Đời sống tâm linh trong thời hiện đại

Khai thị của Đức PHáp Vương Gyalwang Drukpa

Đối với tôi, thuật ngữ “thời cổ đại” hay “thời hiện đại” không có ý nghĩa nhiều bởi vì thời gian chỉ đơn giản là thời gian. Tuy vậy, hầu như mọi người đều bàn rất nhiều về “thời gian” (thường chỉ là do cảm xúc) mặc dù họ thực sự không thấu hiểu điều mà họ đang luận bàn.

Dẫu sao đi nữa thì nhiều người đều nghĩ về thời hiện đại với một thái độ rất tích cực và hạnh phúc trong số đó cả chính bản thân tôi cũng vậy. Chính bản thân tôi đều luôn cho rằng năm mới và những năm tiếp theo đều sẽ tốt đẹp hơn những năm cũ. Đây là điều tôi cảm thấy và tôi mong muốn tất cả các học trò và những bằng hữu của tôi cũng đều có cảm giác này. Tôi mong muốn họ hãy có một thái độ lạc quan về tương lai, tốt hơn hết là hãy nên lạc quan mặc dù điều này thực sự cũng chưa có ý nghĩa nhiều bởi vì nếu chúng ta quá hy vọng về tương lai thì chúng ta sẽ đánh mất thực tại. Cuộc sống sẽ chẳng có ý nghĩa gì nếu bạn không có cảm giác tích cực về nó. Chúng ta nên có cảm giác tích cực về tương lai bởi tôi luôn thấy rằng bất kỳ điều gì chúng ta trải qua trong cuộc đời này đều có nguyên nhân. Tôi sử dụng từ “chúng ta” với ý chúng ta phải là một tập thể chứ không phải là những cá thể tách biệt.

Thế giới này đã phải trải qua vô vàn thiên tai, thảm họa và hiện tất cả mọi nơi trên thế giới vẫn còn phải đối mặt với rất nhiều những khó khăn, trở ngại. Có lẽ chúng ta khó có thể tưởng tượng ra được một hoàn cảnh nào tồi tệ hơn như vậy. Bất kể khi nào lật một trang báo hay khi bật tivi, hầu  như bạn sẽ bắt gặp những tin tức xấu thiên tai, chiến tranh, tệ nạn xã hội   và khi bạn đang trên đường phố, bạn hầu như sẽ chứng kiến những điều rất tồi tệ, bất như ý, thậm chí nếu về mặt cá nhân chúng ta có thể rất may mắn đã không phải trải qua những điều như vậy.

Chúng ta tin vào “nghiệp lực” nhưng việc nói “vận tốt ,vận xấu” chỉ là một cách biểu đạt sự tình mà thôi

Lấy ví dụ trong trường hợp của tôi, cá nhân tôi chưa từng bao giờ phải trải qua những khó khăn, trở ngại như chiến tranh hay thiên tai hỏa hoạn. Bởi vì bản thân tôi chưa từng phải chứng kiến những khó khăn, trở ngại này nên tôi tự thấy mình là một người rất may mắn. Tuy nhiên, là hành giả Phật giáo, chúng ta không tin vào khí vận bởi vì thực sự chẳng có thứ gì là may mắn hay bất hạnh cả. Thay vào đó, chúng ta tin vào “nghiệp lực”, nhưng việc nói “vận tốt hay vận xấu” chỉ là cách biểu đạt sự tình mà thôi. Dẫu sao đi nữa, tôi cũng nói rằng “tôi là một người may mắn” hay “tôi thật có phúc báo” bởi đã không phải trải qua tất cả những thiên tai, hỏa hoạn này. Tuy nhiên, tất cả chúng ta có thể thấy rằng nếu như chúng ta là một trong những người đang phải trải qua một thiên tai, hỏa hoạn nào đó thì chúng ta sẽ có thể chịu đựng điều này được chăng? Chúng ta có thể vui vẻ với điều này hay không? Không, tôi chắc chắn rằng chúng ta sẽ không vui gì với những sự trải nghiệm này; để vui vẻ với những hoàn cảnh đó là điều không thể.

Lấy ví dụ, với những người đang phải trải qua một cuộc chiến tranh, một trận động đất, hỏa hoạn, lũ lụt hay những “thảm họa thiên nhiên” khác. Họ đang phải chịu đựng sự mất mát, khổ sở cùng cực và tai ương tật bệnh. Sự trải nghiệm này không chỉ ảnh hưởng tới loài người mà còn ảnh hưởng tới cả loài động vật nữa. Chúng ta chỉ luôn nghĩ về chính mình và “quyền của con người” nhưng hầu như chúng ta lại không bao giờ tưởng đến “quyền của loài vật”. Điều này thực sự làm tôi cảm thấy xót xa. Tôi cảm thấy xót xa bởi vì tất cả mọi người đều chỉ tưởng về “chính bản thân mình”, “gia đình mình”, “phúc lợi của mình”, “những người hàng xóm” và “quốc gia của mình”. Thậm chí những người theo tôn giáo cũng chỉ nói về loài người mà thôi. Trong khi con người đương nhiên có quyền được sống một cuộc sống an bình, hạnh phúc vậy còn loài chó, mèo, chuột hay những loài động vật khác thì sao? Chúng bị sát hại mà chúng ta không chút động tâm, không chút mảy may thương cảm nào. Chó, mèo, chuột và các loài động vật khác có thể bị đem ra làm thí nghiệm và bị giết hại trong những phòng thí nghiệm nhưng chúng ta lại không bao giờ đàm luận hay bàn về điều này. Những động vật này bị giết mổ bởi con người. Thật vô cùng bi ai bởi vì chúng cũng có cảm giác và ngôn ngữ, mặc dù chúng có thể biểu đạt không giống loài người chúng ta. Chúng không nói hay dùng ngôn ngữ của con người nhưng chúng cũng có cảm nhận giống như con người. Chúng cũng trải qua sinh mệnh giống như con người, ấy vậy mà chúng ta luôn thiếu tôn trọng điều này, chúng ta thiếu tôn trọng quyền sống của chúng. Bởi vậy, hàng ngày hàng đêm, chúng phải trải qua tất cả những loại thiên tai, hỏa hoạn, trải qua tất cả những khó khăn trở ngại. Tuy nhiên, khi chúng ta chỉ có một rắc rối nhỏ nhưng chúng ta lại bất mãn và biến nó thành nghiêm trọng. Chúng ta rất ích kỷ, chúng ta chỉ quan tâm tới chính mình nhưng chẳng ai quan tâm đoái thương tới loài vật cả. Có bao nhiêu loài vật bị giết mổ mỗi ngày? Có bao nhiêu loài vật bị đánh đập lạm dụng mỗi ngày? Chúng ta không quan tâm tới điều đó! Cũng như vậy, có bao nhiêu cây cối đã bị đốn chặt? Có bao nhiêu thực vật cỏ cây bị cắt đốn? Chúng ta thậm chí cũng không quan tâm tới điều đó. Dù cho có bao nhiêu cái gọi là “thiên tai thảm họa” do chính chúng ta tạo ra, chúng ta vẫn làm ngơ, chúng ta không mảy may quan tâm. Chúng ta chỉ quan tâm tới chính bản thân mình và sở hữu của mình mà thôi.

Ích kỷ tự lợi là dẫn khởi mọi rắc rối trong thế giới này

Tất cả những thứ này được gọi là một “thái độ ích kỷ tự lợi”. Ích kỷ là dẫn khởi mọi vấn đề rắc rối trong thế giới này. Ích kỷ đã tồn tại qua bao nhiêu thế hệ? Qua bao nhiêu triệu năm? Tôi cho rằng nó đã tồn tại cố hữu liên tục trên thế giới này. Chính do sự ích kỷ của chúng ta, nên trước mắt chúng ta chỉ thấy đây là thời gian tồi tệ nhất.

Tuy nhiên chúng ta nên bắt đầu nghĩ về tất cả mọi điều với một thái độ lạc quan hơn. Không chỉ suy nghĩ lạc quan hơn mà thực sự thì đã tới lúc chúng ta phải có những trải nghiệm tốt đẹp hơn trong cuộc sống. Một thời gian tốt đẹp hơn cần phải đến bởi vì tôi cho rằng chúng ta không thể còn điều gì tồi tệ hơn như bây giờ! Những điều mà chúng ta đang trải qua trong thế giới thực sự là những điều tồi tệ nhất rồi! Bạn có thể chứng kiến những điều đó hàng ngày, bạn có thể nhìn thấy bao nhiêu loài vật bị đánh đập, bị hành hạ và giết mổ để ăn thịt, không chỉ ở London, Tokyo, Paris hay Singapore mà ở khắp mọi nơi trên thế giới. Loài vật chưa bao giờ được bất cứ một quyền gì và chúng không có bất kỳ tự do nào cả. Do đó, khi chứng kiến cảnh loài vật như vậy, bạn có thể thấu hiểu được thế giới đang phải kinh qua một thời đại tồi tệ và khủng khiếp đến nhường nào.

Thực sự thì chúng ta thuộc về thế giới động vật và chúng cũng nằm trong thế giới của chúng ta bởi vậy chúng ta đều trong một đại gia đình. Chúng ta phải thấu hiểu điều này, không nên thấy rằng bởi vì chúng ta là con người, chúng ta có quyền hưởng thụ, có quyền sát sinh còn chúng là loài vật nên đương nhiên chúng phải bị chịu khổ. Chúng ta không nên nghĩ như thế bởi vì loài vật cũng có quyền sinh tồn, chúng cũng có cảm giác ham sống sợ chết giống như loài người; không có chúng sinh nào phải chịu khổ đau cả! Vì vậy tôi rất không hoan hỷ khi mọi người chỉ bàn về nhân quyền mà thôi. Tôi lấy làm tiếc khi phải nói điều này nhưng thực tế thì nhân quyền là gì? Nếu như nhân quyền có thể được sử dụng như là cơ sở để đạt được những quyền cho hết thảy chúng sinh thì cũng rất tốt. Tuy nhiên sẽ là không đủ nếu như bạn phủ nhận quyền của loài vật. Nếu như bạn chỉ bàn về quyền của con người thì điều này chứng tỏ rằng, bạn chẳng hiểu gì về nỗi khổ của loài vật cả và tôi thấy thật không công bằng chút nào. Những loài vật đáng thương cũng có những loại cảm xúc yêu, ghét, mừng, giận, những nỗi đau khổ như chúng ta, chúng cũng có những sự khao khát, những ham muốn được sống và được hạnh phúc như chúng ta. Tuy nhiên, chúng ta lại không cho phép chúng có những quyền tự do đó. Chúng ta đánh đập, hành hạ và sát hại chúng. Chúng ta chỉ lạm dụng những năng lượng, khả năng và bất kỳ những gì chúng ta có để hành hạ, đánh đập và sát hại chúng. Nếu như bạn suy nghĩ kỹ những điều này, bạn sẽ thấy một cách đầy đủ hơn, toàn diện hơn những gì đang diễn ra trên thế giới, không chỉ với loài người mà với cả loài vật, với núi rừng và với toàn bộ môi trường tự nhiên. Bạn sẽ thấy rằng có lẽ chúng ta đang trải qua giai đoạn suy thoái tồi tệ nhất.

Trong thời hiện đại chúng ta phải có thái độ và cảm nhận một cách lạc quan

Trong thời hiện đại chúng ta phải có thái độ và cảm nhận một cách lạc quan, không chỉ trong phương diện tôn giáo mà cả trong phương diện đời sống thường nhật. Là một người tại gia bình thường, chúng ta nên nghĩ và cho rằng chúng ta đang thực sự tiến tới một thành quả vĩ đại nhất đó là một thế giới tốt đẹp hơn và những trải nghiệm tốt đẹp hơn. Tôi có một cảm giác lạc quan rất mạnh mẽ rằng đây là điều chúng ta nên cảm nhận. Lý do tại sao tôi nói điều này là bởi vì con người (đặc biệt là ở phương Tây) hiện đang chú trọng nhiều để theo con đường tâm linh hơn là theo con đường tôn giáo hay văn hóa. Gần đây tôi đã phát hiện ra rằng con người đang ngày càng trở nên quan tâm, chú trọng tới tâm linh nhiều hơn. Trong mười năm qua, tôi đã chu du khắp thế giới, truyền pháp và khai thị ở nhiều nơi. Thời gian gần đây, tôi đã viếng thăm nhiều nước ở phương Tây và được khích lệ rất nhiều. Khi hồi tưởng lại những điều tôi đã tích lũy được trong suốt khoảng thời gian này, tôi có thể nhận thấy rằng đã có rất nhiều chuyển biến nơi những học trò, bằng hữu của mình. Họ quan tâm, chú trọng đến tâm linh nhiều hơn là tín ngưỡng tôn giáo. Tôi cho rằng, đây là một sự chuyển biến rất tích cực và cũng là một bước tiến đầy triển vọng.

Tôi tin tưởng rằng đây là sự chuyển biến rất tích cực bởi vì thông qua lịch sử đạo Phật, đạo Thiên Chúa và đạo Hồi bạn có thể biết được rằng hầu hết những xung đột, thảm họa đều bắt nguồn từ sự tranh giành và chém giết giữa con người với nhau. Điều này cũng đúng trong Phật giáo Tây Tạng. Nếu nghiên cứu lịch sử, bạn sẽ thấy rất nhiều câu chuyện tồi tệ về xung đột tôn giáo, rất nhiều thứ tồi tệ đã nhân danh tôn giáo. Những người của một tôn giáo này thường tranh đấu và tàn sát những người thuộc tôn giáo khác. Tại Tây Tạng cũng từng diễn ra sự tranh đấu giữa những tông phái Phật giáo khác nhau. Họ đã làm tất cả những điều tồi tệ như phỉ báng, tranh đấu và tàn sát lẫn nhau. Tôi lấy làm tiếc khi phải nói lên những điều này nhưng đó lại là sự thật. Rất nhiều người trong số các bạn có một quan niệm rất tốt đẹp về Tây Tạng, giống như cảnh tượng về Shangrila. Nhiều người không hiểu biết nhiều về Shangrila, cho nên họ tưởng đến một cảnh giới phi thường tốt đẹp. Có thể những con người của cái gọi là Shangrila này đang có một thời gian rất tuyệt vời, nhưng những người Tây Tạng chúng ta thì thực sự lại phải trải qua rất nhiều những rắc rối phiền nhiễu. Tôi chỉ lấy Tây Tạng làm ví dụ, bởi vì không chỉ người Tây Tạng mà tất cả loài người trên thế giới này đều đang phải chịu đựng khổ đau triền miên.