Giêng, ngày mở cửa rừng của người dân. Lễ hội kéo dài đến hết tháng 3 Âm lịch nhưng đỉnh cao là từ rằm tháng Giêng đến 18 tháng 2 Âm lịch. Trong đó, riêng mùng 5 có khoảng hơn 4 vạn khách từ mọi miền đất nước.

Xem thêm: Thờ 8 vị Phật theo tuổi ứng với 12 con giáp

2. Ý nghĩa và các nghi thức trong hội chùa Hương

2.1 Phần lễ

Hội chùa Hương bắt đầu ngày mùng 6 Giêng với lễ khai sơn (mở cửa rừng) của địa phương. Nghi lễ “mở cửa rừng” còn hàm chứa ý nghĩa mới – mở cửa chùa – khai lễ. Lễ dâng hương có hương, hoa, đèn, nến, hoa quả, đồ chay. Lúc cúng, hai tăng ni mặc áo cà sa mang đồ lễ chạy đàn rồi tiến cúng lên bàn thờ. Trong khi dâng đàn, hai vị tăng múa những động tác kỳ lạ vô cùng duyên dáng và đẹp mắt. Ở sảnh ngoài lại thờ các vị sơn thần với đủ màu sắc phong phú, đa dạng của đạo giáo.

Phần lễ thể hiện niềm tin về một tôn giáo chung ở Việt Nam, sự sùng bái tự nhiên của mỗi Phật tử và du khách về Đạo giáo, Phật giáo và Nho giáo.

2.2 Phần hội

Ngoài phần lễ còn có rất nhiều những trò chơi văn hóa, lễ hội nơi đây. Lễ hội chùa Hương là nơi hội tụ của các hoạt động văn hóa dân tộc đặc sắc như chèo thuyền, leo núi và hát chèo, hát chầu văn, v.v.

Hàng trăm con thuyền tấp nập vào ra động Hương TÍch mỗi mùa lễ hội. Nét độc đáo của hội chùa Hương là thú vui ngồi thuyền thưởng cảnh lạc vào non tiên cõi Phật. Chính vì vậy, nhắc đến chùa Hương là nhắc đến con đò – một loại hình thuyền của cư dân Việt từ hồng hoang. Và đến nay, ngày hội du thuyền ở chùa Hương luôn tạo cảm hứng gợi nhớ cội nguồn cho người đi hội.

Rời thuyền, con người bắt đầu hành trình mới lên sườn đồi núi tiên lãng đậm chất chùa chiền – hành trình leo núi. Ngoài ra, hình thức hát chèo đò được thực hiện ở bất cứ nơi nào như sân chùa, nhà tổ.

2.3 Ý nghĩa

Ý nghĩa lễ hội chùa Hương tuy đơn giản nhưng chứa đựng giá trị truyền thống và hào sảng của cả đất nước, nơi địa phương, chốn chùa chiền linh thiêng. Trẩy hội chùa Hương không chỉ dừng ở chốn Phật đài, bầu trời cảnh tiên mà còn là sự hòa quyện giữa con người ở mọi chốn cùng nhau hẹn đến một điểm, một nét đẹp đoàn kết của dân tộc. Bên cạnh đó, lễ hội chùa Hương là hành động giải tỏa hòa hợp giữa thực và mơ, tiên và tục. Thực là nền tảng, mơ là uất vọng trên cái nền mùa xuân tươi sáng mà con người Việt Nam chất phác, nhân ái thuở xưa cảm nhận hành động và trao truyền.

3. Đi du hội chùa Hương cần làm gì?

Du hội chùa Hương là hoạt động đầu năm mới thu hút rất nhiều lượng du khách đổ về. Tuy nhiên, để có một hành trình an toàn và nhiều niềm vui thì nên chú ý một số điều sau:

• Nên chuẩn bị đầy đủ tư trang, lễ vật tại nhà. Nhiều người thường không để ý đến vấn đề này thường không sắm sẵn lễ mang đi. Vì vậy, thường hay bị “chặt chém” nếu mua lễ tại hội.
• Trang phục gọn gàng, lịch sự. Nhắc đến lễ hội chùa Hương là nhắc đến các hoạt động tâm linh, lễ bái ngoài trẩy hội. Vì vậy, khi đến đây, bạn nên lựa chọn trang phục gọn gàng, lịch sự, tránh ăn mặc hở hang. Nên chọn quần áo tối màu, có cổ và tránh đi giày cao gót.
• Bảo quản tư trang. Mùa lễ hội luôn đông đúc, tấp nập khó tránh kẻ gian lợi dụng thời cơ.
• Giữ gìn vệ sinh môi trường. Luôn vứt rác đúng nơi quy định và giữ gìn vệ sinh chung trong suốt chuyến vãn cảnh chùa Hương. Tuyệt đối không vứt tiền lẻ xuống từ cáp treo, vì như vậy cực kì lãng phí. Không những ô uế môi trường mà người chùa cũng khó đi thu gom tiền nơi địa hình hiểm trở.

Trên đây là những thông tin cơ bản về lễ hội chùa Hương mà bạn đọc có thể tham khảo. Hãy dựa vào đây để chuẩn bị cho chuyến du xuân chùa Hương lần sau. Hẹn gặp lại trong các bài viết lần sau tại Hành Trình Trầm Hương!

4.2/5 – (151 bình chọn)