Giới thiệu cây Tam thất
Tam thất còn được gọi với các tên khác như sâm tam thất, nhân sâm tam thất, kim bất hoán (Kim bất hoán nghĩa là vàng không đổi, sở dĩ đặt tên này là ý nói rất quý và tốt, dùng vàng cũng không đổi được)
Tên khoa học là Panax Pseudoginseng (Burk). F.H.Chen, thuộc họ nhà Ngũ gia bì Araliaceae.
Tên tam thất có nhiều cách giải thích: Trong sách Bản Thảo Cương Mục ghi là vì do cây có 3 lá ở bên trái và 4 lá ở bên phải nên mới có tên gọi là tam thất.
Cũng có người nói tam là ba ý nói thời gian từ lúc gieo tới lúc ra hoa phải mất 3 năm, thất là bảy ý nói thời gian từ lúc gieo tới lúc thu hoạch rễ phải mất 7 năm.
Một số quan điểm khác lại cho rằng tam thất là vì lá có từ 3 tới 7 lá chét.
Cây 12 tháng tuổi trồng trong nhà kính
Hình thái:
Tam thất là loại cây cỏ nhỏ, sống nhiều năm. Lá mọc vòng gồm 3-4 lá, cuống lá dài từ 3-6cm, có 3-7 lá chét dài hình mác trên mỗi cuống lá, có răng cưa nhỏ trên mép lá, lá chét có cuống dài từ 0,6-1,2cm.
Hoa mọc ở đầu cành mang hoa thành từng cụm hình tán, Có cả hoa lưỡng tính và đơn tính cùng tồn tại. Lá đài 5, có màu xanh. Cánh hoa 5, có màu xanh nhạt. Nhị 5. Bầu hạ 2 ngăn. Quả mọng có hình thận, lúc chính thì màu đỏ, mỗi quả mang hai hạt hình cầu.
Thu hoạch và chế biến tam thất
Tam thất thường được trồng từ 5 đến 7 năm mới cho thu hoạch, củ tam thất bắc rất cứng kể cả khi còn tươi.
Người ta thu hái tam thất vào tháng 11 hàng năm sau khi cây đã đủ tuổi từ 5 năm trở lên, cây càng lâu càng quý hiếm.
Tam thất sau khi thu hoạch về sẽ được cắt bỏ phần lá và thân giữ lại phần củ phơi khô làm thuốc.
Ngoài ra trong năm người ta thu hái nụ và hoa tam thất bắc vào tháng 8 hàng năm để làm thuốc.
Công dụng của tam thất đối với sức khỏe
Tác dụng bảo vệ tim chống lại những tác nhân gây loạn nhịp tim.
Tác dụng cầm máu, tiêu máu, tiêu sưng.
Dịch chiết rễ tam thất có tác dụng gây hưng phấn thần kinh.
Tam thất bắc giúp tăng cường miễn dịch cho cơ thể.
Tốt cho sinh lý.
Tác dụng tốt cho người bệnh thấp tim.
Điều trị thống kinh (đau bụng trước kỳ kinh).
Hỗ trợ điều trị bệnh bạch cầu cấp và mãn tính.
Hỗ trợ điều trị bệnh băng huyết.
Hỗ trợ điều trị bệnh đau thắt ngực do bệnh mạch vành.
Tác dụng giảm đau, chống viêm.
Tác dụng bổ máu, điều trị chứng thiếu máu, xanh xao.
Tác dụng bồi bổ cơ thể, tăng cường sức khỏe.
Đối tượng nên sử dụng tam thất:
Bệnh nhân suy giảm chức năng tim, người mắc bệnh tim mạch, bệnh mạch vành, hở van tim và các bệnh về tim.
Phụ nữ sau khi sinh dùng tam thất bắc có tác dụng bổ máu, lại sức.
Bệnh nhân Ung thư.
Người hoạt động trí óc sử dụng tam thất bắc có tác dụng kích thích thần kinh.
Người bị trấn thương, tụ máu, bầm tím.
Bệnh nhân mắc bệnh thấp tim.
Phụ nữ bị thống kinh, băng huyết.
Người mới ốm dậy dùng tam thất để bồi bổ sức khỏe.
Bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu, thiếu máu.
Người mới ốm dậy, người gầy yếu suy nhược cơ thể (Dùng tam thất như một vị thuốc bổ).
Bệnh nhân suy giảm chức năng sinh lý (Dùng cho cả nam và nữ).
Người bình thường dùng để tăng cường sức khỏe và phòng chống bệnh tật.
Nguồn giống:
Hiện nay cây giống tam thất đã được nhân giống thành công tại Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Hình ảnh cây giống tại vườn ươm Đà Lạt