Tiền thưởng là gì? Khi nào người lao động được hưởng quyền lợi về tiền thưởng?

Tiền thưởng là gì?

Tiền thưởng là khoản tiền mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hằng năm và mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở.

Quy định về tiền thưởng và trả thưởng

– Điều 103 Bộ luật lao động năm 2012 quy định

” Điều 103. Tiền thưởng

1. Tiền thưởng là khoản tiền mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hằng năm và mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

2. Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở.”

– Điều 104 Bộ luật lao động 2019 hiện hành quy định về thưởng như sau:

“ Điều 104. Thưởng

1. Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

2. Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.”

Như vậy, so với Bộ luật lao động năm 2012, Bộ luật lao động hiện hành thay thế quy định về tiền thưởng bằng thưởng, bởi thực tế, ngoài thưởng bằng tiền, người sử dụng lao động còn thưởng người lao động bằng các tài sản có giá trị khác như xe ô tô, xe máy, vàng,…

Thưởng được hiểu là khoản bổ sung cho tiền lương để trả cho những yếu tố mới phát sinh trong quá trình lao động (tăng năng suất lao động, tiết kiệm nguyên vật liệu, sáng kiến…) chưa tính đến trong mức lương theo chức danh hoặc theo công việc.

Thưởng có tác dụng kích thích mạnh mẽ người lao động phấn đấu và sáng tạo trong quá trình lao động, bảo đảm sự công bằng trong lĩnh vực trả lương… Trên thực tế hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã sử dụng thưởng như chiến lược để ổn định lực lượng lao động tại chỗ, thu hút người lao động giỏi và phát triển về chất lực lượng lao động trong đơn vị, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Theo quy định tại Điều 104 Bộ luật Lao động, việc thưởng cho người lao động hay không là quyền của người sử dụng lao động. Căn cứ chung để xác định thưởng cho người lao động là kết quả sản xuất kinh doanh hàng năm của người sử dụng lao động và mức độ hoàn thành công việc của người lao động. Những vấn đề cụ thể như nguyên tắc, các trường hợp, tiêu chuẩn, thời gian, mức, cách thức, nguồn kinh phí thực hiện… thưởng sẽ được quy định trong quy chế thưởng của doanh nghiệp. Cũng có trường hợp, tiền thưởng của người lao động sẽ được thỏa thuận ghi trong thỏa ước lao động tập thể hoặc hợp đồng lao động của hai bên.

Điều 166 Bộ luật lao động quy định:

” Người lao động làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao, hàng hải, hàng không được áp dụng một số chế độ phù hợp về đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề; hợp đồng lao động; tiền lương, tiền thưởng; thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi; an toàn, vệ sinh lao động theo quy định của Chính phủ.”

Riêng vấn đề thưởng trong các doanh nghiệp nhà nước phải thực hiện theo quy định của Chính phủ nhằm một mặt bảo toàn và phát triển vốn nhà nước, mặt khác tránh tình trạng lợi dụng để tham nhũng, lãng phí, chi tiêu tài chính không hợp lý.

Theo quy định của pháp luật, “quỹ tiền thưởng của người lao động được trích từ quỹ khen thưởng, phúc lợi của công ty theo quy định của Chính phủ”; “tiền thưởng của người lao động được thực hiện theo quy chế thưởng của công ty. Đồng thời phải tuân thủ quy trình quản lý, báo cáo, hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền”

Tiền thưởng có được tính vào tiền lương đóng bảo hiểm xã hội hàng tháng hay không?

Tôi có một băn khoăn như sau: Tôi chuẩn bị ký hợp đồng lao động với một công ty ở Hưng Yên, lương cứng theo hợp đồng là 8 triệu, ngoài ra, do công việc là nhân viên kinh doanh nên tôi có thể được thưởng % theo doanh thu. Vậy, tiền lương để đóng bảo hiểm của tôi sẽ là 8 triệu hay là 8 triệu và các khoản thưởng? Công ty bảo mỗi tháng 10,5% tiền lương của tôi được trích ra để đóng bảo hiểm, điều này đúng hay sai? Tôi cảm ơn!

Trả lời:

Với những thắc mắc của bạn, theo quy định pháp luật hiện hành, chúng tôi xin được giải đáp như sau:

Thứ nhất: Về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm:

Theo khoản 2 Điều 6 Quy trình thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, quản lý sổ bảo hiểm xã hội, thẻ bảo hiểm y tế ban hành kèm theo Quyết định số 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 của Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam thì:

” 2. Tiền lương do đơn vị quyết định

[…] 2.2. Từ ngày 01/01/2018 trở đi, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương, phụ cấp lương theo quy định tại Điểm 2.1 Khoản này và các khoản bổ sung khác theo quy định tại Điểm a Khoản 3 Điều 4 của Thông tư số 47/2015/TT-BLĐTBXH.

2.3. Tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc không bao gồm các khoản chế độ và phúc lợi khác, như tiền thưởng theo quy định tại Điều 103 của Bộ luật lao động, tiền thưởng sáng kiến; tiền ăn giữa ca; các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ; hỗ trợ khi người lao động có thân nhân bị chết, người lao động có người thân kết hôn, sinh nhật của người lao động, trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong HĐLĐ theo Khoản 11 Điều 4 của Nghị định số 05/2015/NĐ-CP.”

Theo quy định trên, tiền thưởng không được tính vào tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, cũng như các loại bảo hiểm khác. Do đó, mức lương làm căn cứ đóng của bạn là mức 8 triệu, bao gồm các khoản lương theo công việc, chức danh, phụ cấp và các khoản bổ sung khác theo hợp đồng.

Thứ hai: Về mức % trích đóng bảo hiểm của người lao động:

Theo các quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Luật Việc làm năm 2013, Luật Bảo hiểm y tế năm 2008, sửa đổi bổ sung năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành, mức % trích đóng bảo hiểm của người lao động hàng tháng như sau:

+ 8% : đóng bảo hiểm xã hội (đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất);

+ 1% : đóng bảo hiểm thất nghiệp;

+ 1,5% : đóng bảo hiểm y tế.

Như vậy, đúng như công ty bạn nói, hàng tháng dựa trên mức tiền lương làm căn cứ bảo hiểm chúng tôi đã trích dẫn trên đây, bạn phải trích đóng 10,5% cho các loại bảo hiểm (BHXH, BHTN, BHYT). Ngoài ra, công ty cũng có trách nhiệm đóng cho người lao động vào các quỹ bảo hiểm theo quy định pháp luật.