John Stones – phát kiến mới nhất của HLV Guardiola

AnhTừ một trung vệ đơn thuần, John Stones đang toả sáng trong vai trò tiền vệ phòng ngự, giúp Man City chỉ thủng hai bàn và ghi 26 bàn qua sáu trận gần nhất.

Tứ kết lượt đi Champions League ngày 11/4, Man City tạo ra một trong những màn trình diễn hay nhất mùa này, khi đè bẹp ông lớn Đức Bayern 3-0. Trận đấu sẽ được nhớ đến bởi khoảnh khắc cứa lòng chân trái từ ngoài vòng cấm thành bàn của Rodri, cú đánh đầu chéo góc của cầu thủ chỉ cao 1,7 m Bernardo Silva, hay Erling Haaland trở thành cầu thủ đầu tiên ở Ngoại hạng Anh ghi 45 bàn trên mọi đấu trường trong một mùa giải, phá kỷ lục 44 bàn của Ruud van Nistelrooy (mùa 2002-2003) và Mohamed Salah (2017-2018).

Nhưng theo huyền thoại Rio Ferdinand, chất lượng phòng ngự mới là điểm nhấn. “Phòng thủ là nghệ thuật to lớn dường như đang dần biến mất khỏi bóng đá”, cựu trung vệ Anh nói với BT Sport. “Điều đầu tiên chúng ta nghĩ về các hậu vệ hiện nay là khả năng cầm bóng, điềm tĩnh và phá vỡ các tuyến. Và đây là lần đầu chúng ta cảm thấy Man City thích phòng ngự từ khi còn Vincent Kompany đỉnh cao trong đội hình”.

Trong bốn hậu vệ đá chính trước Bayern, Ruben Dias có ba pha tắc bóng và ba lần đánh chặn thành công. Nathan Ake đánh đầu giải nguy ba lần, còn Manuel Akanji thắng chín cuộc đấu tay đôi – thông số cao nhất trận. Ake và Akanji kiềm tỏa tốt cặp tấn công của Bayern Serge Gnabry – Jamal Musiala, cũng như bộ đôi được đưa vào thay ở hiệp hai là Leroy Sane và Kingsley Coman.

Stones đóng vai trò thầm lặng hơn, nhưng vẫn thể hiện tầm ảnh hưởng lớn khi thường xuyên dịch từ vị trí hậu vệ phải lên tiền vệ phòng ngự và dâng cao khi cần. Cú đánh đầu thông minh của cầu thủ 28 tuổi giúp Haaland đệm chéo góc ấn định chiến thắng. Cũng chính Stones thể hiện sức mạnh trong pha tranh chấp với Sane không lâu sau đó đã giúp Man City giữ sạch lưới. UEFA ghi nhận màn trình diễn này khi trao Stones giải “Cầu thủ hay nhất trận”.

Stones chuyền bóng trong trận Man City thắng Bayern 3-0 ở lượt đi ngày 11/4. Ảnh: mancity.com

So với trận Bayern, sự linh hoạt trong cách chơi của Stones thể hiện rõ nét trong chiến thắng ngược Liverpool 4-1 tại Ngoại hạng Anh ngày 1/4. Cầu thủ người Anh chuyền chính xác lên tới 95%, và vị trí mà anh đảm nhận ở trung tâm cho phép các tiền vệ còn lại của Man City dâng cao, đồng thời buộc hàng thủ Liverpool phải lùi sâu hơn bình thường.

Hình ảnh dưới đây cho thấy hệ thống của Man City, với Stones đứng ngang Rodri ở giữa sân, trước khi bóng được luân chuyển sang hai biên rồi được Julian Alvarez đệm vào lưới trống quân bình tỷ số 1-1.

Stones (vòng tròn sáng) dâng cao ngang với tiền vệ trung tâm Rodri trong trận Man City thắng Liverpool 4-1 ngày 1/4. Ảnh: chụp màn hình

Trong hiệp hai, khi Man City đã dẫn trước, Rodri thường xuyên lùi về phòng ngự để Stones nhận bóng. Trong pha làm bàn thứ ba, Stones nhận bóng từ Nathan Ake rồi mở sang biên phải. Sau đó, anh dâng sát vòng cấm Liverpool, kết nối với Alvarez, trước khi Ilkay Gundogan lập công.

Trong trận làm khách của Southampton ngày 8/4, Stones chuyền 32 đường với 29 cú chính xác, đạt tỷ lệ 90,6%, trước khi nhường chỗ cho Kyle Walker phút 56. Việc nhận thẻ vàng sau pha phạm lỗi với Carlos Alcaraz từ hiệp một là nguyên nhân khiến cầu thủ người Anh được rút khỏi sân.

Thực tế, Man City gặp khó trong việc luân chuyển bóng trong 56 phút Stones có mặt trên sân, khi Southampton pressing tầm cao. Nhưng chủ nhà sau đó sa sút thể lực và nhận liên tiếp ba bàn thua trong nửa giờ cuối.

Khi đối thủ chuẩn bị phất dài từ vị trí thủ môn, Stones được bố trí đá cạnh Rodri, thay vì đá ngang ba hậu vệ còn lại. Còn khi Man City cầm bóng, anh chủ yếu xuất hiện bên cánh phải, tìm cách nhận bóng để thoát khỏi khu vực giữa sân đông đúc.

Stones dâng cao lên ngang Rodri ở giữa sân khi đối phương chuẩn bị phát bóng lên. Ảnh: chụp màn hình

Khi vô địch bốn trong năm mùa gần nhất tại Ngoại hạng Anh, Guardiola liên tục tìm ra những chiến thuật mới để khiến đối phương không thể bắt bài. Và với bước đột phá mới nhất của Stones, Man City thậm chí đang mơ giành cú ăn ba, trong đó có lần đầu vô địch Champions League.

Kyle Walker và Joao Cancelo từng được “sủng ái”, trở thành những sáng tạo về chiến thuật mới của Guardiola tại Man City trước đây. Nhưng Cancelo đã bị đẩy sang Bayern, còn Walker trở thành dự bị với chỉ một lần đá chính trong sáu trận gần nhất – trận thắng Burnley 6-0 ở Cup FA.

Trước trận thắng Southampton, Guardiola nói Walker phải dự bị vì không thể đá bó vào trung lộ. “Walker luôn chạy rất nhanh. Ở tuổi 60, cậu ấy vẫn sẽ là người nhanh nhất căn phòng này”, HLV Tây Ban Nha nói. “Nhưng để thi đấu ở trung lộ, bạn phải có những động tác, cách di chuyển được đào tạo, và Walker không có tất cả các đặc điểm đó. Cậu ấy sở trường đá biên trong sơ đồ bốn hậu vệ, nhưng không thể đá với hệ thống ba hậu vệ và hai cầu thủ ở giữa sân”.

Một số thất bại ở Champions League cũng cho thấy khả năng phòng ngự tập thể của Man City không tốt, khi Walker, Cancelo hay Oleksandr Zinchenko bị đối thủ cô lập ở hành lang cánh và khai thác vị trí.

Nhưng từ khi Stones được sử dụng trong vai trò mới – thường xuyên di chuyển từ vị trí hậu vệ phải bó vào trung lộ thành tiền vệ trung tâm, Guardiola có vẻ đã tìm ra giải pháp khắc phục. Man City chỉ thủng lưới ba lần qua bảy trận, và ghi tới 28 bàn, kể từ trận thắng Crystal Palace ngày 11/3 – trận đầu Stones dịch lên đá giữa sân.

Guardiola chỉ đạo Stones trong một buổi tập cùng Man City đầu tuần này. Ảnh: mancity.com

Thực tế, Guardiola từng áp dụng hệ thống tương tự giai đoạn đầu mùa với Cancelo hay Rico Lewis là người được tin tưởng. Nhưng hệ thống này đã được nâng cấp với Stones – cầu thủ có khả năng phòng thủ vượt xa những nhân sự đảm nhận vai trò mới này trước đó.

Cancelo luôn chơi tấn công tốt hơn và việc anh vào sân thay người ở hiệp hai trong trận gặp CLB chủ quản ở lượt đi tuần trước cho thấy Thomas Tuchel đồng tình với quan điểm chiến thuật của Guardiola. Trong khi đó, Lewis mới 18 tuổi, còn tốc độ của Walker không phù hợp với sự thay đổi này. So với họ, Stones toàn diện hơn với vai trò mới.

“Đây là điều tôi vẫn đang học hỏi và chắc chắn không đến một cách tự nhiên”, Stones nói về vị trí mới sau khi thắng Bayern. “Đây là cơ hội để tôi thi đấu sáng tạo hơn. Nhưng tôi chưa có tầm nhìn tốt nên vẫn chỉ cố gắng chơi an toàn. Chúng tôi đã làm việc cùng nhau bảy tháng. Guardiola sẽ không làm như vậy nếu không tin tưởng tôi. Sau đó, tôi cố gắng thể hiện bản thân và giúp toàn đội”.

Stones khiêm tốn, nhưng việc anh bước lên tầm cao mới được dự đoán từ lâu. Từ khi 21 tuổi và đang khoác áo Everton hồi tháng 11/2015, Stones đã được Gerard Pique của Barca chọn vào đội hình tiêu biểu thế giới. “Bây giờ, vị trí trung vệ không chỉ là phòng thủ, khó chịu hay lì lợm, mà là biết cách kiểm soát, chuyền và cầm bóng thoải mái”, cựu trung vệ Tây Ban Nha giải thích.

Ông thầy cũ của Stones tại Barnsley – Trưởng ban Huấn luyện Học viện Mark Burton – đã khuyến khích học trò mô phỏng lối chơi dựa trên Pique và Javier Mascherano tại Barca dưới thời Guardiola. Điều này giải thích một phần việc Stones tỏ ra thành thạo với sự linh hoạt chiến thuật mới nhất tại sân Etihad.

Hồi đầu mùa này, Guardiola loay hoay tìm ra các quân bài tốt nhất. Ông thậm chí kéo Bernardo Silva xuống đá hậu vệ cánh. Nhưng sau các thử nghiệm mà mới nhất là đẩy Stones lên đá tiền vệ trung tâm, HLV Man City dường như đã tìm ra bộ khung ưng ý nhất.

Trên kênh podcast cá nhân, cựu hậu vệ Man Utd Gary Neville bình luận: “Man City có bốn trung vệ ổn định, ba tiền vệ ổn định là Gundogan, Rodri và Kevin De Bruyne. Trên hàng công là sự kết hợp của bộ ba Jack Grealish, Haaland và một người khác, dù đó là Riyad Mahrez, Bernardo Silva, Julian Alvarez hay Phil Foden. Stones từng đóng vai trò cầm nhịp trước đây và rất chắc chắn với trái bóng. Vì vậy, tôi thực sự nghĩ rằng Guardiola đã có sự pha trộn đúng đắn”.

Hồng Duy (theo Sky Sports)