Đa nhân cách: Rối loạn tâm thần với những mảnh ghép ám ảnh

Cả bệnh nhân tâm thần phân liệt và rối loạn đa nhân cách đều có nguy cơ tự tử.

Làm sao biết bạn bị rối loạn đa nhân cách?

Để xác định một người có mắc rối loạn đa nhân cách hay không, trước tiên bản thân người bệnh cần ý thức được những triệu chứng bệnh của mình. Khi biết mình có những triệu chứng rối loạn đa nhân cách, bệnh nhân cần đến bác sĩ tâm lý để được chẩn đoán.

Các triệu chứng của rối loạn đa nhân cách

Bạn hãy tự quan sát bản thân và nhờ những người xung quanh quan sát cùng để xem mình có những triệu chứng sau đây không:

• Có nhiều nhân cách khác nhau:

  Triệu chứng đặc trưng của bệnh rối loạn đa nhân cách là sự hiện diện của ít nhất hai

  nhân cách

  riêng biệt liên tục kiểm soát hành vi của một người.

• Có những khoảng trống trong ký ức:

  Bệnh nhân khi ở nhân cách này sẽ không nhớ được những hành vi và lời nói của bản thân khi ở nhân cách khác. Bệnh nhân thường có những khoảng đen trong ký ức và nghĩ rằng mình đã ngủ trong những khoảng thời gian đó.

Có nhiều nhân cách khác nhau: Triệu chứng đặc trưng của bệnh rối loạn đa nhân cách là sự hiện diện của ít nhất hai nhân cách riêng biệt liên tục kiểm soát hành vi của một người.

• Có những khoảng trống trong ký ức:

  Bệnh nhân khi ở nhân cách này sẽ không nhớ được những hành vi và lời nói của bản thân khi ở nhân cách khác. Bệnh nhân thường có những khoảng đen trong ký ức và nghĩ rằng mình đã ngủ trong những khoảng thời gian đó.

• Quên thông tin cá nhân:

  Những bệnh nhân bị rối loạn đa nhân cách cũng có thể quên những thông tin cá nhân quan trọng của mình như nơi làm việc, sở thích cá nhân, nơi sống…

Bên cạnh việc có nhiều bản thể và mỗi bản thể lại có những ký ức rất khác nhau, người bị rối loạn đa nhân cách còn có thể gặp một số vấn đề tâm thần khác như:

Bên cạnh việc có nhiều nhân cách và mỗi nhân cách lại có những hành vi rất khác nhau, người bị rối loạn đa nhân cách còn có thể gặp một số vấn đề tâm thần khác như:

• Trầm cảm

• Muốn tự tử

• Rối loạn ăn uống

• Cảm thấy bị cưỡng chế

• Liên tục thay đổi cảm xúc

• Lạm dụng rượu và ma túy

• Ảo giác thính giác và thị giác

• Bị lo lắng, hoảng loạn và các chứng ám ảnh

• Bị rối loạn giấc ngủ (mất ngủ, sợ bóng tối hay mộng du)

Các triệu chứng khác của rối loạn đa nhân cách có thể bao gồm đau đầu, mất trí nhớ, mất nhận thức về thời gian, lơ mơ và có “trải nghiệm thoát xác”.

Một số người mắc chứng rối loạn đa nhân cách có thể làm những việc trái với tính cách của mình như lái xe quá tốc độ hoặc trộm cắp. Tuy nhiên, họ lại cho rằng mình bị ép buộc chứ không có chủ ý làm những việc trên.

Cách chẩn đoán bệnh

Khi xác định được mình có các dấu hiệu của bệnh đa nhân cách, bạn cần tìm đến một chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần để được chẩn đoán và điều trị một cách chuyên nghiệp hơn.

Quá trình chẩn đoán rối loạn đa nhân cách cần rất nhiều thời gian. Người ta ước tính rằng những người bị chứng rối loạn này phải đi thăm khám sức khỏe tâm lý 7 năm mới có được chẩn đoán chính xác, bởi vì những triệu chứng của bệnh rối loạn đa nhân cách rất giống với nhiều bệnh tâm thần khác. Trên thực tế, nhiều người mắc chứng rối loạn đa nhân cách cũng mắc các bệnh khác như rối loạn nhân cách ranh giới, rối loạn trầm cảm hay rối loạn lo âu.

Tuy nhiên, nếu bạn thấy mình có các triệu chứng kể trên thì hãy đến bác sĩ tâm lý để được giúp đỡ. Bác sĩ sẽ dùng 5 tiêu chí sau để chẩn đoán chứng rối loạn đa nhân cách:

1. Người bệnh có nhiều nhân cách:

   Người bệnh có ít nhất hai

   nhân cách

   khác nhau, mỗi

   nhân cách

   có cách nhận thức và suy nghĩ về thế giới xung quanh và bản thân khá rõ ràng

   và khác nhau

   .

2. Người bệnh bị mất ký ức:

   Bệnh nhân không thể nhớ hoàn toàn các sự kiện trong ngày, thông tin cá nhân quan trọng hoặc các chuyện buồn

   hoặc sang chấn

   .

3. Người bệnh không sinh hoạt bình thường:

   Người bệnh gặp căng thẳng hoặc khó khăn trong cuộc sống vì căn bệnh rối loạn đa nhân cách. Họ không thể làm việc hiệu quả hay không xây dựng được một mối quan hệ bền vững

   với bạn bè, đồng nghiệp vì sự thay đổi nhân cách của mình

   .

4. Người bệnh có trải nghiệm bị sang chấn trong quá khứ/tuổi thơ:

   Người bệnh

   từng phải

   trải nghiệm những sự kiện đau buồn vượt ngoài khuôn khổ văn hóa hay tôn giáo thông thường. Ví dụ như trẻ em bị bạo hành, phụ nữ bị lạm dụng tình dục…

5. Người bệnh không bị ảnh hưởng bởi chất gây nghiện:

   Người bệnh gặp phải các triệu chứng rối loạn đa nhân cách không phải do tác động của các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá.

Cách điều trị rối loạn đa nhân cách

Những bệnh nhân mắc rối loạn đa nhân cách thường rất khó sinh hoạt bình thường vì ảnh hưởng của bệnh. Tuy nhiên, vì đây là một căn bệnh có thể điều trị được nên người bệnh có thể giảm nhẹ những ảnh hưởng này nếu tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của các chuyên gia và bác sĩ

Ảnh hưởng của rối loạn đa nhân cách

Một số triệu chứng của chứng rối loạn đa nhân cách có thể ảnh hưởng tới cuộc sống của người bệnh như sau:

• Rối loạn giải thể nhân cách:

  Bệnh

  rối loạn giải thể nhân cách

  là cảm giác bạn không còn ở trong cơ thể mình

  cảm giác như mình không còn là chính mình mà là một người khá

  c. Đây thường được gọi là “trải nghiệm thoát xác” và khiến bạn không thể tập trung vào công việc mình đang làm.

• Tri giác sai thực tại:

  Đây là cảm giác thế giới

  và mọi cảnh vật

  xung quanh không có thật hoặc rất

  mờ ảo

  .

• Quên thông tin quan trọng:

  Đôi khi người rối loạn đa nhân cách quên thông tin cá nhân của mình hay quên nội dung của một cuộc nói chuyện quan trọng

  dù đã từng tham gia cuộc trò chuyện ấy

  .

• Nhầm lẫn hay thay đổi nhân cách bản thân:

  Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc xác định những mối quan tâm, quan điểm chính trị, tôn giáo, xã hội, xu hướng tình dục, tham vọng nghề nghiệp của mình. Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp lẫn lộn về thời gian và địa điểm.

Cách điều trị

Mặc dù hiện nay chưa có phương thức điều trị đặc hiệu cho chứng rối loạn đa nhân cách nhưng một số phương thức điều trị có thể hiệu quả nếu bệnh nhân kiên nhẫn điều trị lâu dài. Một số liệu pháp điều trị hiệu quả bao gồm trò chuyện, tâm sự với bác sĩ tâm lý hoặc thực hiện tâm lý trị liệu và liệu pháp thôi miên. Ngoài ra, những liệu pháp bổ trợ như nghệ thuật trị liệu hoặc liệu pháp vận động cũng có thể có ích.

Không có phương pháp điều trị bằng thuốc dành riêng cho bệnh rối loạn đa nhân cách nên các phương pháp chữa trị tâm lý vẫn là cách điều trị chính. Tuy nhiên, thuốc điều trị những bệnh đi kèm rối loạn đa nhân cách như rối loạn trầm cảm, rối loạn lo âu là cần thiết vì tỷ lệ bệnh nhân rối loạn đa nhân cách có đi kèm các bệnh lý tâm thần khác như rối loạn trầm cảm, rối loạn lo âu cũng khá cao.

Bệnh nhân cần kết hợp điều trị rối loạn đa nhân cách cùng các bệnh tâm thần khác như trầm cảm hay nghiện chất kích thích để cải thiện bệnh tình tốt hơn.

Rối loạn đa nhân cách thực sự là một cuộc chiến đối với những ai mắc bệnh. Đây là căn bệnh cần sự chăm sóc tâm lý và y tế phù hợp từ bác sĩ và mọi người xung quanh để đưa người bệnh dần trở lại với cuộc sống bình thường. Nếu kiên trì điều trị đúng hướng, người rối loạn nhân cách vẫn có thể thoát khỏi những mảnh ghép ám ảnh để trở thành người có ích cho xã hội và duy trì được chức năng làm việc và chất lượng cuộc sống tốt nhất.