Các dạng bài tập este trong đề thi đại học và phương pháp giải

Bạn đang xem: Các dạng bài tập este trong đề thi đại học và phương pháp giải

Mục Lục

Công thức tổng quát của este

Để giải được những dạng bài tập este, những bạn cần nắm vững tri thức lý thuyết cũng như công thức tổng quát của este, cụ thể như sau:

Những dạng bài tập este trong đề thi đại học

Phương pháp giải

Phản ứng đốt cháy Một este
- Este no, đơn chức, mạch hở
  - CTTQ: (C_{n}H_{2n}O_{2}, n geq 2)
  - Phản ứng cháy:
  - (C_{n}H_{2n}O_{2} + frac{3n -2}{2} O_{2} rightarrow nCO_{2} + n_{H_{2}O})
  - (n_{CO_{2}} = n_{H_{2}O})
  - (n_{O_{2}} = frac{3}{2}n_{CO_{2}} – n_{este})
- Este ko no, đơn chức, mạch hở mang Một liên kết C = C
  - CTTQ: (C_{n}H_{2n-2}O_{2}, n geq 4)
  - Phản ứng cháy:
  - (C_{n}H_{2n-2}O_{2} + frac{3n-3}{2}O_{2} rightarrow nCO_{2} + (n-1)H_{2}O)
  - (n_{CO_{2}} > n_{H_{2}O})
  - (n_{este} = n_{CO_{2}} – n_{H_{2}O})
- Este ko no, đơn chức, mang k liên kết C=C trong phân tử
  - CTTQ: (C_{n}H_{2n-2k}O_{2})
- Este ko no, mang từ Hai liên kết C=C trở lên trong phân tử
  - (C_{n}H_{2n+2-2k}O_{m} + O_{2} rightarrow nCO_{2} + (n+1-k)H_{2}O)
  - (n_{CO_{2}} > n_{H_{2}O})
  - (n_{este} = frac{n_{CO_{2}} – n_{H_{2}O}}{k-1})
- Este bất kì
  - CTTQ: (C_{x}H_{y}O_{z}). x, y, z nguyên dương, (x geq 2, z geq 2)
  - Phản ứng cháy: (C_{x}H_{y}O_{z} + O_{2} rightarrow xCO_{2} + frac{y}{2}H_{2}O)
  - Vận dụng những định luật bảo toàn khối lượng, định luật bảo toàn nhân tố… để giải bài toán.

Bài toán đốt cháy hỗn hợp những este
- Bài toán đốt cháy Hai este đồng phân
  - Những este đồng phân (Rightarrow) mang cùng CTPT, cùng KLPT.
- Bài toán đốt cháy Hai este tạo thành từ cùng Một axit, Hai ancol đồng đẳng hoặc cùng Một ancol, Hai axit đồng đẳng
  - Những este này sẽ mang cùng dạng CTTQ (Rightarrow). Đặt CTPT trung bình để viết phương trình phản ứng, đưa về bài toán Một este.
  - Số liên kết pi trong phân tử: (k = frac{2n_{C} – n_{H} + 2}{2})
- Bài toán đốt cháy hỗn hợp nhiều este mang cùng CTTQ
  - Đặt CTPT trung bình
  - Vận dụng những định luật bảo toàn để giải bài toán.

Ví dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn 1,76 gam một este X thu được 3,52 gam (CO_{2}) và 1,44 gam (H_{2}O). Xác định công thức phân tử của X?

Cách giải

Ta mang:

(n_{CO_{2}} = frac{3,52}{44} = 0,08, (mol))

(n_{H_{2}O} = frac{1,44}{18} = 0,08, (mol))

Do (n_{CO_{2}} = n_{H_{2}O} Rightarrow) X mang độ bất bão hòa của phân tử (Delta = 1)

X là este no, đơn chức (Rightarrow) X dạng (C_{n}H_{2n}O_{2})

Vậy công thức phân tử của X là: (C_{4}H_{8}O_{2})

Thuỷ phân một este đơn chức
- Trong môi trường axit: Phản ứng xảy ra thuận nghịch
  - (RCOOR’ + HOH rightleftharpoons RCOOH + R’OH)
Trong môi trường kiềm (phản ứng xà phòng hoá): Phản ứng một chiều, cần đun nóng
- (RCOOR’ + NaOH overset{t^{circ}}{rightarrow}RCOOH + R’OH)
Thủy phân este đa chức

Phương pháp giải

- Những dạng este đa chức
  - Este tạo thành từ axit đơn chức và ancol đa chức (n chức): ((RCOO)_{n}R’)

((RCOO)_{n}R’ + nNaOH rightarrow nRCOONa + R'(OH)_{n})

- Mang thể là những axit khác nhau
  - Este tạo thành từ axit đa chức (n chức) và ancol đơn chức: (R(COOR’)_{n})
  - Este tạo thành từ axit đa chức (n chức) và ancol đa chức (m chức): (R_{m}(COOR’)_{n.m}R’_{n}). Lúc n = m thành (R(COOR’)nR’ rightarrow) este vòng
  - Este no, Hai chức, mạch hở: (C_{n}H_{2n-2}O_{4})
  - Trong phản ứng thủy phân este đa chức thì tỉ lệ: (frac{n_{NaOH}}{N_{este}}> 1)
  - Nếu T = 2 (Rightarrow) Este mang Hai chức, T = 3 (Rightarrow) Este mang 3 chức…

Ví dụ 2: Muốn thuỷ phân 5,6 gam hỗn hợp etyl axetat và etyl fomiat (etyl fomat) cần 25,96 ml NaOH 10% (D = 1,08 g/ml). Thành phần % khối lượng của etyl axetat trong hỗn hợp là bao nhiêu ?

Cách giải

Đặt x là số mol (CH_{3}COOC_{2}H_{5}) và y là số mol (HCOOC_{2}H_{5}).

Phương trình phản ứng:

(CH_{3}COOC_{2}H_{5} + NaOH rightarrow CH_{3}COONa + C_{2}H_{5}OH) (1)

(HCOOC_{2}H_{5} + NaOH rightarrow HCOONa + C_{2}H_{5}OH) (2)

Theo giả thiết và những phản ứng ta mang hệ phương trình :

(left{begin{matrix} 88x + 74y = 5,6 x + y = 0,07 end{matrix}right. Leftrightarrow left{begin{matrix} x = 0,03 y = 0,04 end{matrix}right.)

(Rightarrow) % (m_{CH_{3}COOC_{2}H_{5}} = 47,14) %.

Ví dụ 3: Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:

Cách giải

Tổng hợp tri thức về bài tập este cơ bản

Những dạng bài tập về este lipit trong đề thi đại học

Trong công nghiệp, phản ứng trên được tiến hành trong nồi hấp ở (220^{circ}C) và 25 atm.

Lúc đun nóng với dung dịch kiềm (NaOH hoặc KOH) thì tạo ra glixerol và hỗn hợp muối của những axit béo. Muối natri hoặc kali của những axit béo chính là xà phòng.

Phản ứng của chất béo với dung dịch kiềm được gọi là phản ứng xà phòng hóa. Phản ứng xà phòng hóa xảy ra nhanh hơn phản ứng thủy phân trong môi trường axit và ko thuận nghịch.

Chỉ số xà phòng hóa: là số mg KOH dùng để xà phòng hóa hoàn toàn Một gam lipit (tức là để trung hòa axit sinh ra từ sự thủy phân Một gam lipit).
Chỉ số axit: số mg KOH dùng để trung hòa axit tự do có trong Một mg lipit.

Ví dụ 4: Cần bao nhiêu kg chất béo chứa 89% khối lượng tristearin (còn 11% tạp chất trơ bị loại bỏ trong quá trình nấu xà phòng) để sản xuất được Một tấn xà phòng chứa 72% khối lượng natri stearate.

Cách giải

Trong Một tấn xà phòng mang 72% khối lượng natri stearate.

(Rightarrow m_{C_{17}H_{35}COONa} = 720kg)

Khối lượng chất béo là : (frac{702,63.100}{89} = 789,47kg)

Xem chi tiết qua video của thầy Vũ Khắc Ngọc:

Tu khoa lien quan: