Hỏi đáp

Đương sự trong thi hành án dân sự

Đương sự trong thi hành án dân sự gồm những ai, có khác đương sự trong vụ việc dân sự không ? Người đã tham gia vụ việc dân sự khi xét xử với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có phải là đương sự hay là người lợi, nghĩa vụ trong thi hành án dân sự không ?

Trả lời có tính chất tham khảo

Đương sự trong thi hành án dân sự theo quy định tại Điều 3 Luật Thi hành án dân sự hiện nay bao gồm người được thi hành án, người phải thi hành án. Người được thi hành án là cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng quyền, lợi ích trong bản án, quyết định được thi hành. Người phải thi hành án là cá nhân, cơ quan, tổ chức phải thực hiện nghĩa vụ trong bản án, quyết định được thi hành.
Theo quy định tại Điều 68 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 thì đương sự trong vụ án dân sự theo quy định tại là cơ quan, tổ chức, cá nhân bao gồm nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Nguyên đơn trong vụ án dân sự là người khởi kiện, người được cơ quan, tổ chức, cá nhân khác do Bộ luật này quy định khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của người đó bị xâm phạm; cơ quan, tổ chức do Bộ luật này quy định khởi kiện vụ án dân sự để yêu cầu Tòa án bảo vệ lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước thuộc lĩnh vực mình phụ trách cũng là nguyên đơn. Bị đơn trong vụ án dân sự là người bị nguyên đơn khởi kiện hoặc bị cơ quan, tổ chức, cá nhân khác do Bộ luật này quy định khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn bị người đó xâm phạm. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án dân sự là người tuy không khởi kiện, không bị kiện, nhưng việc giải quyết vụ án dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ được tự mình đề nghị hoặc các đương sự khác đề nghị và được Tòa án chấp nhận đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan; trường hợp việc giải quyết vụ án dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của một người nào đó mà không có ai đề nghị đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan thì Tòa án phải đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Người yêu cầu giải quyết việc dân sự là người yêu cầu Tòa án công nhận hoặc không công nhận một sự kiện pháp lý làm căn cứ phát sinh quyền, nghĩa vụ về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của mình hoặc của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác; yêu cầu Tòa án công nhận cho mình quyền về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong việc dân sự là người tuy không yêu cầu giải quyết việc dân sự nhưng việc giải quyết việc dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ được tự mình đề nghị hoặc đương sự trong việc dân sự đề nghị và được Tòa án chấp nhận đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan; trường hợp giải quyết việc dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của một người nào đó mà không có ai đề nghị đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan thì Tòa án phải đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong việc dân sự.
Như vậy, đương sự trong thi hành án dân sự không giống đương sự trong vụ việc dân sự. Trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tham gia với tư cách nguyên đơn, bị đơn hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan thì khi sang giai đoạn thi hành án họ có thể trở thành người được thi hành án hoặc người phải thi hành, bởi vì Tòa án đã xác định họ được hưởng quyền, lợi ích hoặc phải thực hiện nghĩa vụ trong bản án, quyết định được thi hành. Như vậy, về nguyên tắc, đương sự trong thi hành án dân sự phải là người có tên trong bản án, quyết định được thi hành theo thủ tục thi hành án dân sự; tuy nhiên trong trường hợp chuyển giao quyền, nghĩa vụ thi hành án hoặc thực hiện ủy quyền theo quy định của pháp luật thì đương sự trong thi hành án dân sự có thể không phải là người có tên trong bản án, quyết định.
Đối với người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong thi hành án dân sự thì theo quy định tại khoản 4 Điều 3 Luật Thi hành án dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trực tiếp đến việc thực hiện quyền, nghĩa vụ thi hành án của đương sự. Vì thế, họ không phải là người được hưởng quyền, lợi ích hoặc phải thực hiện nghĩa vụ xác định trong bản án, quyết định được thi hành theo thủ tục thi hành án dân sự.