Đom đóm là gì? Khám phá các chủng đom đóm hiện nay

Ở một số vùng quê ngày xưa, khi công nghiệp vẫn chưa phát triển, đèn chiếu sáng là một thứ rất xa xỉ. Người ta, đặc biệt là trẻ em thường bắt những con vật phát sáng bỏ vào vỏ trứng dùng để chiếu sáng hoặc chơi đùa. Những con vật đó được gọi là đom đóm, để hiểu hơn về loài sinh vật này, ở bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giải thích cho bạn biết đom đóm là gì nhé.

Khái niệm đom đóm là gì:

Đom đóm hay bọ phát sáng là những loài côn trùng cánh cứng nhỏ được gọi chung là họ Đom đóm (Lampyridae) có khả năng phát sáng. Đom đóm là sinh vật tiêu biểu cho vùng ôn đới. Chúng là loài động vật ăn sâu bọ hoặc các loại ốc; có tập tính hoạt động về ban đêm, con đực thường bay vào những đêm đầu mùa hè. Con đực, con cái và ấu trùng phát ra ánh sáng lạnh, thường có màu đỏ cam hay vàng xanh (bước sóng 510 – 670 nm), một số loài khác trứng cũng phát sáng và con cái không có cánh. Ánh sáng giữ vai trò quan trọng trong sinh sản của chúng nhằm mục đích quyến rũ con khác giới. Tuy nhiên, ở ấu trùng thì sự phát quang nhằm mục đích chủ yếu là đe dọa các động vật ăn thịt do ấu trùng đom đóm chứa các hóa chất có mùi vị khó chịu và có thể gây độc cho các loài động vật ăn thịt khác.

Hình ảnh con đom đóm

 Đặc điểm sinh học của đom đóm:

Đom đóm thân mềm và có màu nâu, cánh của chúng thường cứng và dai hơn các loài bọ cánh cứng khác. Dù những con cái ở một số cá thể trông tương tự các con đực, trong nhiều loài khác, có những con cái giống với ấu trùng và được phân biệt bởi các mắt kép trên cơ thể chúng. Các loại đom đóm sống về đêm là phổ biến nhất, mặc dù có những loài sống vào ban ngày và chúng đều ở trong vùng tối để phát sáng. Sau khi giao phối vài ngày, con cái sẽ đẻ trứng lên trên hoặc ngay dưới bề mặt mặt đất. Trứng nở sau 3 – 4 tuần và ấu trùng thường được gọi là sâu sáng, chúng kiếm ăn đến hết mùa hè. 

Ấu trùng đom đóm

Vào mùa đông, đom đóm ngủ đông trong suốt giai đoạn ấu trùng, một số loài kéo dài mấy năm liền. Một số loài thực hiện việc này bằng cách đào hang xuống dưới đất, trong khi những loài khác tìm những nơi cao ráo hay trốn dưới vỏ cây. Chúng phá kén vào mùa xuân. Sau vài tuần kiếm ăn, chúng hóa nhộng trong thời gian khoảng từ 1 đến 2 tuần rưỡi và trưởng thành. Ấu trùng của hầu hết các loài bị sên đất, hay sên trần ăn. Một số khác khác biệt hóa, có khe rãnh ở hàm trên để bắn dịch tiêu hóa vào con mồi của chúng. Con trưởng thành sẽ thay đổi  thức ăn. Một số ăn thịt, trong khi những loài khác ăn phấn hoa hay mật hoa.

Hầu hết đom đóm sẽ gây cảm giác khá khó chịu và có khi là gây độc với những loài ăn thịt có xương sống. Điều này một phần là do nhóm các pyron steroit được biết đến như luci bufagin (LBG), tương tự như các bufadienolit kích thích tim mạch được tìm thấy ở một số loài cóc độc.

Ý nghĩa của sự phát sáng của đom đóm

Sự phát sáng ở đom đóm là nhờ một loại phản ứng hóa học gọi là phát sáng sinh học. Tiến trình này xảy ra trong cơ quan phát sáng đặc biệt, nó thường nằm ở dưới bụng của con  đom đóm. Enzym  luciferase sẽ tác động vào luceferin, với sự trợ giúp của các ion magie, ATP và oxi để tạo ra ánh sáng.

Cơ quan phát sáng của đom đóm

Sự phát sáng ở đom đóm trưởng thành ban đầu người ta cho rằng xuất phát từ mục đích cảnh báo, nhưng các nghiên cứu sau này cho thấy sự phát sáng được sử dụng cho việc lựa chọn bạn tình. Các nhà khoa học chứng minh rằng phát sáng sinh học của ấu trùng ban đầu cũng có ở đom đóm trưởng thành và sáng lên hoặc mất đi lặp đi lặp lại cho tới khi trở thành cố định và kết quả là một cơ quan liên lạc sinh dục ở nhiều loài. Đom đóm trưởng thành có một loạt các phương pháp liên lạc với bạn tình trong quá trình tán tỉnh. Bắt nguồn từ sự phát sáng đều đặn, lập lòe đến việc dùng các tín hiệu hóa học không liên quan đến các hệ thống phát quang.

Các chủng loài đom đóm hiện nay

Chi Photinus 

Những con cái của chi này không bay được, nhưng nó có thể phát sáng lập lòe để thu hút những con đực cùng loài. 

Chi Photuris

Những con đom đóm cái của chi này được biết đến bởi sự bắt chước kiểu phát ra ánh sáng lập lòe như những loài đom đóm khác nhằm mục đích săn mồi; chúng thường bắt những con đom đóm Photinus nhỏ hơn. Những con đực là mục tiêu bị thu hút với tín hiệu tưởng như là bạn tình thích hợp để giao phối sau đó bị ăn thịt.   

Chi Ellychnia

Chi này không phát quang. Loài này thường hoạt động vào ban ngày và bay vào lúc có ánh sáng ban ngày.

Chi  Lucidota

Chi này thường hoạt động ban ngày và sinh sống ở những nơi râm mát như dưới tán cây, chúng là loài phát sáng.

Xem thêm : Máy tính nào bí ẩn nhất?

Kết luận:

Chúng tôi đã giải thích cho bạn về chủ đề đom đóm là gì  một cách rõ ràng và chi tiết. Hy vọng các bạn yêu thích bài viết này và bổ sung cho bản thân những kiến thức sinh vật và tự nhiên.