Ví dụ về các giai đoạn thủ tục hành chính [cập nhật 2023]

Mọi thủ tục đều bao gồm nhiều hoạt động nối tiếp nhau. Các thủ tục khác nhau thì các hoạt động trong đó cũng khác nhau. Trong các thủ tục hành chính, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật có sự khác biệt đáng kể so với thủ tục giải quyết các công việc cụ thể và thủ tục này được đề cập đầy đủ trong chương “Quyết định hành chính”. Vì vậy, chương này chỉ xem xét thủ tục hành chính được dùng để giải quyết các công việc cụ thể. Thủ tục giải quyết các công việc cụ thể có thể chia thành các giai đoạn: Khởi xướng vụ việc; ra quyết định giải quyết vụ việc; thi hành quyết định, khiếu nại, giải quyết khiếu nại và xem xét lại quyết định đã ban hành.

1. Khởi xướng vụ việc

Đây là giai đoạn khởi đầu của thủ tục hành chính. Hoạt động khởi xướng được thực hiện bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có căn cứ phát sinh thủ tục hành chính, như cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại thụ lí đơn khiếu nại, cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính lập biên bản vi phạm hành chính… Căn cứ phát sinh thủ tục hành chính có thể là một sự kiện thực tế được pháp luật quy định.

Ví dụ: Hành vi vi phạm hành chính; yêu cầu, đề nghị hợp pháp của cá nhân, tổ chức như khiếu nại hành vi hành chính, quyết định hành chính; nhu cầu nảy sinh trong quản lí, chẳng hạn nhu cầu tuyển dụng cán bộ, công chức…

Mặc dù cơ quan có thẩm quyền chỉ khởi xướng vụ việc khi có căn cứ làm phát sinh thủ tục nhưng có nhiều trường hợp, căn cứ đó chưa phải là những điều kiện cần và đủ để tiến hành thủ tục hành chính. Ở giai đoạn này cơ quan có thẩm quyền cần kiểm tra các căn cứ pháp luật quy định để xác định chính xác nhu cầu tiến hành thủ tục. Chẳng hạn, khi tiến hành thủ tục xử phạt vi phạm hành chính, ở giai đoạn này, người có thẩm quyền xử phạt phải xem xét hành vi vi phạm đã được thực hiện có còn thời hiệu xử phạt không, hành vi đó có rơi vào các trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính không, khi thực hiện thủ tục giải quyết khiếu nại, người giải quyết khiếu nại phải xem người khiếu nại có quyền khiếu nại không, có còn thời hiệu, thời hạn khiếu nại không, đối tượng khiếu nại có đúng quy định của pháp luật không… Tức là, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải xem xét tất cả các điều kiện, căn cứ làm đình chỉ hoặc chấm dứt thủ tục. Nếu có những điều kiện, căn cứ đó thì thủ tục hành chính không thể tiếp tục. Để phục vụ cho mục đích này, trong giai đoạn khởi xướng vụ việc, cơ quan có thẩm quyền có thể phải tiến hành một số hoạt động như lập biên bản, thu thập chứng cứ, gặp gỡ các bên liên quan. Cần tránh nhầm lẫn những hoạt động này với một số hoạt động tương tự ở giai đoạn tiếp theo. Mục đích các hoạt động trong giai đoạn này là khẳng định sự cần thiết phải tiến hành thủ tục, mục đích của các hoạt động giai đoạn sau là áp dụng thủ tục như thế nào để giải quyết vụ việc một cách đúng đắn nhất.

Ví dụ: Trong xử phạt vi phạm hành chính, hoạt động thu thập chứng cứ ở giai đoạn đầu nhằm xác định hành vi đã được thực hiện là hành vi vi phạm hành chính và không rơi vào các trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính, không có tình tiết chuyển hoá vi phạm hành chính thành tội phạm; ở giai đoạn sau hoạt động này nhằm xác định hành vi vi phạm hành chính đó cụ thể là hành vi gì, tính chất, mức độ như thế nào, cần phải xử phạt ra sao.

Trong giai đoạn này cơ quan có thẩm quyền có thể phải áp dụng một số biện pháp cưỡng chế cần thiết bảo đảm cho việc thực hiện thủ tục hay ngăn chặn khả năng gây hậu quả bất lợi, như tạm đình chỉ thi hành quyết định hành chính gây cản trở hoạt động thanh tra, tạm đình chỉ quyết định hành chính bị khiếu nại nếu việc thực hiện quyết định có thể gây hậu quả khó khắc phục, tạm giữ người, phương tiện vận tải được sử dụng để vi phạm hành chính…

2. Xem xét và ra quyết định giải quyết vụ việc

Đây là giai đoạn quan trọng nhất của thủ tục hành chính. Chủ thể thực hiện thủ tục phải tiến hành các hoạt động như thu thập, nghiên cứu, đánh giá các thông tin liên quan đến vụ việc cần giải quyết, lựa chọn, áp dụng các quy phạm pháp luật. Các hoạt động này ảnh hưởng trực tiếp đến nội dung quyết định sẽ được ban hành. Trong giai đoạn này có những thời hạn khá nghiêm ngặt mà các chủ thể của thủ tục phải tuân theo. Sự vi phạm những thời hạn nhất định có thể làm chủ thể thủ tục mất quyền tiến hành những hoạt động tiếp theo và thủ tục hành chính phải chấm dứt, chẳng hạn, trong thủ tục xử phạt vi phạm hành chính khi hết thời hạn ban hành quyết định xử phạt thì người có thẩm quyền xử phạt không được ban hành quyết định xử phạt nữa và thủ tục xử phạt vi phạm hành chính phải dừng lại ở đó.

Giai đoạn này thường kết thúc bằng việc cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định giải quyết vụ việc. Quyết định giải quyết vụ việc phải có căn cứ pháp lí, căn cứ thực tế xác đáng, có nội dung phù hợp pháp luật. Trong một số trường hợp giai đoạn này kết thúc bằng việc cơ quan có thẩm quyền ban hành (cấp) những loại giấy tờ tương ứng. Chẳng hạn, cơ quan có thẩm quyền cấp giấy khai sinh trong thủ tục đăng kí khai sinh, cấp giấy đăng kí kết hôn trong thủ tục đăng kí kết hôn… Trong trường hợp này các loại giấy tờ được cấp không ghi nhận các quyền và nghĩa vụ của người được cấp. Các giấy tờ này chỉ là cơ sở để người được cấp được hưởng quyền hay phải làm những nghĩa vụ tương ứng cho nên việc thực hiện những quyền và nghĩa vụ đó không nằm trong giai đoạn tiếp theo của thủ tục hành chính được xem xét ở đây.

3. Thi hành quyết định

Đây là giai đoạn hiện thực hoá nội dung quyết định. Các . giai đoạn trước chỉ thực sự có ý nghĩa nếu giai đoạn này được thực hiện nghiêm túc. Trong giai đoạn này các đối tượng có liên quan phải tổ chức thực hiện, thực hiện các quyền và nghĩa vụ được nêu trong quyết định. Trong những trường hợp cần thiết, chủ thể có thẩm quyền có quyền áp dụng các biện pháp cưỡng chế do pháp luật quy định buộc đối tượng tác động của quyết định thi hành quyết định.

Ví dụ: Áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

4. Khiếu nại, giải quyết khiếu nại, xem xét lại quyết định đã ban hành

Các đối tượng có quyền, lợi ích liên quan trực tiếp tới quyết định đã ban hành có quyền khiếu nại ngay khi quyết định mới được ban hành hoặc sau khi thi hành quyết định nhằm yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét lại quyết định khi họ cho rằng quyết định đó đã xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của họ. Bản thân cơ quan ban hành quyết định cũng có trách nhiệm kiểm tra, xem xét lại quyết định, nếu thấy trái pháp luật thì kịp thời sửa chữa, khắc phục ngay cả khi không có khiếu nại. Tất nhiên không phải mọi quyết định giải quyết vụ việc đều bị khiếu nại, cho nên nhiều khi giai đoạn khiếu nại, giải quyết khiếu nại không xảy ra trên thực tế. Còn khi có khiếu nại thì việc khiếu nại lại làm phát sinh một thủ tục hành chính mới trong đó cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải thụ lí vụ việc, xem xét, ra quyết định giải quyết khiếu nại…

Việc phân chia giai đoạn tiến hành thủ tục hành chính nói trên chỉ mang tính chất tương đối vì bản thân hoạt động quản lí hành chính được tiến hành theo các thủ tục đó mang tính thống nhất nội tại, các hoạt động cụ thể trong đó có liên quan mật thiết với nhau. Việc phân chia này cũng chỉ có ý nghĩa đối với những thủ tục khá phức tạp. Có nhiều thủ tục hành chính rất đơn giản nên không có đủ cả ba giai đoạn nói trên hoặc việc phân chia thành các giai đoạn thực sự không cần thiết.

Ví dụ: thủ tục đăng kí kết hôn, thủ tục đăng kí khai sinh, khai tử…

Đánh giá post

✅ Dịch vụ thành lập công ty
⭕ ACC cung cấp dịch vụ thành lập công ty/ thành lập doanh nghiệp trọn vẹn chuyên nghiệp đến quý khách hàng toàn quốc

✅ Đăng ký giấy phép kinh doanh
⭐ Thủ tục bắt buộc phải thực hiện để cá nhân, tổ chức được phép tiến hành hoạt động kinh doanh của mình

✅ Dịch vụ ly hôn
⭕ Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn ly hôn, chúng tôi tin tưởng rằng có thể hỗ trợ và giúp đỡ bạn

✅ Dịch vụ kế toán
⭐ Với trình độ chuyên môn rất cao về kế toán và thuế sẽ đảm bảo thực hiện báo cáo đúng quy định pháp luật

✅ Dịch vụ kiểm toán
⭕ Đảm bảo cung cấp chất lượng dịch vụ tốt và đưa ra những giải pháp cho doanh nghiệp để tối ưu hoạt động sản xuất kinh doanh hay các hoạt động khác

✅ Dịch vụ làm hộ chiếu
⭕ Giúp bạn rút ngắn thời gian nhận hộ chiếu, hỗ trợ khách hàng các dịch vụ liên quan và cam kết bảo mật thông tin