Sâm tố nữ: Dược liệu quý hỗ trợ bổ sung và cân bằng nội tiết tố
Sâm tố nữ được biết đến như một vị thảo dược quý dành cho chị em phụ nữ. Nếu như nhân sâm là thượng dược giúp quý ông sung mãn thì sâm tố nữ chính là món quà thiên nhiên dành tặng cho sức khỏe và sinh lý nữ. Vậy sâm tố nữ là gì, công dụng như thế nào và lưu ý khi sử dụng của thảo dược này ra sao, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
5/5 – (9 bình chọn)
Mục Lục
1. Sâm tố nữ là cây gì?
Sâm tố nữ hay còn gọi là sắn dây củ tròn hay cây KwaoKrua trắng, có tên khoa học là Pueraria mirifica, (Airy Shaw & Suvat.) hay là Pueraria candollei var .mirifica (Airy Shaw &Suvat.) Niyomdham, thuộc họ Đậu Leguminosae cùng phân nhánh với đậu tương Papilionoideae.
Đây là thảo dược có nguồn gốc từ Myanmar nhưng được trồng và phát triển chủ yếu ở Thái Lan với quy mô lớn. Trong hơn 100 năm qua, Sâm tố nữ được y học cổ truyền Thái Lan dùng như phương pháp “cải lão” cho phụ nữ.
Sở dĩ được gọi là sâm tố nữ bởi trong vị thảo dược này có hợp chất tương tự với nội tiết tố nữ Estrogen – “cán cân” giúp cân bằng và duy trì sắc đẹp, sức khỏe và sinh lý nữ.
2. Đặc điểm dược liệu và phân bố
Sâm tố nữ là thực vật dây leo, sống lâu năm, cây có thể dài tới 10 mét. Lá có hình chân vịt, hoa màu tím, có 5 cánh. Cụm hoa dài khoảng 30cm, mọc ở đầu cành, thường nở vào tháng 2-3, đậu quả vào tháng 4. Quả có vỏ màu nâu, chứa từ 3-5 hạt.
Củ sâm mọc dưới đất, có kích thước to nhỏ tùy thuộc vào môi trường phát triển. Củ có vỏ ngoài màu nâu sáng, sần, bên trong có ruột màu trắng.
Thông thường, sâm tố nữ được tìm thấy nhiều ở vùng đồi núi phía bắc Thái Lan ở độ cao từ 300-800m so với mực nước biển. Ngoài ra còn được tìm thấy ở nhiều nước khu vực Đông Nam Á.
Ở Việt Nam, cây thường mọc ở một số tỉnh phía Tây Bắc như Sơn La, Hòa Bình, Điện Biên, Lai Châu.
3. Thành phần hóa học
Trong củ sâm tố nữ giàu phytoestrogen, hợp chất thực vật có tác dụng gần giống với estrogen. Rễ củ khô và dạng bột của củ có chứa ít nhất 17 hợp chất hóa học có hoạt tính sinh học như estrogen, được chia thành 3 nhóm:
- Nhóm Teniso flavonoid như genistin, genistein, daidzein, daidzin, kwakhurin, kwakhurin hydrat, tuberosin, puerarin, mirificin và puemiricarpene
- Nhóm Coumestan như coumestrol, mirificoumestan, mirificoumestan glycol, và mirificoumestan hydrat
- Nhóm Chromenes như miroestrol, deoxymiroestrol và isomiroestrol
Tất cả các chất này đều là phytoestrogen, có cấu trúc tương tự như 17 β-estradiol. Miroestrol và deoxymiroestrol, hai phytoestrogen có hoạt tính estrogen cao nhất trong số tất cả những chất được phân lập từ sâm tố nữ, tương tự như estradiol, được coi là estrogen an toàn nhất cho con người. Đặc biệt, hai hợp chất Miroestrol và Deoxymiroestrol trong sâm tố nữ có tác dụng Estrogen mạnh hơn 3000 lần so với Isoflavone có trong mầm đậu nành.
4. Mùi vị
Rễ sâm có vị ngọt, cay, tính bình, quy vào hai kinh tỳ và vị, có tác dụng giải cơ, thoái nhiệt, sinh tân, chỉ khát, thoái chẩn, thăng dương, chỉ tả.
Ngoài ra, hoa sâm có vị ngọt, tính bình, dân gian nhiều nơi sử dụng để giải độc rượu.
5. Thu hái và chế biến
Thông thường, sâm tố nữ thường được thu hái vào mùa thu đông, trong khoảng tháng 10-12 khi dây sâm đã bắt đầu khô. Bộ phận chủ yếu là rễ củ đào sạch sau đó thái thành lát để phơi khô. Không nên nếm củ sâm tươi bởi có thể gây chóng mặt, đau đầu.
Có nhiều cách chế biến củ sâm tố nữ, nhưng chủ yếu thường được phơi khô, nghiền thành bột hoặc áp dụng công nghệ hiện đại để bào chế theo dạng tinh chất, phân lập được hàm lượng hoạt chất cao hơn.
Sau khi đã chế biến nên bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
6. Tác dụng của sâm tố nữ
Là món quà thiên nhiên dành tặng phái nữ, sâm tố nữ có tác dụng cải thiện các triệu chứng tiền mãn kinh, mãn kinh, đồng thời bổ sung và cân bằng hormone Estrogen và nhiều công dụng khác cho sức khỏe. Cụ thể:
6.1. Sâm tố nữ bổ sung và cân bằng estrogen
Một trong những tác dụng quan trọng nhất của sâm dành cho phái nữ này chính là tác dụng bổ sung và cân bằng nội tiết tố nữ, nhất là đối với phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh, hàm lượng estrogen suy giảm.
Trong thảo dược này rất giàu phytoestrogen, có đến ít nhất 17 hoạt chất tương tự như estrogen, đặc biệt hai hợp chất Miroestrol, Deoxymiroestrol.
Deoxymiroestrol hoạt chất quý có trong sâm tố nữ có tác dụng estrogen mạnh gấp 1.000 lần và 10.000 lần so với hai hoạt chất chính có trong mầm đậu nành có tác dụng estrogen là Genistein và Daidzein. Vì vậy khi sử dụng thảo dược này có thể bổ sung một lượng lớn estrogen, giúp cơ thể cân bằng lại nội tiết tố mà vẫn an toàn, hiệu quả, không làm mất đi cơ chế sản sinh estrogen tự nhiên.
6.2. Sâm tố nữ giảm các triệu chứng mãn kinh
Ở giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh, phụ nữ thường phải đối mặt với nhiều thay đổi về sức khỏe và cảm xúc như người khó chịu, mệt mỏi, mất ngủ, đổ mồ hôi đêm, suy giảm trí nhớ, da tóc xuống cấp, giảm ham muốn… Nguyên nhân chính là do suy giảm hormone Estrogen – hormone chủ chốt trong điều hòa sinh lý nữ.
Nhờ phytoestrogen – hoạt chất trong sâm tố nữ có thể bắt chước hoạt động của estrogen nên thường được dùng để giảm triệu chứng của thời kỳ mãn kinh.
Những nghiên cứu nhỏ trên người đã chứng minh chúng có thể cải thiện đáng kể các triệu chứng mãn kinh như:
- Bốc hỏa
- Khô âm đạo
- Người khó chịu
- Kinh nguyệt không đều
6.3. Sâm tố nữ hỗ trợ sức khỏe âm đạo
Sâm tố nữ (Pueraria mirifica) cũng là biện pháp hiệu quả tăng cường sức khỏe của mô âm đạo và điều trị khô âm đạo. Nghiên cứu 28 ngày trên khi sau mãn kinh đã đánh giá hiệu quả của gel chứa 1% Kwao Krua trên mô âm đạo. Cụ thể, gel bôi tại chỗ đã cải thiện đáng kể sức khỏe mô, độ pH và màu da âm đạo.
Ngoài ra, một nghiên cứu khác kéo dài gần 12 tuần trên 71 phụ nữ sau mãn kinh với các triệu chứng khó chịu ở âm đạo đã có cải thiện rõ rệt hơn khi dùng kem sâm tố nữ so với kem estrogen tiêu chuẩn.
6.4. Giúp cải thiện vòng một
Cũng nhờ phytoestrogen, hay còn gọi là estrogen thực vật gần giống với estrogen nội sinh trong cơ thể nên có thể cải thiện được vòng ngực, giúp ngực chị em phụ nữ săn chắc hơn.
Cơ chế là do hoạt chất này giúp tăng sản sinh collagen, làm tăng sự phát triển của hệ thống dây chằng nâng đỡ ngực, tăng số lượng thùy và ống sữa và sự phát triển các mô mỡ đệm quanh ngực. Chính vì vậy sau thời gian sử dụng sâm tố nữ, vòng một của chị em có thể trở nên săn chắc hơn.
Theo nghiên cứu, có đến 70% chị em phụ nữ sau khi sử dụng sâm giúp cải thiện kích thước vòng ngực. Tuy nhiên việc cải thiện nhiều hay ít còn tùy thuộc vào cơ địa mỗi người.
6.5. Hỗ trợ sản sinh collagen, giúp đẹp da, tóc
Cũng nhờ cơ chế tăng sản sinh collagen mà da, tóc chị em phụ nữ trở nên đẹp hơn. Loại thảo dược này kích thích sản xuất collagen và độ đàn hồi của da, giúp da mềm mại và săn chắc hơn, đồng thời cải thiện các tình trạng như rạn da, thâm nám, khô da hay da chùng nhão.
6.6. Tăng cường sức khỏe xương khớp
Estrogen suy giảm sẽ ảnh hưởng quá trình mất xương, nhất là ở giai đoạn mãn kinh và sau mãn kinh. Đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra, bổ sung Pueraria mirifica có thể cải thiện sức khỏe xương do có các hợp chất tương tự estrogen.
- Nghiên cứu trên chuột thiếu estrogen sau khi sử dụng sâm tố nữ có khả năng bảo tồn mật độ khoáng trong xương tốt hơn
- Ở khỉ khi sử dụng sâm tố nữ dạng uống sau 16 tháng cũng cải thiện mật độ và chất lượng xương
Cả hai nghiên cứu trên động vật này đều cho thấy tác dụng tích cực của sâm tố nữ trong việc ngăn ngừa loãng xương.
6.7. Chống oxy hóa tốt cho cơ thể
Các hợp chất phytoestrogen đóng vai trò trong việc tăng cường khả năng chống oxy hóa của cơ thể.
Nghiên cứu in vitro (trong ống nghiệm) của T Chattuwwatthana và các cộng sự năm 2015 cho thấy, chiết xuất sâm tố nữ có thể giảm tốc độ lão hóa da.
Trong khi đó, nghiên cứu trên mô hình chuột bị cắt buồng trứng cho thấy, chiết xuất từ củ sâm tố nữ có thể làm tăng đáng kể nồng độ chất chống oxy hóa glutathione ở cả gan và tử cung, hơn hẳn việc dùng estrogen tổng hợp.
6.8. Phòng ngừa và ức chế các tế bào ung thư
Pueraria mirifica có khả năng làm chậm sự phát triển của các tế bào ung thư và các khối u. Nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy, các hợp chất phytoestrogen trong sâm có thể ức chế sự phát triển của một số dòng tế bào gây ung thư vú.
Ngoài ra, một nghiên cứu đã tìm thấy tác dụng bảo vệ ung thư ở chuột sau khi bổ sung hợp chất miroestrol có trong sâm tố nữ. Đây có thể coi là hứa hẹn đáng kể giúp sâm tố nữ trở thành một trong những dược liệu có khả năng ngăn ngừa ung thư trên người.
6.9. Cải thiện sức khỏe tim mạch
Sâm tố nữ được cho là có thể cải thiện sức khỏe tim mạch, đặc biệt ở phụ nữ suy giảm estrogen giai đoạn trong và sau mãn kinh. Estrogen có nhiệm vụ tham gia quá trình chuyển hóa chất béo và đường trong cơ thể.
Nghiên cứu kéo dài 90 ngày trên thỏ cho thấy, Pueraria mirifica cải thiện đáng kể chức năng mạch máu so với nhóm đối chứng.
Loại cây này cũng có thể cải thiện sức khỏe tim mạch khi làm giảm LDL- cholesterol (mỡ xấu) xuống 17% và tăng HDL-cholesterol (mỡ tốt) lên đến 34% ở phụ nữ sau mãn kinh.
6.10. Tăng sức khỏe não bộ
Estrogen có vai trò quan trọng trong việc duy trì não bộ và hệ thần kinh khỏe mạnh. Một số nghiên cứu chỉ ra, các hợp chất estrogen có trong sâm tố nữ có thể bảo vệ và chống lại các tổn thương đến não và hệ thần kinh.
Trong thử nghiệm những con chuột thiếu estrogen khi được bổ sung miroestrol trong sâm tố nữ đã giảm đáng kể tinh thần và căng thẳng trong mô não. Ngoài ra, các tế bào não của chuột bị suy giảm thần kinh cũng được cải thiện.
7. Các nghiên cứu chứng minh tác dụng của sâm tố nữ
Đã có nhiều công trình nghiên cứu tác dụng của sâm tố nữ trong việc hỗ trợ cải thiện sức khỏe, sắc đẹp và sinh lý nữ. Có thể kể đến như:
Có chứa Estrogen tự nhiên tốt nhất cho phái đẹp
Trong năm 2005, nhóm các nhà khoa học bao gồm A. Matsumara, A.Ghosh, G.S. Pope, P.D. Darbre thuộc Khoa sinh học tế bào và phân tử, trường ĐH Reading (Anh) đã chỉ ra, hoạt chất Deoxymiroestrol có tác dụng mạnh gấp 1000 và 10.000 lần so với lần lượt 2 phytoestrogen có trong mầm đậu nành là Daidzein và Genistin.
Cải thiện rõ rệt triệu chứng tiền mãn kinh – mãn kinh
Nghiên cứu của Verasing Muangman cùng các cộng sự (Thái Lan) cho thấy, đối với chị em phụ nữ sau khi dùng liều 200mg chiết xuất sâm tố nữ một ngày cho kết quả khả quan:
- 100% người cải thiện triệu chứng bốc hỏa, trầm cảm, da khô sạm sau tháng đầu tiên
- Tháng thứ 2 vẫn cải thiện triệu chứng trên và cải thiện giấc ngủ
- Tháng thứ 3 vòng ngực săn chắc hơn, da sáng mịn và giảm cholesterol trong máu
- Tháng thứ 4 các triệu chứng tiền mãn kinh gần như hết hẳn, tinh thần phấn chấn.
Ngoài ra, các nhà khoa học tại Thái Lan còn tiến hành thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Hat Yai, sử dụng sâm tố nữ cho phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh. Kết quả 100% người dùng liều từ 4-6 tháng đều cải thiện đáng kể triệu chứng bốc hỏa, da khô sạm, mất ngủ, loãng xương, tăng cholesterol trong máu…
Giảm tình trạng “khô hạn”, tăng sức khỏe âm đạo
Nghiên cứu lâm sàng tại Đại học Mahidol, Bangkok, Thái Lan cho thấy sử dụng sâm tố nữ có thể cải thiện được triệu chứng khô âm đạo, tăng sức khỏe âm đạo:
- Sau 3 tháng sử dụng: giảm triệu chứng khô âm đạo
- Sau 6 tháng sử dụng: chỉ số sức khỏe âm đạo như độ ẩm, độ pH, độ đàn hồi, dịch âm đạo tăng rõ rệt
- Giảm tình trạng teo âm đạo, tăng tế bào biểu mô âm đạo
8. Liều lượng và cách sử dụng
Để sử dụng sâm tố nữ một cách an toàn, theo khuyến cáo từ chuyên gia, chỉ nên sử dụng từ 1-5mg/kg cân nặng một ngày, hoặc khoảng 50-100mg/ngày.
Nếu sử dụng với liều 200mg/kg cân nặng mỗi ngày có thể gây tăng sinh tế bào trong tuyến vú. Dùng quá liều trong thời gian dài có thể gây nên một số vấn đề như:
- Tăng trọng lượng tử cung
- Giãn nở, xuất huyết tử cung
- Viêm thành tử cung
- Ung thư nội mạc tử cung, tuyến vú…
Vì vậy, khi sử dụng nên dùng theo đúng với liều khuyến cáo.
Thảo dược này cũng được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực làm đẹp, chăm sóc sức khỏe nên được bào chế thành nhiều dạng như:
- Viên nén
- Chiết xuất tinh chất
- Dạng gel/kem
- Dạng thuốc xịt
- Dạng bột
9. Một số sản phẩm sử dụng thành phần sâm tố nữ
Tại Việt Nam có nhiều đơn vị ứng dụng sâm tố nữ trong chăm sóc sức khỏe sinh lý nữ như:
- Sâm nhung Tố nữ Tuệ Linh – Hỗ trợ tăng cường nội tiết tố và giảm các triệu chứng thời tiền mãn kinh – mãn kinh.
- Viên uống Sâm Tố nữ Puecolazen Kohinoor
- Viên uống nội tiết tố Eva Sâm tố nữ
- Gel vệ sinh Sâm tố nữ Eva
10. Tác dụng phụ
Trên thực tế, có rất ít tác dụng phụ tiêu cực mà sâm tố nữ gây nên. Mặc dù là thảo dược quý, có tác dụng đáng kể với sức khỏe chị em phụ nữ nhưng nếu không biết cách sử dụng hoặc sử dụng quá liều có thể dẫn đến một số tác dụng phụ ít nghiêm trọng như:
- Chóng mặt
- Buồn nôn
- Choáng nhẹ
- Đau đầu
Hoặc trường hợp dùng quá liều trong thời gian dài có thể dẫn đến tác dụng phụ nghiêm trọng như:
- Tăng nguy cơ đông máu
- Tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ
- Tăng nguy cơ ung thư
Vì vậy, nếu có thể bạn nên sử dụng đúng liều lượng, lựa chọn các sản phẩm đã được bào chế có định lượng.
11. Sâm tố nữ giá bao nhiêu tiền? Mua ở đâu?
Hiện nay trên thị trường có rất ít đơn vị bán sản phẩm sâm tố nữ. Một phần vì thảo dược này ít được trồng phổ biến đồng thời sử dụng ở dạng tươi hoặc bột cơ thể hấp thụ được ít.
Nếu bạn muốn tìm mua, có thể tới các hiệu thuốc Đông y hoặc một số gian hàng thương mại điện tử trên Shopee, Lazada… Lưu ý nên lựa chọn những đơn vị uy tín, có nhiều năm kinh nghiệm bán và tư vấn về thảo dược. Đồng thời, nên kiểm tra kỹ hàng hóa trước khi nhận, tránh mua phải hàng nhái, hàng kém chất lượng.
Nên lựa chọn sâm ở dạng khô, dạng bột có màu sắc tươi sáng, màu nâu nhạt hoặc trắng ngà, không có dấu hiệu mốc, ẩm, được đóng túi kĩ càng.
Giá dao động trên thị trường từ 190.000đ – 250.000đ/500g sâm khô.
12. Lưu ý khi sử dụng sâm tố nữ chăm sóc sức khỏe
Theo Dược sĩ Hoàng Mạnh Cường, Sâm tố nữ mặc dù có tác dụng cho sức khỏe sinh lý nữ nhưng không vì thế mà người dùng mua về dùng theo cảm tính, không rõ liều lượng, nguồn gốc xuất xứ.
Vì vậy, khi sử dụng cần chú ý:
- Nên dùng đúng liều theo chỉ định
- Không dùng sản phẩm có dấu hiệu ẩm, mốc, hết hạn
- Cân nhắc sử dụng khi dùng cho người bị u nang buồng trứng, ung thư tuyến giáp hoặc người có khối u, bị bệnh gan…
- Thận trọng khi dùng cho phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú
- Deoxymiroestrol có đặc tính không bền khi gặp nhiệt độ cao, dễ bị oxy hóa nên sử dụng trực tiếp hoặc với nước mát, sấy lạnh
Trên đây là một số thông tin về sâm tố nữ và công dụng tuyệt vời mà thảo dược này mang lại, đặc biệt cho chị em phụ nữ đã bước sang thời kỳ tiền mãn kinh – mãn kinh. Nếu có thắc mắc nào về tình trạng sinh lý nữ hoặc về thảo dược, vui lòng liên hệ hotline 0343 44 66 99 để được tư vấn.
XEM THÊM:
- Tinh dầu hoa anh thảo – Dược liệu quý giúp cải thiện sinh lý nữ
- Thiên môn chùm – Thảo dược “cây trăm chồng”
- Mầm đậu nành – Bổ sung Estrogen tự nhiên hiệu quả