Còn ít doanh nghiệp cung cấp sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho Nhật Bản | Doanh nghiệp | Vietnam+ (VietnamPlus)

Nhân viên của Công ty lắp ráp thiết bị trong dây chuyền sản xuất ngành công nghệ ôtô, xe máy. (Ảnh: Tuấn Đức/TTXVN)

Những năm qua, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam đã và đang cải thiện năng lực sản xuất và tham gia ngày càng sâu vào chuỗi sản xuất toàn cầu.

Số lượng doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp hỗ trợ chiếm gần 4,5% tổng số doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, tạo việc làm cho hơn 600.000 lao động, chiếm 8% lao động toàn ngành chế biến, chế tạo.

Mặc dù một số doanh nghiệp sản xuất linh kiện Việt Nam có năng lực khá tốt tại những lĩnh vực như sản xuất khuôn mẫu các loại; linh kiện xe đạp, xe máy; linh kiện cơ khí tiêu chuẩn; dây cáp điện; linh kiện nhựa-cao su kỹ thuật; săm lốp các loại. Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp Việt Nam trở thành nhà cung cấp sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho doanh nghiệp Nhật Bản vẫn hạn chế.

Thông tin này được ông Vũ Bá Phú – Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), nhấn mạnh tại hội nghị Giao thương trực tuyến sản phẩm công nghiệp hỗ trợ Việt Nam-Nhật Bản 2022 do Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) phối hợp cùng Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản và Trung tâm ASEAN-Nhật Bản (AJC) tổ chức sáng 5/7.

Theo ông Vũ Bá Phú, ngành công nghiệp hỗ trợ đã tạo được công ăn việc làm cho người lao động và đóng góp doanh thu đáng kể vào cho ngành công nghiệp chế biến chế tạo Việt Nam. Cùng với đó, quan hệ hợp tác thương mại và đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ giữa Việt Nam và Nhật Bản ngày càng phát triển theo hướng tích cực.

Đặc biệt, nhiều linh kiện sản phẩm, thành phẩm và bán thành phẩm của Việt Nam đã đáp ứng được nhu cầu trong nước và xuất khẩu nhiều quốc gia trên thế giới; trong đó có Nhật Bản.

Đáng lưu ý, kể từ khi dịch COVID-19 khởi phát đến nay Cục Xúc tiến thương mại đã phối hợp với Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản và Trung tâm ASEAN-Nhật Bản tạo điều kiện thiết thực cho các doanh nghiệp 2 nước trao đổi kinh nghiệm và kỹ thuật sản xuất để tìm kiếm cơ hội hợp tác sản xuất phát triển kinh doanh.

Ông Kunihiko Hirabayashi – Tổng thư ký AJC tại Tokyo, cho hay AJC luôn mong muốn là cầu nối để đưa ngành công nghiệp hỗ trợ Nhật Bản đến với các nước ASEAN; trong đó có Việt Nam có thể phát triển và tham gia được vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tuy nhiên, trong tình hình thế giới đầy biến động như hiện nay, việc các nền công nghiệp hỗ trợ của các quốc gia phát triển và tham gia như thế nào vào chuỗi phát triển toàn cầu và vấn đề nan giải và ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam cũng đang gặp rất nhiều thách thức.

Do vậy, cần có sự hợp tác giữa doanh nghiệp các quốc gia để tạo nên những sự phát triển về chất lượng nguồn nhân lực cũng như chất lượng sản phẩm để đáp ứng được nhu cầu của thị trường.

Công ty Cổ phần Hanpo Vina, khu công nghiệp Yên Phong mở rộng được tỉnh Bắc Ninh chọn trong chương trình hỗ trợ doanh nghiệp. (Ảnh: Thanh Thương/TTXVN)

Chia sẻ tại hội nghị, ông Akutsu Michio – chuyên gia Hiệp hội Cố vấn thương mại Nhật Bản, nêu rõ theo báo cáo của Jetro, năng suất lao động của lao động địa phương tại Việt Nam còn thấp, tỷ lệ chất lượng lao động chỉ đạt 14,4%. Hơn nữa, nhân tài có trình độ kỹ thuật cao của Việt Nam đã bị thu hút bởi doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI) và ra nước ngoài làm việc dẫn đến tình trạng thiếu nhân lực tốt.

Ngoài ra, năng lực tài chính của doanh nghiệp Việt Nam còn yếu khiến việc tiếp cận nguồn vốn, tìm kiếm nguồn nguyên vật liệu giá thành cạnh tranh gặp khó khăn cũng như thiếu thông tin từ các nhà cung cấp nước ngoài.

Do đó, theo ông Akutsu Michio, doanh nghiệp Việt Nam có thể sử dụng các công ty thương mại để cung cấp nguyên liệu với giá cạnh tranh, hỗ trợ thực hiện thủ tục hải quan, đề xuất phương thức sản xuất mới, cơ giới hoá và tự động hóa cho doanh nghiệp sản xuất lắp ráp.

[Công nghiệp hỗ trợ ôtô 30 năm loay hoay với “giấc mơ” nội địa hóa]

Cùng quan điểm này, bà Trương Thị Chí Bình – Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), cũng thẳng thắn chỉ ra rằng Việt Nam hiện có 6 ngành được ưu tiên phát triển công nghiệp hỗ trợ; trong đó có ngành điện, điện tử và cơ khí.

Đáng lưu ý, công nghiệp cơ khí điển hình là công nghiệp sản xuất xe máy, sản lượng tuy có giảm trong năm vừa qua, đạt 2,5 triệu xe/năm nhưng lại là ngành có sản lượng tốt nhất về tỷ lệ nội địa hóa cũng như sự tham gia của doanh nghiệp Việt Nam đã ở tất cả các lớp cung ứng, các lớp sản phẩm như điện, điện tử, cao su, nhựa.

Ngoài ra, ngành công nghiệp ôtô nổi bật với thương hiệu Toyota. Sản lượng của ngành này thấp hơn rất nhiều so với công nghiệp sản xuất xe máy, Toyota đạt 426.000 xe/năm; trong đó 60% được lắp ráp trong nước với model khác nhau.

Đây cũng chính là lý do khiến ngành công nghiệp ôtô có tỷ lệ nội địa thấp và hiếm hoi có sự tham gia của doanh nghiệp Việt Nam và cũng chỉ có thể cung cấp linh kiện nhựa cho các hãng ôtô bởi đây là loại linh kiện cồng kềnh, chi phí logistics lớn buộc phải nội địa hóa.

Cũng theo bà Trương Thị Chí Bình, ngành công nghiệp điện tử có sản lượng lớn nhất, riêng điện thoại di dộng chiếm gần 20% tỷ trọng xuất khẩu của các ngành nhưng phần tham gia của doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu vẫn là nhựa và cao su. Hơn nữa, doanh nghiệp Việt Nam mới chỉ sản xuất được linh kiện đơn chiếc, chưa sản xuất được cụm linh kiện ngoài một số máy móc thuộc ngành công nghiệp xây dựng.

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, thời gian qua VASI đã tập trung tìm kiếm giải pháp tiến lên trong chuỗi cung ứng bằng cách hình thành nhóm doanh nghiệp và nhóm lĩnh vực để tập trung gia tăng số lượng và chất lượng sản xuất.

Ngoài ra, VASI cũng bắt đầu hình thành nhóm doanh nghiệp để có thể sản xuất cụm linh kiện. Dù chưa đi vào thực hiện nhưng hy vọng sẽ tạo ra được điển hình đầu tiên và có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng sản phẩm công nghiệp hỗ trợ của Nhật Bản và toàn cầu.

Công nhân làm việc tại Nhà máy sản xuất ôtô VinFast. (Ảnh: TTXVN)

Theo Bộ Công Thương, những năm qua, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam đã phát triển cả về số lượng và chất lượng, cải thiện năng lực sản xuất và tham gia ngày càng sâu vào chuỗi sản xuất toàn cầu.

Số lượng doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp hỗ trợ chiếm gần 4,5% tổng số doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, tạo việc làm cho hơn 600.000 lao động, chiếm 8% lao động toàn ngành chế biến, chế tạo. Doanh thu sản xuất, kinh doanh đạt hơn 900.000 tỷ đồng, đóng góp gần 11% tổng doanh thu toàn ngành chế biến, chế tạo.

Tuy nhiên, năng suất của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tại nhiều địa phương còn khá thấp, thiếu nguồn nhân lực có trình độ kỹ thuật cao, việc cấp vốn để đầu tư trang thiết bị còn khó, thiếu thông tin của các nhà cung cấp nguyên vật liệu chất lượng và giá rẻ ở nước ngoài…

Nhằm phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam, Bộ Công Thương đã có những tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo quyết liệt nhằm nâng cao vai trò, vị thế của ngành công nghiệp hỗ trợ.

Đặc biệt, Bộ Công Thương cũng triển khai thành lập 3 Trung tâm kỹ thuật hỗ trợ phát triển công nghiệp tại 3 vùng kinh tế trọng điểm khu vực miền Bắc, miền Trung và miền Nam với mục tiêu hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp và công nghiệp hỗ trợ đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ sản xuất thử nghiệm, nâng cao năng suất chất lượng, tạo giá trị gia tăng cũng như tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu./.

Uyên Hương (TTXVN/Vietnam+)