Cảnh giác với dịch vụ đổi tiền mới dịp cuối năm

Cách đây khoảng nửa tháng, trên các trang mạng xã hội, hàng loạt bài viết công khai cũng như các hội, nhóm kín về đổi tiền lẻ, tiền mới hoạt động sôi nổi với số lượng thành viên tham gia đông đảo. Chỉ cần tìm kiếm cụm từ “đổi tiền lẻ”, “đổi tiền mới” trên mạng xã hội Facebook, Zalo, ngay lập tức xuất hiện hàng nghìn bài viết quảng cáo về các dịch vụ đổi tiền. Bên cạnh những lời mời chào hấp dẫn như “phí đổi thấp”, “cam kết tiền thật”, “tiền nguyên seri”, mức chênh lệch cạnh tranh… để thu hút sự quan tâm của người có nhu cầu, họ còn sẵn sàng giao tiền tận nơi và cho kiểm tra trước khi nhận tiền. Việc thỏa thuận giá chênh lệch, mệnh giá tiền cần đổi, số lượng, địa chỉ giao nhận… được trao đổi qua tin nhắn.

 Dịp cận Tết Nguyên đán, trên các trang mạng xã hội xuất hiện tràn lan những lời mời chào đổi tiền lẻ, tiền mới.

Tìm hiểu thực tế về phí đổi tiền, chúng tôi đã liên hệ với một số tài khoản facebook quảng cáo dịch vụ đổi tiền lẻ, tiền mới. Với nhu cầu muốn đổi tiền có mệnh giá 2.000 đồng, 50.000 đồng và 100.000 đồng, chủ tài khoản facebook “Nguyễn Hằng” cho biết, tiền có mệnh giá càng nhỏ thì phí đổi càng cao. Theo đó, tiền có mệnh giá 2.000 đồng thì phí đổi là 80.000 đồng/triệu đồng; tiền có mệnh giá 50.000 đồng thì phí đổi là 45.000 đồng/triệu đồng, còn tiền có mệnh giá 100.000 đồng thì phí đổi là 35.000 đồng/triệu đồng. Còn liên hệ với tài khoản facebook “Them Dao”, chúng tôi được biết, nếu đổi với số lượng nhiều thì mức phí sẽ thấp hơn đổi lẻ. Cụ thể, nếu đổi từ 5 cọc trở lên, tiền có mệnh giá 50.000 đồng thì phí đổi là 35.000 đồng/triệu đồng, còn tiền có mệnh giá 100.000 đồng, phí đổi là 15.000 đồng/triệu đồng. Các chủ tài khoản facebook cũng cam kết tiền đổi là tiền thật, nguyên seri; nếu có nhu cầu, người đổi chỉ cần báo trước một ngày thì bao nhiêu cũng có và phải chuyển khoản đặt cọc trước để làm tin nếu đổi số lượng lớn.

Từ cách thức đổi tiền như trên có thể thấy, người đổi có nguy cơ bị lừa rất cao do “nắm đằng lưỡi” vì phần lớn các tài khoản quảng cáo đổi tiền không có thông tin, địa chỉ cụ thể, rõ ràng; trong khi đó, người đổi lại phải chuyển trước một khoản tiền để đặt cọc. Không ít người vì nhẹ dạ cả tin đã không liên lạc được với người nhận đổi tiền sau khi đặt cọc; có trường hợp bị trộn tiền cũ hoặc bị “rút ruột”… Chị Nguyễn Thu Trang ở phường Khương Đình, quận Thanh Xuân (Hà Nội) cho biết: “Trước đây tôi thường nhờ người quen đổi hộ tiền mới để mừng tuổi dịp tết. Năm nay do không đổi được, tôi lên mạng tìm chỗ đổi tiền. Để đổi 10 triệu đồng tiền 20.000 đồng, tôi chấp nhận trả phí gần 1 triệu đồng. Tuy vậy, khi đếm lại, tôi thấy thiếu 200.000 đồng và bên trong lõi có nhiều tờ tiền cũ. Khi gọi điện hỏi người đổi tiền, tôi chỉ nhận được câu trả lời: “Nhận tiền thì phải kiểm ngay, nếu đã mang về nhà thì tự chịu trách nhiệm”.

Ngoài những rủi ro trên, người dân còn có thể bị đổi phải tiền giả bởi vào thời điểm cuối năm, các đối tượng buôn bán tiền giả hoạt động ngày càng mạnh. Vừa qua, lực lượng chức năng phát hiện một số đối tượng làm và lưu hành tiền giả với số lượng lớn, thủ đoạn tinh vi. Ngày 3-9-2022, sau khi nhận được tin báo của người dân, Công an tỉnh Thanh Hóa đã bắt tạm giam hai vợ chồng Quách Thị Huyền, Lê Quốc Bảo đều cư trú ở TP Hồ Chí Minh về tội “tàng trữ, lưu hành tiền giả” khi đang sử dụng tiền giả mua hàng ở thôn Tân Long, xã Cẩm Long, huyện Cẩm Thủy (Thanh Hóa). Qua điều tra, khám xét người, phương tiện và chỗ ở của hai đối tượng, cơ quan chức năng đã thu giữ hơn 3,5 tỷ đồng tiền giả loại mệnh giá 500.000 đồng. Ngày 19-12-2022 vừa qua, Cơ quan An ninh điều tra, Công an TP Đà Nẵng đã di lý một nhóm đối tượng trong đường dây làm, tàng trữ, lưu hành hơn 1,3 tỷ đồng tiền giả về Đà Nẵng để hoàn chỉnh hồ sơ, xử lý. Qua khám xét chỗ ở của các đối tượng, cơ quan chức năng còn phát hiện nhiều loại máy móc như máy in màu, máy cắt, máy dập, máy tính để tạo ra phôi tiền, giấy in tiền, giấy nilon… nhằm sản xuất tiền giả.

Trao đổi với chúng tôi, luật sư Phan Kế Hiền, Giám đốc Công ty Luật Bảo Tín (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: “Việc đổi tiền hiện nay được thực hiện theo Điều 12, 13 của Thông tư số 25/2013/TT-NHNN ngày 2-12-2013 của Ngân hàng Nhà nước quy định về việc thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông. Theo đó, chỉ có những tổ chức được Nhà nước cho phép mới được hoạt động đổi tiền, bao gồm: Ngân hàng Nhà nước, chi nhánh Ngân hàng Nhà nước, Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước, các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và Kho bạc Nhà nước. Ngoài các đơn vị này, mọi hoạt động đổi tiền của cá nhân, tổ chức khác đều là bất hợp pháp. Hành vi của các cá nhân, tổ chức không được Nhà nước cấp phép, cho phép mà thực hiện đổi tiền đều là hành vi trái pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định số 88/2019/NĐ-CP của Chính phủ với mức xử phạt đối với cá nhân là 20-40 triệu đồng, đối với tổ chức là 40-80 triệu đồng. Còn với hành vi thu, đổi ngoại tệ thì mức xử phạt hành chính có thể lên đến 100 triệu đồng. Người dân có nhu cầu đổi tiền cần đến những cơ sở trên, tránh tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật”.

Để bảo đảm cho người dân đón Tết an toàn, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị số 22/CT-TTg về việc tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm. Trong đó, Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước chủ trì phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động mua, bán ngoại tệ, vàng và thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật.

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân về vấn đề này, đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, để tiết kiệm ngân sách, từ năm 2013, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã dừng phát hành tiền lẻ mới có mệnh giá dưới 10.000 đồng vào dịp Tết Nguyên đán, vì vậy tiền mệnh giá nhỏ hiện nay người dân trao đổi là tiền được phát hành đã lâu. Nếu người dân có nhu cầu đổi tiền mới thì có thể liên hệ với các ngân hàng để không mất phí. Khi phát hiện các dấu hiệu lừa đảo, đặc biệt là tiền giả, người dân cần liên hệ ngay với chính quyền, cơ quan công an nơi gần nhất.

Bài và ảnh: ĐỨC THỊNH