Câu nghi vấn là gì? Khái niệm, Đặc điểm, Vai trò và Tác dụng

Cùng với câu trần thuật, câu cầu khiến và câu cảm thán thì câu nghi vấn cũng được sử dụng thông dụng trong đời sống hàng ngày. Vậy câu nghi vấn là gì? Đặc điểm, vai trò và chức năng của câu nghi vấn?… Bài viết dưới đây của DINHNGHIA.VN sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về chủ đề câu nghi vấn là gì và những nội dung liên quan, cùng tìm hiểu nhé!.

Mục lục

Khái niệm câu nghi vấn là gì?

Câu nghi vấn là câu được sử dụng với mục đích hỏi, nhằm tìm kiếm thông tin, nêu lên những điều chưa rõ, thắc mắc về sự vật sự việc cần cần được giải đáp. Câu nghi vấn thường có một số từ nghi vấn điển hình đi kèm như ai, gì, nào, chứ, hả, bao nhiêu, đâu, tại sao, bao giờ….

Một số ví dụ về câu nghi vấn

Cô ơi, cho cháu hỏi bạn Hoa có ở nhà không?

→ câu nghi vấn có mục đích để hỏi về sự tồn tại, xuất hiện của nhân vật Hoa.

Khi nào mình gặp nhau?

→ câu nghi vấn có mục đích hỏi về thời gian.

Nhà cháu ở đâu?

→ câu nghi vấn có mục đích để hỏi về nơi chốn.

Vì sao con về trễ vậy?

→ câu nghi vấn có mục đích để hỏi về nguyên nhân.

khái niệm câu nghi vấn là gì

Đặc điểm hình thức của câu nghi vấn

Câu nghi vấn có mục đích để hỏi. Do vậy mà dấu hiệu về hình thức dễ nhận biết nhất chính là dấu câu. Mỗi mẫu câu đều có một dấu câu nhận biết nhất định như câu cầu khiến là dấu chấm, câu cảm thán là dấu chấm than còn

câu nghi vấn thì sẽ sử dụng dấu chấm hỏi.

Ví dụ: – Mẹ nấu cơm chưa?
Ngoài việc sử dụng dấu hỏi, ta còn có thể sử dụng

từ dùng để hỏi

. Đó có thể là những từ ai, gì, nào, sao, bao giờ, khi nào, bao nhiêu, bấy nhiêu, hả, hử hoặc một số quan hệ từ có ý nghĩa nghi vấn như hoặc, hay. Mỗi từ nghi vấn khác nhau do đó mà mang ý nghĩa khác nhau.

Ví dụ:

Ai là người đến lớp sớm nhất?
Khi muốn hỏi về thời gian dùng từ: khi nào, lúc nào, bao giờ, bao lâu.
- Ví dụ:
  Mẹ về từ khi nào?
- Bao lâu nữa thì chuyến tàu đến?
- Cậu đến đây từ lúc nào?
- Bao giờ bạn mới kể tôi nghe chuyện này?
Khi muốn hỏi về nơi chốn dùng từ: ở đâu, nơi nào
- Ví dụ:
  Mình gặp nhau ở đâu?
- Nhà mình sẽ đi du lịch ở nơi nào?
- Khi muốn hỏi về nguyên nhân, lý do có thể sử dụng từ: tại sao, vì sao
- Ví dụ: Tại sao em lại đến trễ vậy?
- Vì sao con không đi học?
Khi muốn hỏi về sự lựa chọn có thể dùng từ: hay, hoặc, hay là, hoặc là
- Ví dụ: Em thích ăn táo hay ăn lê?
- Mình đi ăn hoặc đi xem phim?
Khi muốn hỏi về sự khẳng định hay phủ định một vấn đề nào đó có thể sử dụng từ: không, chưa, à, ư, hả.
- Ví dụ: Em uống trà sữa không?
- Con ăn cơm chưa?
- Con chưa ăn cơm à?
- Con vẫn chưa uống thuốc ư?

Chú ý: Cần lưu ý phân biệt từ nghi vấn và từ phủ định. Tuy có cùng hình thức ngữ âm nhưng có ý nghĩa khác nhau.

Ví dụ:

Con chưa ăn cơm.

→ Từ “chưa” trong trường hợp này là từ phủ định.

Con ăn cơm chưa?

→ Từ “chưa” trong trường hợp này là từ dùng để hỏi.

Con không ăn cơm.

→ Từ “không” trong trường hợp này là từ mang ý nghĩa phủ định.

Con ăn cơm không?

→ Từ “không” trong trường hợp này là từ nghi vấn dùng để hỏi.

Con đang ở đâu?

→ Từ “đâu” trong trường hợp này dùng để hỏi.

Con đâu biết.

→ Từ “đâu” trong trường hợp này mang ý nghĩa phủ định.

Nhận xét: Tùy chủ ý của người nó mà từ nghi vấn có thể được đặt ở đầu câu hay cuối câu.

Ví dụ:

Khi nào con đi học về?

→ Từ để hỏi “khi nào” được đặt ở đầu câu nhằm nhấn mạnh câu hỏi của người nói.

Nhưng cũng có thể đặt từ để hỏi ấy ở giữa hoặc cuối câu

Ví dụ:

Con khi nào đi học về?
Con đi học về khi nào?

Chính vì vậy không có vị trí cố định cho từ nghi vấn. Và trong một số trường hợp đặc biệt người ta có thể lược bỏ hết những thành phần chủ ngữ, vị ngữ chỉ để lại dùng để hỏi.

Ví dụ:

Ai?
Ở đâu?

Trong giao tiếp, câu nghi vấn được sử dụng rất phổ biến. Nhưng người nghe sẽ căn cứ vào ngữ điệu để nhận diện. Đối với câu nghi vấn, người nói sẽ lên giọng ở cuối câu hoặc nhấn giọng vào từ nghi vấn.

Ví dụ:

Ăn cơm.

→ Nếu được nói với giọng điệu nhấn mạnh ngạc nhiên thì đây cũng là câu nghi vấn.

Vai trò và chức năng của câu nghi vấn

Câu nghi vấn được dùng với mục đích chính là nhằm để hỏi. Ý nghĩa nghi vấn được truyền đạt thông qua việc sử dụng từ nghi vấn. Tuy nhiên trong một số trường hợp, câu nghi vấn còn được dùng với nhiều mục đích khác như cầu khiến, khẳng định, phủ định, biểu cảm…

Ví dụ:

Con nên tập trung ăn chứ nhỉ?

→ tuy có hình thức là câu hỏi – có dấu chấm hỏi và từ để hỏi nhưng cầu này lại được dùng với mục đích nhắc nhở, khuyên bảo là chính.

Ôi, con cún này đáng yêu quá hả?

→ câu này cũng có hình thức câu hỏi nhưng mục đích để bày tỏ cảm xúc, tình cảm đối với sự vật đang được nói đến.

Không đóng cửa à?

→ câu này cũng có hình thức câu hỏi nhưng mục đích là để ra lệnh, cầu khiến.

Đặc biệt trong văn học nghệ thuật, còn tồn tại một dạng câu hỏi đặc biệt đó là câu hỏi tu từ. Câu hỏi tu từ nhằm thể hiện sự băn khoăn của nhà thơ còn nhằm gợi sự băn khoăn suy nghĩ cho người đọc.

Ví dụ:

Khăn thương nhớ ai?

Khăn vắt lên vai

Khăn thương nhớ ai?

Khăn chùi nước mắt

(Ca dao)

Cách đặt câu nghi vấn như nào?

Để đặt câu nghi vấn có thể tuân theo các bước sau:

Bước 1: Xác định mục đích đặt câu.
Bước 2: Lựa chọn từ ngữ thích hợp.
Bước 3: Viết câu và kết thúc bằng dấu chấm hỏi.
Bước 4: Đọc lại và chỉnh sửa.

Như vậy, với những thông tin trên đây về chủ đề câu nghi vấn là gì, hi vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết phục vụ cho quá trình nghiên cứu và học tập của bản thân. Nếu có bất cứ đóng góp cũng như câu hỏi nào liên quan đến chuyên đề câu nghi vấn là gì, đừng quên để lại ở nhận xét bên dưới để cùng DINHNGHIA.VN trao đổi thêm nhé. Chúc bạn luôn học tập tốt!.

Xem thêm:

3/5 – (2 bình chọn)

Please follow and like us: