Đăng ký kinh doanh là gì? Các lĩnh vực kinh doanh và hình thức kinh doanh

Các hoạt động kinh doanh được tổ chức, thực hiện đa dạng ở nhiều loại thể chế có tổ chức gọi chung là kinh doanh hoặc hoạt động kinh doanh. Vậy, quy định pháp luật về kinh doanh như thế nào ? Bài viết phân tích cụ thể:

1. Khái niệm kinh doanh

Kinh doanh (tên tiếng Anh “Business“) là hoạt động buôn bán nhằm sinh lợi nhuận, các doanh nghiệp, tập đoàn… thực hiện hoạt động sản xuất ra của cải vật chất phục vụ nhu cầu người tiêu dùng sau đó đem bán trên thị trường và mang về lợi nhuận được tính bằng thước đo của tiền tệ.

Tại Luật doanh nghiệp năm 2020 quy định về kinh doanh như sau:

“Kinh doanh là việc thực hiện liên tục một, một số hoặc tất cả công đoạn của quá trình từ đầu tư, sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận.”

Các hoạt động kinh doanh được tổ chức, thực hiện đa dạng ở nhiều loại thể chế có tổ chức. Các bộ phận đều có vai trò chức năng riêng tuy nhiên lại thống nhất, kết hợp bền chặt cùng thực hiện mục tiêu kinh doanh cuối cùng là mang lại doanh số, doanh thu cho công ty, doanh nghiệp, tập đoàn…

Khi đã tham gia vào hoạt động kinh doanh thì chủ đầu tư phải luôn nỗ lực trên cơ sở đã có kỹ năng quản trị kinh doanh nhạy bén và vốn kinh doanh nhất định. Trong thời buổi thị trường cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, ở tất cả các lĩnh vực kinh doanh thì việc sáng tạo, đi đầu xu hướng cải cách và nhạy bén trước thị trường là điều mà mỗi doanh nhân cần trang bị, không ngừng học hỏi.

2. Đăng ký kinh doanh là gì?

Đăng ký kinh doanh là việc các chủ thể được phép hoạt động kinh doanh nộp hồ sơ đăng ký hoạt động đối với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được cấp phép cho hoạt động kinh doanh của mình theo quy định pháp luật (một cách hợp pháp). Hay nói cách khác đăn ký kinh doanh là sự ghi nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về hoạt động kinh doanh của chủ thể kinh doanh.

Như vậy, thông qua hoạt động đăng ký kinh doanh của các chủ thể kinh doanh nhà nước thể hiện vai trò quản lý nhà nước của mình.

Ví dụ: Cá nhân đăng ký cấp giấy phép hoạt động đối với hộ kinh doanh cá thể tại văn phòng đăng ký kinh doanh thuộc UBND quận/huyện nơi cá nhân đó sinh sống. Hay, 3 cá nhân cùng góp vốn thành lập công ty cổ phần và đăng ký hoạt động kinh doanh (thành lập công ty cổ phần) tại sở kế hoạch đầu tư tỉnh/thành phố nơi công ty đó dự định mở, đăng ký trụ sở hoạt động.

3. Đặc điểm của kinh doanh

– Trao đổi hàng hóa và dịch vụ

Tất cả các hoạt động kinh doanh đều liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến việc trao đổi hàng hóa hoặc dịch vụ đổi lấy tiền hoặc giá trị của tiền

– Giao dịch trong nhiều giao dịch

Trong kinh doanh, việc trao đổi hàng hóa và dịch vụ là một hoạt động diễn ra thường xuyên. Một sản phẩm / dịch vụ trước khi đến tay người tiêu dùng có thể trải qua nhiều giao dịch khác nhau.

– Lợi nhuận là mục tiêu chính

Việc kinh doanh được thực hiện với mục đích tìm kiếm lợi nhuận. Lợi nhuận chính là phần thưởng cho các dịch vụ của một doanh nhân.

– Kỹ năng kinh doanh để thành công

Bất cứ ai muốn trở thành một doanh nhân giỏi đều cần phải có những phẩm chất và kỹ năng kinh doanh tốt để có thể điều hành doanh nghiệp.

– Rủi ro và sự không chắc chắn

Kinh doanh phải chịu rủi ro và sự không chắc chắn. Một số rủi ro, chẳng hạn như mất mát do hỏa hoạn và trộm cắp có thể được bảo vệ bằng bảo hiểm. Cũng có những điều không hắc chắn, chẳng hạn như mất mát do thay đổi nhu cầu hoặc thị trường mất giá…

– Người mua và người bán

Mỗi giao dịch kinh doanh đều có tổi thiếu một bên mua và một bên bán.

– Kết nối với sản xuất

Hoạt động kinh doanh có thể được kết nối với sản xuất hàng hóa hoặc dịch vụ. Trong trường hợp này, nó được gọi là hoạt động công nghiệp. Các ngành công nghiệp có thể là chính hoặc phụ.

– Tiếp thị và phân phối hàng hóa

Hoạt động kinh doanh có thể liên quan đến tiếp thị hoặc phân phối hàng hóa trong trường hợp đó được gọi là hoạt động thương mại.

– Ưu đãi về hàng hóa và dịch vụ

Trong kinh doanh phải có giao dịch về hàng hóa và dịch vụ. Hàng hóa có thể chia thành 2 loại sau:

Hàng tiêu dùng: Hàng hóa được sử dụng bởi người tiêu dùng cuối cùng để tiêu dùng được gọi là hàng tiêu dùng, ví dụ TV, Xà phòng, v.v.

Hàng hóa sản xuất: Hàng hóa được sử dụng bởi nhà sản xuất để sản xuất ra hàng hóa khác như máy móc, thiết bị, vv

– Đáp ứng mong muốn cảu con người

Doanh nhân là người đáp ứng mong muốn thỏa mãn mong muốn của con người thông qua việc tiến hành kinh doanh. Bằng cách sản xuất và cung cấp các mặt hàng khác nhau, các doanh nhân cố gắng thúc đẩy sự hài lòng của người tiêu dùng.

– Nghĩa vụ xã hội

Doanh nhân hiện đại có ý thức về trách nhiệm xã hội của họ. Kinh doanh ngày nay là định hướng dịch vụ hơn là định hướng lợi nhuận.

4. Các lĩnh vực kinh doanh hiện nay

Ngành nông nghiệp và khai thác

Đây là ngành kinh doanh liên quan đến hoạt động sản xuất nguyên liệu thô nông sản và khoáng sản. Những nguyên nhiên liệu chủ yếu là việc chăn nuôi thủy sản, động vật, khai thác gỗ, khoáng sản, hay trồng và kinh doanh các loại cây nông nghiệp.

Ngành dịch vụ tài chính

Dịch vụ tài chính là bao gồm các ngân hàng, công ty tài chính, công ty bảo hiểm, v.v. thu lợi nhuận thông qua việc đầu tư và quản lý nguồn vốn.

Hiện nay, với việc nền kinh tế thị trường ngày càng trở nên phát triển, ngành dịch vụ tài chính cũng vì vậy mà có những bước chuyển mình rất lớn. Hàng loạt các dịch vụ về tài chính, ngân hàng có lợi với cả người sử dụng và bên cung cấp liên tục được ra mắt. Điều này cho thấy được tương lai rộng mở của lĩnh vực này.

Ngành thông tin

Đây là ngành nghề mà những công ty kinh doanh sẽ thu lợi nhuận từ việc bán lại quyền sở hữu trí tuệ. Quyền sở hữu trí tuệ là quyền mà người sở hữu những sản phẩm đó khi đăng ký có thể bán lại, hoặc nhượng lại nhưng có thời hạn những sản phẩm đã đăng ký quyền để đảm bảo việc sản phẩm trí tuệ không bị đạo nhái một cách tùy tiện.

Ngành kinh doanh vận tải

Những đơn vị kinh doanh vận tải sẽ thu lợi nhuận từ việc phí vận chuyển hàng hóa từ nơi này sang nơi khác. Kinh doanh vận tải có thể hoạt động dưới nhiều hình thức và thông qua nhiều loại phương tiện khác nhau. Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng của khách hàng để có những sự thay đổi.

Ngành kinh doanh dịch vụ

Kinh doanh dịch vụ là một trong ba loại hình kinh doanh chính đang rất phát triển hiện nay. Đây là công việc kinh doanh nhưng không tạo ra hàng hóa hữu hình mà cung cấp các dịch vụ và hàng hóa vô hình, thu lợi bằng cách tính giá sức lao động và trải nghiệm. Với sự đa dạng trong các lĩnh vực hoạt động nên việc đầu tư mảng kinh doanh dịch vụ là một lựa chọn thông minh của các chủ đầu tư, các doanh nhân thích cạnh tranh và chinh phục.

Một số ví dụ: kinh doanh khách sạn – nhà hàng; kinh doanh du lịch; dịch vụ vì sức khỏe; tư vấn bất động sản; vận hành, sửa chữa điện tử, tư vấn pháp lý;…

Kinh doanh bất động sản

Thu lợi từ việc bán, cho thuê, phát triển các tài sản bao gồm đất, nhà ở gắn liền với đất và các loại công trình khác.

Ngành kinh doanh dịch vụ công công cộng

Ví dụ như ngành điện, xử lý chất thải, nước sinh hoạt thường được đặt dưới sự quản lý của chính phủ.

Bán lẻ và phân phối

Hoạt động như một trung gian giữa nhà sản xuất và khách hàng, thu lợi nhuận qua dịch vụ bán lẻ và phân phối hàng hóa/ dịch vụ.

Kinh doanh bán lẻ đang là một trong những giải pháp thông minh giúp các doanh nghiệp kéo doanh số bán hàng lên cao chóng mặt. Nhờ có kinh doanh bán lẻ mà hàng hóa, sản phẩm thuận lợi lưu thông từ nơi sản xuất tới người tiêu dùng nhanh chóng, tiện lợi, hiệu quả.

Hiện nay hầu hết các công ty, doanh nghiệp, tập đoàn đều đầu tư mạnh vào việc bán lẻ để đem thương hiệu đến người tiêu dùng, khiến họ tin tưởng, lựa chọn và trung thành với những sản phẩm do mình sản xuất.

Ngành sản xuất

Sản xuất hàng hóa từ các nguyên liệu thô hoặc các chi tiết cấu thành, sau đó bán đi thu lợi nhuận. Đây là những doanh nghiệp chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc cung cấp hàng hóa trên thị trường tiêu dùng. Đặc biệt là những mặt hàng, sản phẩm thiết yếu cho nhu cầu sử dụng hàng ngày của người tiêu dùng.

Loại hình này vận hành ở độ chuyên môn hóa cao để đảm bảo hàng hóa bán ra thị trường không bị “chậm”, quá trình lưu thông diễn ra nhanh hơn, giúp người tiêu dùng có thể tiếp cận với sản phẩm hàng hóa ngay khi họ cần.

Hoạt động sản xuất hàng hóa được áp dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật sản xuất trên dây truyền đa dạng mặt hàng gồm các phần mềm, máy móc, động cơ, sau đó bán ra đem lại doanh thu. Đây là tiền đề để doanh nghiệp sản xuất không ngừng phát triển, được các chủ đầu tư không tiếc công nâng cấp.

5. Các hình thức kinh doanh hiện nay

Doanh nghiệp liên doanh

Đây là loại hình doanh nghiệp công ty do hai hay nhiều bên hợp tác thành lập tại Việt Nam trên cơ sở hợp đồng liên doanh hoặc hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam với Chính phủ nước ngoài, nhằm tiến hành hoạt động kinh doanh các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân Việt Nam. Doanh nghiệp liên doanh được tổ chức dưới hình thức Công ty trách nhiệm hữu hạn, có tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ bằng tài sản của mình trên cơ sở vốn góp vào liên doanh của các bên.

Doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài

Loại hình doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư đến từ nước ngoài. Về bản chất, đây là một công ty trách nhiệm hữu hạn, chịu trách nhiệm hữu hạn đối với các khoản nợ từ hoạt động kinh doanh trong phạm vi tài sản của doanh nghiệp do một cá nhân nước ngoài bỏ vốn ra thành lập.

Doanh nghiệp nhà nước

Doanh nghiệp nhà nước là một tổ chức kinh tế do Nhà nước đầu tư vốn, thành lập và tổ chức quản lý, hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động công ích nhằm thực hiện mục tiêu kinh tế xã hội do Nhà nước giao.

Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên

Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên là doanh nghiệp do một tổ chức làm chủ sở hữu, chủ sở hữu chịu trách nhiệm về các khoản nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp. Công ty cổ phần được quyền phát hành chứng khoán theo quy định của pháp luật.

Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên

Công ty TNHH 2 thành viên là công ty có 2 thành viên trở lên và không vượt quá 50 thành viên. Các thành viên phải chịu trách nhiệm đối với từng khoản nợ cũng như là có nghĩa vụ, trách nhiệm đối với các tái sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn được cam kết đóng góp vào doanh nghiệp

Công ty cổ phần

Công ty cổ phần là công ty có số cổ đông công ty cổ phần tối thiểu là 03 và không giới hạn số lượng tối đa. Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là 03 và không hạn chế số lượng tối đa.Các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp. Trong đó, vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần.

Công ty hợp danh

Công ty hợp danh là doanh nghiệp không có tư cách pháp nhân, có ít nhất hai thành viên hợp danh.

Trong đó, mỗi thành viên hợp danh có uy tín nghề nghiệp, trình độ chuyên môn, phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty.

Công ty có thể có thành viên góp vốn, thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty.

Doanh nghiệp tư nhân

Doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do một cá nhân bỏ vốn ra thành lập và làm chủ. Chủ doanh nghiệp nắm toàn bộ quyền điều hành sản xuất và phải chịu toàn bộ trách nhiệm về hoạt động của doanh nghiệp. Do đó mỗi cá nhân sẽ có cơ hội lập doanh nghiệp cho riêng mình nhưng phải đảm bảo chỉ được lập duy nhất một doanh nghiệp tư nhân.

Hợp tác xã

Đây là loại hình tổ chức tập thể do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân có nhu cầu góp vốn xây dựng góp sức lập ra. Xuất phát từ lợi ích và nhu cầu chung, mọi người tự nguyện tạo dựng hợp tác xã để phát huy sức mạnh tập thể, nâng đỡ quyền lợi của từng xã viên, gia tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh và dịch vụ.

Hộ kinh doanh là một hình thức kinh doanh hộ gia đình với quy mô nhỏ, thường là trong gia đình, dưới 10 lao động.

6. Hồ sơ, trình tự và thủ tục đăng kí kinh doanh

Thứ nhất, hồ sơ bao gồm:

Tùy thuộc vào nhu cầu lựa chọn loại hình doanh nghiệp mà hồ sơ đăng kí kinh doanh ngành nghề bán buôn quần áo sẽ khác nhau. Hiện nay nước ta tồn tại bốn loại hình doanh nghiệp tương đối phổ biến sau:

• Công ty trách nhiệm hữu hạn (gồm công ty TNHH một thành viên và công ty TNHH hai thành viên trở lên)
• Công ty/ doanh nghiệp tư nhân;
• Công ty cổ phần;
• Công ty hợp danh,

Mỗi loại hình doanh nghiệp sẽ mang những ưu và nhược điểm khác nhau. Nhưng nhìn chung thì hồ sơ thành lập doanh nghiệp theo quy định sẽ bao gồm một số loại giấy tờ bắt buộc sau đây:

• Giấy đề nghị đăng kí doanh nghiệp;
• Điều lệ công ty;
• Danh sách cổ đông, thành viên sáng lập;
• Bản sao hợp lệ các giấy tờ sau đây:

+ Một trong các giấy tờ chứng thực cá nhân quy định đối với trường hợp người thành lập doanh nghiệp là cá nhân;

+ Quyết định thành lập hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc giấy tờ tương đương khác, một trong các giấy tờ chứng thực cá nhân quy định tại Điều 10 Nghị định này của người đại diện theo ủy quyền và văn bản ủy quyền tương ứng đối với trường hợp người thành lập doanh nghiệp là tổ chức;

+ Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với trường hợp doanh nghiệp được thành lập hoặc tham gia thành lập bởi nhà đầu tư nước ngoài hoặc tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài theo quy định tại Luật Đầu tư và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Lưu ý: Đối với quý khách có nhu cầu thành lập doanh nghiệp hay các tổ chức kinh doanh chỉ cần cung cấp một số thông tin cần thiết, Luật Dương Gia sẽ hỗ trợ quý khách soạn thảo, nộp và nhận kết quả đăng kí thành lập doanh nghiệp theo đúng trình tự thủ tục của pháp luật.

Thứ hai, cơ quan tiếp nhận hồ sơ

Người thành lập doanh nghiệp hoặc người được ủy quyền nộp 01 bộ hồ sơ đăng ký doanh nghiệp đã chuẩn bị tại Phòng Đăng ký kinh doanh – Sở kế hoạch và đầu tư tỉnh.

Thứ ba, thời hạn giải quyết hồ sơ

Cơ quan đăng ký kinh doanh có trách nhiệm xem xét tính hợp lệ của hồ sơ đăng ký doanh nghiệp và cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận hồ sơ.

Luật Minh Khuê (tổng hợp & phân tích)