Khai quật hóa thạch dực long lớn nhất kỷ Jura ở Scotland

Nguyễn Hạnh

  –  

Thứ năm, 24/02/2022 07:07 (GMT+7)

Trong thời gian thủy triều xuống ở đảo Skye (Scotland), một người đang săn tìm hóa thạch khủng long đã nhìn xuống những tảng đá ven biển và phát hiện cả một “kho báu”: tàn tích của loài dực long (pterosaur) lớn nhất được ghi nhận từ kỷ Jura.

Hình minh họa Dearc sgiathanach bay trên bầu trời kỷ Jura của vùng ngày nay là Scotland. Ảnh: Natalia Jagielska/Khảo cổ Scotland

Kể từ khi thu thập được mẫu vật vào năm 2017, các nhà khoa học đã nghiên cứu giải phẫu của nó và xác định đó là một loài chưa từng được biết đến trước đây. Họ đặt cho loài mới cái tên tiếng Scottish Gaelic là Dearc sgiathanach (jark ski-an-ach) – mang nghĩa kép là “loài bò sát có cánh” và “loài bò sát từ Skye”.

Các nhà khoa học cùng phiến đá chứa hóa thạch. Ảnh: Khảo cổ Scotland/Steve Brusatte

Nhóm nghiên cứu cho biết con Dearc sgiathanach được tìm thấy có sải cánh dài hơn 2,5m, một kích thước lớn đối với loài dực long có niên đại từ kỷ Jura (201,3 triệu đến 145 triệu năm trước).

Dực long là động vật có xương sống đầu tiên được biết đến đã tiến hóa bay bằng năng lượng – một kỳ tích mà chúng đã đạt được khoảng 50 triệu năm trước khi loài chim làm được.

Loài dực long kỷ Jura Dearc sgiathanach có đôi cánh dài và chiếc đuôi dài. Ảnh: Gregory Funston/Khảo cổ ScotlandHóa thạch của Dearc sgiathanach. Ảnh: Gregory Funston/Khảo cổ Scotland

Các loài dực long cổ nhất được ghi nhận có niên đại khoảng 230 triệu năm trước, trong kỷ Trias. Trước đây người ta cho rằng chúng không đạt kích thước khổng lồ cho đến cuối kỷ Jura hoặc kỷ Phấn trắng (145 triệu đến 66 triệu năm trước).

Để bay, dực long cần xương nhẹ và mỏng manh. Đặc điểm này cũng khiến xương của chúng hiếm khi được hóa thạch tốt.

Theo kết quả phân tích xương, con Dearc sgiathanach ở Scotland chưa phát triển hoàn toàn. Do đó, có khả năng một con Dearc sgiathanach trưởng thành sẽ có sải cánh dài hơn nữa, các nhà nghiên cứu cho biết. Hơn nữa, chụp cắt lớp vi tính (CT) cho thấy Dearc sgiathanach có thùy thị giác lớn, có nghĩa là nó có thị lực tốt.

Những chiếc móng vuốt đáng sợ của con Dearc sgiathanach. Ảnh: Gregory Funston/Khảo cổ Scotland

Khi Dearc sgiathanach còn sống, khu vực mà ngày nay là Scotland rất ẩm ướt và có nước ấm, với nhiều cá và mực – nguồn lương thực chính của những con vật này.

Phát hiện đã được công bố trực tuyến vào ngày 22.2 trên tạp chí Current Biology.