Tết Trung Thu: Nguồn gốc, ý nghĩa và phong tục văn hóa của người Việt Nam

Tết Trung thu hay còn gọi là Tết Đoàn Viên. Gia đình sum vầy, quây quần bên nhau ăn bánh trung thu, thưởng trà, trẻ em phá cỗ, chơi đèn ông sao đã trở thành nét văn hóa ý nghĩa. Nhưng không phải ai cũng biết về nguồn gốc, ý nghĩa của phong tục ngày Tết trung thu. Cùng VinID khám phá tất tần tật thông tin về ngày tết đoàn viên sau đây nhé!

1. Tết trung thu là ngày bao nhiêu?

Trung thu được tổ chức vào ngày rằm tháng Tám âm lịch hằng năm (ngày 15 tháng 8 âm lịch). Năm 2021 này, Tết trung thu sẽ rơi vào thứ Ba, ngày 21 tháng 9 Dương lịch. Vào ngày này, dưới ánh trăng sáng, gia đình quây quần bên nhau, cùng phá cỗ vui đùa. Bố mẹ tổ chức bày cỗ cho các bé, cùng làm đèn lồng, thắp sáng đèn ông sao rực rỡ. 

2. Sự tích tết trung thu

Theo truyền thuyết ông cha ta kể lại, sự tích ngày tết trung thu gắn liền với chị Hằng, chú Cuội. Câu chuyện bắt đầu vào một đêm rằm tháng Tám, dưới ánh trăng huyền ảo, sáng vằng vặc như gương, nhà vua ngắm trắng, nảy ra ý muốn lên thăm Cung Trăng. Một vị pháp sư đi theo nhà vua liền ném chiếc gậy lên không trung, chiếc gậy phút chốc biến thành một chiếc cầu bằng bạc lấp lánh dẫn lối nhà vua và pháp sư lên Cung Trăng. Đến “Phủ thanh hư Quảng Hàn”, nhà vua và pháp sư được tiên nữ Hằng Nga tiếp đón nồng hậu với bánh tiên và các tiên nữ múa hát.

Khi trở về trần gian, nhà vua chọn ngày rằm tháng tám để tưởng nhớ ngày đáng nhớ này. Vào ngày này hàng năm, nhà vua sai đầu bếp làm “bánh tiên” có hình tròn tựa mặt trăng sáng đêm rằm. Nhà vua quây quần cùng quần thần ngắm trăng, ăn bánh và thưởng trà. Kể từ đó, Tết trung thu đã đi vào cuộc sống như một thói quen, một nếp sống đẹp của người dân Việt Nam.

3. Ý nghĩa tết trung thu

Vào Tết trung thu, các gia đình thường chuẩn bị mâm cỗ thắp hương lên bàn thờ tổ tiên vừa để tỏ lòng nhớ ơn nguồn cội, vừa cầu bình an, may mắn cho người thân. Bên cạnh đó, Tết trung thu còn được biết đến là ngày “Tết thiếu nhi thứ hai” của trẻ em Việt Nam. Đây là dịp các bé cùng bố mẹ gắn kết, cùng nhau chuẩn bị mâm cỗ, rước đèn ông sao, xem múa lân, tham gia các trò chơi dân gian. 

Đối với người nông dân, ngày Tết trung thu còn mang ý nghĩa lớn lao, ngắm trăng đêm rằm để dự đoán mùa màng. Nếu trăng vàng sáng vằng vặc, năm đó sẽ trúng mùa tơ tằm. Trăng sáng màu xanh lục dự báo thiên tai sắp đến. Ngược lại, nếu trăng sáng màu cam gợi một tương lai đất nước thái bình, mùa màng tươi tốt. 

4. Đặc trưng của tết trung thu

• Rước đèn

Cứ mỗi khi tối đến, trẻ em lại háo hức, rộn ràng đứng trước sân nhà, chờ đoàn múa lân rộn ràng đi qua. Mỗi bé cầm trên tay những chiếc đèn ông sao rực rỡ, đi theo sau đoàn múa lân, hòa cùng không khí nhộn nhịp.

• Múa lân

Theo câu chuyện dân gian tương truyền, vị thần thổ địa cai quản vùng đất đó thường ban phước lành cho người dân. Ông và con kỳ lân xuống trần gian, giúp người dân có cuộc sống bình yên, làm ăn khấm khá. Cũng bởi vậy, phong tục múa lân ra đời – con lân theo sau ông Địa đang cầm quạt mo, cười khoái chí.

• Làm mâm cỗ

Ban ngày, gia đình sẽ cùng nhau chuẩn bị làm mâm cỗ thắp hương gia tiên, tối đến sẽ xin phá cỗ dưới ánh trăng sáng. Mâm cỗ trung thu không thể thiếu các loại hoa quả đặc trưng như bưởi, chuối, bánh trung thu,… Các mẹ khéo léo bày biện thành những hình thù độc đáo, thú vị. Các thành viên trong gia đình ngồi quây quần bên nhau, vui vẻ cười đùa, kể cho nhau nghe những sự tích về Tết trung thu.

• Làm đồ chơi Trung thu

Trung thu có rất nhiều loại đồ chơi đặc trưng cho trẻ lựa chọn như súng bắn nước, cánh thiên thần, đặc biệt là đèn lồng, đèn ông sao. Đây là món đồ chơi quen thuộc trong tuổi thơ của bao thế hệ. Bố mẹ có thể cùng con tự làm, sáng tạo chiếc đèn lồng bằng giấy nhún, đèn ông sao truyền thống,…

• Ăn bánh trung thu và thưởng trà

Bánh nướng, bánh dẻo có thể gọi là “linh hồn” của đêm rằm tháng tám. Loại bánh đặc trưng có hình tròn, hình vuông tượng trưng cho mặt trăng, mặt trời với họa tiết cầu kỳ, mang ý nghĩa của sự hạnh phúc, ấm no. Lớp bánh nướng vàng óng, thơm ngon, còn bánh dẻo trắng ngần, mềm mại, thưởng thức cùng trà mạn rất tuyệt vời.  

• Biếu, tặng quà

Tết trung thu còn là thời điểm sum vầy, những người con xa xứ trở về cùng người thân và dành tặng những món quà tuyệt vời. Không có một tiêu chuẩn cụ thể nào về món quà trong ngày này. Con cái có thể tặng bố mẹ những hộp bánh trung thu ngon lành, màu sắc bắt mắt. Đây còn là dịp để mọi người tặng quà cho nhau, thể hiện sự quý mến.

• Ngắm trăng

Trăng rằm tháng tám thường to tròn, sáng rực rỡ nhất. Thú thưởng nguyệt bình dị đã đi vào văn học, thơ ca ngàn năm nay. Để thưởng trăng, nhiều cuộc vui được bày ra hay đơn giản chỉ cần cùng người thân trong gia đình ăn bánh, uống trà và ngắm nhìn vẻ đẹp huyền ảo của ánh trăng.

>>> Điểm khác biệt giữa Tết Trung Thu xưa và nay <<<

• Thi múa, hát, diễn kịch

Trường học và phường, xã cũng tổ chức nhiều chương trình vui chơi cho học sinh, các em nhỏ. Trẻ em có cơ hội được kết nối, tham gia nhiều hoạt động giải trí, thể hiện sự tự tin và tài năng như thi múa, hát, diễn kịch. 

• Hóa trang trung thu

Không cần chờ đến dịp Halloween, xu hướng tổ chức hóa trang trung thu của trẻ nhỏ đang ngày càng phổ biến. Nhân vật hóa trang cũng khá đa dạng như hình ảnh truyền thống chú Cuội, chị Hằng hoặc nhiều nhân vật hiện đại, độc đáo như phù thủy,…

Tết Trung thu là một trong những ngày lễ, nét đẹp văn hóa gắn liền tuổi thơ của bao thế hệ trẻ em Việt. Trung thu này bạn đã có kế hoạch gì chưa? Đừng quên mua những chiếc bánh thơm ngon qua VinID để thưởng thức hoặc làm quà tặng gia đình và bạn bè nhé.

MUA BÁNH TRUNG THU ONLINE