Trồng chanh dây: Kinh nghiệm và kỹ thuật | Farmvina Nông Nghiệp

Mục Lục

Hướng dẫn kỹ thuật trồng chanh dây

Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về diện tích trồng chanh dây (mác mác hay lạc tiên) và giúp bà con nông dân hiểu thêm về loại cây trồng này. Chúng tôi xin giới thiệu quy trình kỹ thuật trồng và chăm sóc, bón phân hợp lý cho cây Chanh dây để đạt hiểu quả cao hơn.

I. Yêu cầu khí hậu đất đai:

Chanh dây đòi hỏi khí hậu ấm và ẩm, lượng mưa trung bình từ 1.600mm trở lên, phân bố đều, đặc biệt trong thời kỳ ra hoa ít bị mưa bão. Nhiệt độ thích hợp từ 16 – 30oC, không có sương muối.

Giống quả tím thích hợp vùng á nhiệt đới, cao độ 1000-1200m so mặt biển cho chất lượng quả tốt. Ngược lại giống quả vàng thích hợp vùng nhiệt đới, độ cao <600m.

II. Kỹ thuật trồng

1. Nhân giống:

Hiện nay tại Lâm Đồng chủ yếu sử dụng giống quả tím (Đài nông F1), khả năng tự thụ phấn cao, ít biến dị, có thể nhân giống bằng hạt. Để tăng khả năng chống chịu sâu bệnh, tuyến trùng và khả năng sinh trưởng phát triển người ta dùng giống quả tím ghép lên gốc ghép là giống quả vàng. Giống phải sạch bệnh, cây giống có đỉnh sinh trưởng (ngọn) mập khỏe, bộ rễ rậm, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.

2. Chuẩn bị đất trồng:

Trồng chanh dây được trên mọi địa hình. Thích hợp với các loại đất thoáng xốp, giàu chất hữu cơ như: Đất thịt nhẹ, đất đỏ Bazan … Đất quá chua hoặc quá kiềm cũng ảnh hưởng tới sinh trưởng phát triến của cây.

– Làm sạch cỏ dại, cào san cho mặt đất bằng phẳng.

– Trên các địa hình đất dốc nên làm các rãnh thoát nước tránh rửa trôi, xói mòn.

– Đào hố kích thước 60 x 60 x 60cm, bỏ lớp đất mặt 1 bên. Bón vôi 0,5 kg/hố sau đó tiến hành bón lót phân chuồng 10-15kg + 0,5 kg lân/hố. Trộn đều với lớp đất mặt.

3. Mật độ khoảng cách trồng:

Tùy theo điều kiện đất đai và khả năng thâm canh, có thể trồng các mật độ:

400cây/ha: khoảng cách 5x 5m

500cây/ha: khoảng cách 5x 4 m

625 cây/ha: khoảng cách 4×4 m

4. Làm giàn trồng chanh dây

Do là loài cây leo nên cần làm giàn. Có thể làm theo kiểu giàn mướp hoặc kiểu chữ T. Giàn kiểu chữ T chanh dây phát triển tốt hơn do ánh sáng tiếp xúc bề mặt tán lớn, hạn chế nấm bệnh. Nên làm giàn cao 1,8-2m với các trụ tre, gỗ hoặc bê tông, bên trên căng lưới thép với khoảng cách ô vuông 40 x 40cm cho cây leo.

5. Kỹ thuật trồng chanh dây

– Ở Lâm Đồng có thể trồng được quanh năm nhưng thời điểm trồng thích hợp nhất là vào giữa và cuối mùa mưa.

– Phân bón lót như phân chuồng hoai, phân vi sinh, phân Đạm, Lân, NPK … theo liều lượng thích hợp trộn đều với lớp đất mặt vào trong hố.

– Dùng dao sắc cắt bầu nilong, đặt cây con xuống giữa hố, lấp đất nhẹ xung quanh gốc. Sau trồng cần tưới nước nhẹ để giữ ẩm (nếu không có mưa).

6. Quy trình bón phân

Áp dụng quy trình bón phân chuyên dùng cho cây Chanh dây của Công ty cổ phần Bình Điền Lâm Đồng

Bón lót: Ngoài số lượng phân chuồng, Lân, Vôi theo tập quán cần bón theo quy trình sau: 1,5 – 2 kg phân Hữu cơ Chanh Dây Đầu trâu + 0,1 – 0,2 kg NPK 15-9-13+TE Đầu trâu chuyên chanh dây/cây.
Bón thúc: Từ khi trồng đến cây con 2 tháng tuổi: Bón: 0,1 – 0,2 kg NPK 15-9-13+TE Đầu trâu chuyên chanh dây / cây cho mỗi lần bón. Tháng bón 2 lần.
Từ 2 tháng tuổi đến 6 tháng tuổi: Bón 0,2 – 0,3 kg NPK 15-9-13+TE Đầu trâu chuyên chanh dây / cây cho mỗi lần bón. Tháng bón 2 lần.
Chanh dây thời kỳ kinh doanh: Bón 0,1 – 0,2 kg NPK 15-9-13+TE Đầu trâu chuyên chanh dây / cây cho mỗi lần bón, kết hợp 0,5 – 1 kg phân Hữu cơ chanh dây Đầu trâu / cây. Tháng bón 2 lần.

7. Chế độ chăm sóc

Tưới nước

Cây chanh dây là loại cây cần độ ẩm cao, lượng nước nhiều và thường xuyên vì vậy thường tưới 2 ngày 1 lần, nhất là vào mùa khô cần tưới lượng nước nhiều hơn sẽ giúp cho cây ra chồi, ra hoa và đậu quả liên tục, yêu cầu nước nhiều ở giai đoạn làm trái và phát triển trái nếu thiếu nước sẽ làm rụng hoa, trái hoặc trái teo lại.

Cắt tỉa, tạo tán

Việc cắt tỉa tạo tán nên làm thường xuyên tạo ra các cành thứ cấp mới phân bố đều trên mặt giàn giúp cho cây ra hoa đậu trái được tốt hơn.

Khi cây đã lên giàn cần tạo hình, tỉa cành thường xuyên, đặc biệt là tỉa bớt lá vào thời kỳ mùa mưa vừa để hạn chế nấm bệnh phát triển gây hại đồng thời nhằm ức chế sinh trưởng, giúp cho cây ra nhiều nụ, đậu nhiều trái.

Việc cắt tỉa được tiến hành thường xuyên. Sau thu hoạch cắt hết tất cả các cành trên mặt giàn đã cho trái. Để lại thân và các cành từ mặt đất tới giàn. Sau đó cây sẽ ra chồi mới, phân cành cấp 2, 3 và các cành quả. Nếu chanh dây không được đốn tỉa hoàn toàn vào cuối năm, sang năm sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sinh trưởng và phát triển, đặc biệt làm hạn chế đến năng suất.

Phòng trừ sâu bệnh

Bệnh hại:

– Chanh dây thường gặp một số bệnh như bệnh đốm nâu (brown spot) là loại bệnh phổ biến nhất, do nấm Alternaria passiflorae gây nên, bệnh ghẻ (scab) do nấm Cladosporium horbarum, bệnh đốm do Septoria gây nên.

– Bệnh đốm vi khuẩn do vi khuẩn Pseudomonas passiflorae;

Bệnh sần sùi: Gây ra bởi nấm Septoria passiflorae.

Bệnh phấn trắng: gây ra bởi nấm Sclerotinia sclerotiorum

Phòng trừ: Đối với các bệnh do nấm gây ra có thể dùng các lọai thuốc: Daconil, Derosal, Tilt, Ridomil Gold… Bệnh sần sùi, phấn trắng Có thể sử dụng các loại thuốc Viaphos 80BTN, carbenzim 50HP Vicuron 250SC, Workup 9SL

Bệnh do vi khuẩn: dùng các lọai thuốc gốc đồng, New Kasuran, Starner…

Sâu hại:

– Các loại ruồi đục trái Dacus dorsalis, Dacus cucurbitae. Dùng thuốc diệt ruồi SOFRI protein, chỉ cần phun dưới tán mỗi cây một khoảng 30 cm x 30cm cách mặt đất 0,8 – 1,0m, hoặc mật độ ruồi ít thì 1 cây phun 1 cây chừa, sẽ dẫn dụ ruồi ăn và chết.

Dùng bẫy dẫn dụ Methyl Eugenol (Vidubon…) hoặc tự làm bằng dấm pha đường và ít thuốc trừ sâu, đặt rải rác cách 5-10 m một bẫy.

– Nhện đỏ, rệp: Dùng các loại thuốc Nissoran, commite, Bifentox 30ND, Vibamec 1.8EC, Vineem 1500EC, supracide 40EC … liều lượng sử dụng theo khuyến cáo trên bao bì sản phẩm.

– Bọ trĩ (Thips), rầy các loại: Vertimec, Tập kỳ, Mospilan, Vineem1500EC, Confidor…để phòng trừ.

Khi phun thuốc chú ý tránh thời gian cây nở hoa vào sáng sớm, ảnh hưởng đến khả năng thụ phấn của hoa.

Cần thăm đồng ruộng thường xuyên để phát hiện sâu bệnh hại kịp thời để phòng trừ có hiệu quả tốt. Nên áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp.

8. Thu hoạch và bảo quản

– Thu hoạch nên tiến hành đồng loạt, thu tất cả các trái gần chín và chín hoàn toàn nhằm đạt trọng lượng trái tối đa cho năng suất cao. Thu hoạch tránh làm cho vỏ quả bị trầy xước cơ học làm ảnh hưởng đến mẫu mã và vi sinh vật gây hại xâm nhập vào trong quả.

– Bảo quản nơi thoáng mát, chọn phân loại quả trước khi đóng hộp vận chuyển.

//www.youtube.com/watch?v=khi7QGBFjUo

Kinh nghiệm trồng chanh dây của Tiến sĩ Lê Văn Bé (trường Đại học Cần Thơ)

Theo TS. Lê Văn Bé (Trường đại học Cần Thơ) – người nghiên cứu và tư vấn kỹ thuật cho Công ty Phương Thảo Nguyên, thì mô hình trồng chanh dây theo hình chữ T có nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với trồng theo kiểu giàn. Nếu trồng giàn thì việc chăm sóc khó hơn, vì tàng cây – lá phủ dày, khó tỉa cành, sâu bệnh dễ ẩn nấp, đặc biệt hiệu suất kết trái thấp, quá trình thu hoạch cũng khó hơn.

Trồng chanh dây bằng kiểu làm giàn, sẽ che bóng mát nên chanh dây ra ít hoa hoặc không ra hoa do các cành quả đan xen nhau cạnh tranh về ánh sáng (vì cây chanh dây chỉ ra hoa ở các mặt đầu cành thứ cấp nằm ngoài mặt tán).

Trồng chanh dây theo kỹ thuật chữ T có ưu điểm là dễ chăm sóc, vì thân dây leo, lá, trái đều bám trên một đường dây thẳng (bằng thép) nên rất dễ theo dõi, từ việc tưới tiêu đến tỉa cảnh – lá, phát hiện sâu bệnh. Làm giàn theo kiểu chữ T sẽ tạo được nhiều cành thứ cấp và để các cành trái này rũ xuống hai bên giàn. Trồng chanh dây theo mô hình chữ T là kỹ thuật vừa mới, khoảng cách giữa các hàng trụ rộng nên xe công nông chạy vào thu hoạch, hái trái cũng dễ dàng (trồng kiểu truyền thống khi thu hoạch phải chui dưới giàn).

Tỷ lệ đậu trái của phương thức trồng chanh dây hình chữ T đạt hơn so với cách trồng giàn truyền thống, trái loại 1 đạt đến 80% (1 tấn trái chanh dây khi hái loại 1 đạt khoảng 800 kg). Trong khi đó, trồng chanh dây trên giàn chỉ đạt ở mức khoảng 60%. Giá chanh dây loại 1 hiện nay nhà vườn bán cho thương lái khoảng 5.000 đ/kg, loại 2 khoảng 4.000 đ/kg.

Bà Nguyễn Vân Anh, Tổng giám đốc Công ty Phương Thảo Nguyên cho biết, hiện nay, Công ty Phương Thảo Nguyên đã trồng thử nghiệm thành công 13 ha chanh dây tím (tại huyện Đăk R’lấp thuộc tỉnh Đăk Nông) bằng cây giống với công nghệ ghép mầm được nhập khẩu từ lãnh thổ Đài Loan. Mục tiêu đến năm 2015, Phương Thảo Nguyên sẽ tăng diện tích lên 50 ha, trên 45.000 cây chanh dây. Nông trại ở Đăk R’lấp của Phương Thảo Nguyên sẽ trở thành một nông trại kiểu mẫu chuyên trồng các loại nông sản sạch, gắn với môi trường xanh.

Trái chanh dây có hình dạng như quả trứng, da trơn, màu vàng hoặc nâu tím tùy loại. Chanh dây chứa nhiều nước có vị đặc trưng, thơm nhẹ. Cây chanh dây đạt độ trưởng thành ở 12 tháng tuổi, tuổi thọ bình quân của cây từ 4 – 5 năm. Chanh dây thường được ép lấy nước uống giải khát hoặc chế biến các loại thực phẩm… Chanh dây có hàm lượng đường vừa phải (8,5 g glucid/100 g), thấp hơn một số loại trái cây thông thường khác (trung bình là 9 – 12 g/100 g), nhưng phần lớn lượng đường này là fructose có độ ngọt cao so với đường saccharose, vì vậy chanh dây vẫn có vị ngọt. Ngoài ra, chanh dây còn có protein, lipid, các chất khoáng và chất vi lượng như sắt, phosphor, kẽm, magnesium… nhiều loại vitamin, đặc biệt là vitamin C và chất xơ.

Câu Hỏi Thường Gặp

Nên trồng chanh dây ở khí hậu, đất đai nào?

Cây chanh dây nói chung không kén đất, nhưng tốt nhất là chọn đất thoát nước tốt, không để đọng nước. Đất có thành phần cơ giới nhẹ, tầng canh tác sâu >50 cm, độ mùn trên 1% và pH 5,5-6. Ở vùng đất bằng phẳng, ấm áp, ẩm ướt, chanh dây phát triển rất tốt. Chanh dây đòi hỏi khí hậu ấm và ẩm, lượng mưa trung bình từ 1.600mm trở lên, phân bố đều, đặc biệt trong thời kỳ ra hoa ít bị mưa bão. Nhiệt độ thích hợp từ 16 – 30oC, không có sương muối.

Kỹ thuật và quy trình trồng cây chanh dây như thế nào hiệu quả?

1. Nhân giống; 2. Chuẩn bị đất trồng; 3. Mật độ khoảng cách trồng; 4. Làm giàn trồng chanh dây; 5. Kỹ thuật trồng chanh dây; 6. Quy trình bón phân; 7. Chế độ chăm sóc; 8. Thu hoạch và bảo quản.