Chỉ từ là gì? Khái niệm vai trò trong câu & ví dụ

Một số kiến thức khi học Ngữ Văn lớp 6 mà các em cần biết. Hôm này sẽ giúp các em hiểu rõ khái niệm chỉ từ cũng như cách hoạt động và vai trò trong câu. Đưa ra các ví dụ minh họa cụ thể để các em hiểu được loại từ này khi sử dụng. Theo dõi kiến thức thuật ngữ quan trọng này.

Khái niệm chỉ từ vai trò và ví dụ

Chỉ từ là gì

Dựa theo nội dung chính xác biên soạn trong Sách giáo khoa lớp 6 chỉ từ là những từ ngữ trỏ vào sự vật, hiện tượng giúp người đọc người nghe xác định được sự vật trong khoảng không gian hoặc thời gian.

Đại từ chỉ định là cách gọi khác của chỉ từ, cũng dùng để xác định chính xác tọa độ, vị trí của sự vật trong không gian.

Ví dụ:

+ Ngày ấy, tôi cũng đã từng là một học sinh xuất sắc.

“ấy” là chỉ từ xác định thời gian trong quá khứ.

+ Vườn hoa tuyệt đẹp. Bông hoa này nở rộ trong khi bông hoa kia lại mới đang chớm nở.

“này” và “kia” là hai chỉ từ xác định vị trí của bông hoa trong không gian.

Vai trò chỉ từ trong câu

– Trong một câu nói, chỉ từ làm nhiệm vụ đó là phụ ngữ cho cụm danh từ.

Ví dụ: Ngày xửa ngày xưa, ở một ngôi làng nọ, có một cô gái vô cùng xinh đẹp.

“Nọ” là chỉ từ đứng sau danh từ làm phụ ngữ cho danh từ “ngôi làng”.

– Một số trường hợp khác chỉ từ còn đứng ở chủ ngữ, vị ngữ hoặc trạng ngữ.

Ví dụ: + Ngày ấy, em bé được sinh trong một ngôi làng hẻo lánh.

“Ấy” đóng vai trò là trạng ngữ chỉ thời gian trong câu.

+ Người đàn ông đó là mẫu hình lý tưởng của biết bao cô gái.

“Đó” đóng vai trò làm chủ ngữ trong câu.

– Với các ví dụ bên dưới các em sẽ biết cách dùng đúng nhất.

Cách dùng chỉ từ

Chỉ từ rất phổ biến và sử dụng nhiều trong văn chương cũng như trong giao tiếp với nhau.

– Trong các thể loại văn chương:

Đấy vàng đây cũng đồng đen

Đấy hoa thiên lý, đây sen nhị hồ

(Ca dao)

– Trong các tình huống, hội thoại giao tiếp:

Em là học sinh trường nào?

Trường em ở đâu?

=> Chỉ từ gần gũi, quen thuộc và quan trọng trong đời sống văn học và giao tiếp của con người.

Ví dụ minh họa chỉ từ

– Ngôi làng kia là quê hương tôi, nơi tôi sinh ra và lớn lên.

=> Chỉ từ trong câu trên đó là từ “kia”, “nơi”.

– Tôi và An là đôi bạn rất thân chơi với nhau từ nhỏ, có việc gì cũng chia sẻ và giúp đỡ cùng tiến bộ. Hôm nọ, chúng tôi cãi nhau, đó cũng là lần đầu tiên chúng tôi tranh cãi.

=> Chỉ từ trong câu trên sử dụng từ “nọ”, “đó”.

– Bạn Hiền là học sinh giỏi của lớp 6A. Đó cũng là lớp trưởng và người bạn thân thiết nhất của tôi.

=> Chỉ từ trong câu từ “đó”. Chỉ từ này làm chủ ngữ trong câu trên.

Từ đó chúng tôi không còn nói chuyện với nhau nữa.

=> Chỉ từ trong câu “từ đó”. Chỉ từ này làm trạng ngữ của câu.

Viết đoạn văn có sử dụng chỉ từ

Khu vườn nọ vào một buổi sáng sớm thật trong lành. Những ánh nắng đầu tiên chiếu xuống, lọt qua tán cây, kẽ lá rồi nhảy xuống khu vườn xinh đẹp. Khu vườn này, từ ngày có bàn tay chăm sóc của bà Tư trở nên sạch sẽ và tươi tắn hơn hẳn. Nhìn những khóm hoa đua nhau khoe sắc. Đằng kia, hoa hồng đang nở rộ như chào đón một ngày mới. Bên này, hoa cúc chỉ mới hé nụ hoa đầu tiên như thể đang còn e ấp. Trên cành cây, tiếng chim rộn rã hót như hòa tấu bản giao hưởng đầu tiên.

Các chỉ từ được sử dụng trong đoạn văn: này, kia, nọ.

Giải bài tập SGK

Câu 1

Xác định chỉ từ, ý nghĩa.

Câu Chỉ từ Ý nghĩa Chức vụ ngữ pháp

a Chỉ từ “ấy”. Ý nghĩa giúp định vị sự vật trong không gian. Chức vụ: phụ ngữ sau trong cụm danh từ.

b Chỉ từ “Đấy”, “đây”. Ý nghĩa giúp định vị sự vật trong không gian. Chức vụ: chủ ngữ.

c Chỉ từ “nay”. Ý nghĩa giúp định vị sự vật thời gian. Chức vụ trạng ngữ.

d Chỉ từ “đó”. Ý nghĩa giúp định vị sự vật trong thời gian. Chưc vụ: trạng ngữ.

Câu 2

Thay thế các cụm in đậm bằng chỉ từ. Vì sao thay thế như vậy?

a. Thay thế cụm từ in đậm “chân núi Sóc Sơn” bằng chỉ từ: đấy, đó.

b. Thay thế cụm in đậm  “bị lửa thiêu cháy” bằng chỉ từ: đó, này…

Câu 3

Tìm các chỉ từ trong đoạn văn và có thể thay thế các chỉ từ đó bằng các từ khác không?

Các chỉ từ được sử dụng trong đoạn văn gồm có: năm ấy, chiều hôm đó, đêm nay.

=> Không thể thay thế chỉ từ bằng các từ khác bởi đoạn văn trên là truyện cổ tích không xác định chính xác thời gian sự việc.

Như vậy, qua một số hướng dẫn của dafulbrightteachers.org chắc các em đã hiểu rõ chỉ từ là gì vai trò cũng như một số các ví dụ minh họa dễ hiểu rồi đúng không ? hi vọng sẽ hữu ích cho các em trong học tập.

Xem thêm: Số từ lượng từ

Thuật Ngữ –