Quy trình kỹ thuật trồng rừng tếch — Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Quy trình kỹ thuật trồng rừng tếch

(Tectona grandis Lin.f)

Việt Nam có điều kiện khí hậu đất đai thích hợp cho trồng rừng Tếch trên nhiều vùng rộng lớn, Đặc biệt là Đông nam bộ, Tây Nguyên, Bắc trung bộ…

Rừng Tếch có giá trị nhiều mặt, vừa có giá trị kinh tế lớn, vừa có tác dụng phòng hộ, cải tạo môi sinh. Tếch (Tectona grandis Lin.f), một loài cây rất hợp cho trồng rừng công nghiệp trên quy mô lớn, là loại rừng có vai trò không thể thiếu trong trong công cuộc công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Đồng thời Tếch còn là loài cây được sử dụng rộng rãi để phát triển các mô hình nông lâm kết hợp xen cây lương thực, thực phẩm rất thích hợp cho phát triển lâm nghiệp cộng đồng, trồng cây nhân dân, vườn rừng, trang trại, phát triển kinh tế hộ gia đình.

Gỗ Tếch có giá trị kinh tế to lớn, là một mặt hàng truyền thống ổn định lâu đời rất được ưa chuộng trên thị trường thế giới. Gỗ Tếch không ngâm tẩm đã chống chịu được hà, mọt, không cong vênh, ít biến dạng,… được dùng trong xây dựng, đóng tầu thuyền, cầu cảng, tà vẹt, xuất khẩu,…

Chương I

Điều khoản chung

Điều 1:Quy trình quy định những biện pháp kỹ thuật phải thực hiện từ khâu chọn giống đến trồng thành rừng (rừng khép tán).

Chương II

Điều kiện trồng rừng

Điều 2: Khí hậu

Chọn vùng trồng rừng thoả mãn các điều kiện:

– Khí hậu nóng ẩm, có hai màu mưa- khô rõ.

– Nhiệt độ bình quân năm 20-270C. Nhiệt độ tối thấp tuyệt đối không dưới 20C, nhiệt độ bình quân tối đa tháng nóng nhất là 400C, nhiệt độ bình quân tối thiểu tháng lạnh nhất là 130C.

– Độ ẩm không khí bình quân năm 80-90%. Lượng mưa 1250-2500mm/năm. Một năm có 3-5 tháng khô (lượng mưa <40mm/tháng).

Điều 3: Đất đai

– Trồng Tếch trên đất thoát nước, tầng dày ³50cm. Đất còn tốt, nhất là đất còn tính chất đất rừng là thích hợp cho trồng Tếch.

– Tếch thích hợp phát triển trên đất thịt nhẹ, cát pha, có tỷ lệ mùn khá. Đất hơi chua hay kiềm nhẹ. Đất có độ pH=”6,5-7,5″ cây Tếch sinh trưởng phát triển tốt.

– Chọn đất tương đối bằng có độ dốc <250, phát triển trên các loại đá mẹ Bazan, grannit, phù sa ven sông, phù sa cổ để trồng Tếch.

– Rừng trồng trên đất đá ong, đất cát, đất laterite (sói mòn trơ sỏi đá).

– Không trồng rừng trên đất ngập nước vào mùa mưa.

Chương III

Tạo giống trồng rừng

Điều 4: Chọn cây mẹ lấy giống

– Chọn cây 25-45 tuổi để lấy hạt giống.

– Cây mẹ là cây cao to, thẳng đẹp, tán đều không sâu bệnh, ít u bướu.

– Lấy giống vào tháng 2-3 khi quả chín, vỏ quả màu hơi vàng, nâu, xám nhạt.

– Quả thu hái về sát sạch vỏ, quạt sạch, phơi thật khô, loại bỏ hạt nhỏ, hạt sâu. Lấy những hạt to đường kính 0,8-1cm.

– Hạt bảo quản khô thông thường. Nếu gieo ngay tỷ lệ nảy mầm cao hơn.

– 1kg có khoảng 2000 hạt.

Điều 5: Vườn ươm

– Chọn nơi đất tốt, bằng, thoát nước, gần đường giao thông, có hàng rào bảo vệ làm vườn ươm.

– Đất vườn ươm phải được cày bừa 3 lần cho đất nhỏ, tơi xốp.

– Lên luống rộng 1m, dài 10m.

– Đất luống gieo phải đập nhỏ, nhặt sạch cỏ; đất chua phải khử chua bằng vôi. Đất luống gieo được bón lót bằng phân chuồng hoai 4-5kg/m2. Trước khi gieo 1-2 tuần đất gieo phải được khử côn trùng bằng Benlat hoặc Bi58 đều có nồng độ 1% tưới 1 lít dung dịch/m2.

Điều 6: Xử lý hạt

Cho hạt vào túi, bao, rồi ngâm trong nước nóng 80-1000C trong 14-15 giờ, vớt ra rửa chua, phơi nắng. Ngâm-phơi như vậy 4 ngày liền rồi đem gieo

Thời vụ gieo: vào đầu mùa xuân hay đầu mùa mưa.

Điều 7: Gieo hạt

Gieo theo rạch. Rạch cách nhau 20cm. Hạt cách hạt 4-5cm. Gieo xong lấp đất vừa kín hạt. Cũng có thể gieo vãi, tốn hạt hơn và khi ấy phải tỉa dặm để điều chỉnh mật độ. Tuỳ vùng có thể gieo xong cần che phủ bằng rơm, cỏ khô để giữ ẩm hoặc không che phủ (khi ấy phải tưới nước ngày 2 lần).

Gieo xong tưới đẫm nước, đảm bảo đất luôn đủ ẩm. Sau khoảng 1 tháng hạt nảy mầm. Thông thường tỷ lệ nảy mầm đạt 30-35%.

Điều 8: Chăm sóc cây con

– Tưới nước hàng ngày đủ ẩm, liên tục 1,5 tháng đầu. Sau đó 2-3 ngày tưới 1 lần.

– Định kỳ làm cỏ phá váng 2lần/tháng, kết hợp tỉa cây mạ nơi dày cây sang chỗ thưa. Từ tháng 6 đến tháng thứ 10 mỗi tháng 1 lần tưới cho 1m2.

Ngừng chăm sóc 2 tháng trước khi trồng.

– Cây con ít bị sâu bệnh. Nếu có sâu bệnh hại thì dùng các loại thuốc thích hợp có bán trên thị trường theo hướng dẫn ghi trên nhãn để tưới.

Điều 9: Tạo cây thân cụt (Stump)

* Tiêu chuẩn cây con để tạo cây thân cụt:

+ Cây con 1 tuổi

+ Cây có Dcổ rễ³1cm, cao khoảng 0,5m.

+ Cây khoẻ không bị sâu bệnh.

* Kỹ thuật tạo thân cụt

+ Bứng cây: Tưới đẫm nước, rồi dùng bay, xẻng bứng cây nhẹ nhàng, không làm dập cây, bong vỏ.

+ Dùng dao sắc, mỏng lưỡi, đòn kê phẳng để chặt. Chặt vát một góc nghiêng 30-450 theo phương thẳng đứng, cách cổ rễ 3-4cm và không được dập cây. Thân cụt nên trồng hết trong ngày. Nếu không hết phải để nơi dâm mát, tưới đủ ẩm và không để quá 3 ngày. Nếu địa bàn trồng rừng cách xa vườn ươm, nơi tạo thân cụt, phải tiền hành hồ rễ phân cho bộ rễ giữ ẩm và gói bọc bằng bao tải, nilon, trước khi vận chuyển tới nơi trồng. Vận chuyển không làm dập thân và rễ cây, không để lộ cây ngoài nắng.

Chương IV

Trồng rừng

Điều 10: Thời vụ trồng

Trồng vụ xuân hè vào đầu mùa mưa sau khi có 1 trận mưa rào hoặc trồng vụ hè thu. Tuỳ vùng mà định tháng trồng phù hợp.

Điều 11: Phát dọn thực bì

Vào cuối năm, trước khi cuốc hố thực bì được phát toàn diện, chất thành nhiều đóng nhỏ cách xa nhau để đốt. Đốt theo quy định phòng chống cháy, không để cháy lan.

Điều 12: Cuốc hố

Cuốc hố: kích thước hố 40x40x40cm; lớp đất mặt vun riêng 1 bên hố để khi lấp đưa xuống dưới hố.

Lấp hố tiến hành trước khi trồng 1 tháng, đất lấp cao hơn miệng hố.

Điều 13: Phương pháp trồng rừng

Phương pháp đảm bảo hiệu quả nhất là phương pháp trồng bằng cây thân cụt.

Điều 14: Phương thức và mật độ trồng

– Trồng thuần loại hay trồng xen cây nông nghiệp.

– Trồng xen cây nông nghiệp theo phương thức nông lâm kết hợp. Mật độ trồng Tếch 1100 cây/ha (3mx3m). Loài cây trồng xen có thể là một trong các loài: Đậu tương, Lạc, Ngô, Lúa nương, Đu đủ, Thuốc lá, Điều, Đậu tràm.

– Thời gian trồng xen là 2 năm

– Trồng thuần loại: 1700-2200 cây/ha (3mx2m; 3×1,5m)

Điều 15: Kỹ thuật trồng

Dùng cuốc trộn đều đất trong hố, lấp thêm đất, sau đó đào hố nhỏ sâu hơn 20cm, đặt stump vào cho đứng thẳng, dùng tay vun đất, nén chặt xung quanh, thân cụt nhô cao 2cm trên mặt đất.

Điều 16: Chăm sóc rừng trồng

Chăm sóc liên tục trong 3 năm đầu:

* Năm thứ nhất: Sau khi trồng chậm nhất 3 tháng phải tiến hành chăm sóc. Nhiệm vụ chăm sóc là páht dọn thực bì, rẫy cỏ xới vun quanh gốc 1m. Nếu trồng vụ xuân hè thì phải chăm sóc 2 lần vào quý 3 và quý 4. Nếu trồng vụ hè thu thì chăm sóc 1 lần. Chăm sóc năm đầu còn có nhiệm vụ trồng dặm để đảm bảo mật độ ban đầu.

* Năm thứ hai: Chăm sóc hai lần với nhiệm vụ như năm thứ nhất.

* Năm thứ ba: Cũng chăm sóc hai lần như năm thứ hai.

Điều 17: Nghiệm thu rừng trồng

Sau khi trồng 3 tháng tiến hành nghiệm thu rừng trồng. Nội dung nghiệm thu:

– Xác định diện tích, các lô khoảnh trồng rừng trên thực địa đối chiếu với bản đồ.

– Tỷ lệ cây sống phải đạt 90% so với mật độ thiết kế

– Cây sinh trưởng phát triển tốt.

– Kiểm tra việc chăm sóc và trồng dặm.

Điều 18: Nuôi dưỡng, bảo vệ rừng trồng

– Phòng chống cháy rừng, lập đường ranh cản lửa, dọn bỏ vật liệu cháy trên mặt đất rừng trước mùa khô.

– Phòng chống sâu bệnh hại rừng

– Không để gia súc, người vào chặt phá.