Phổ cập kiến thức kinh tế và góc cảnh báo: Đồng Pi network có giá $6700. KHÔNG có đâu, ĐỪNG mơ nữa

• Ngó sang cái Github của Ethereum, nó hoạt động sôi nổi hơn nhiều nhiều. 502 contributors, và commit gần nhất là 2 ngày trước.

Hy vọng với những anh em không biết nhiều về lập trình, anh em có thể thấy cái dự án Pi network này nó im ắng cỡ nào, mặc dù nó được đẻ ra từ khoảng 5 năm trước. Mình check bên cái explorer, cái commit đầu tiên (initial commit) là 5 năm trước.

Có vài anh em nhắn tin hỏi mình cái dự án Pi network này cũng lâu rồi, lúc đó mình nói nó là coin tào lao. Và cho tới hiện tại, qua những dấu hiệu mình cho anh em thấy, mình vẫn giữ nguyên quan điểm là cái dự án này là coin tào lao.

Okay, bây giờ mình phổ cập vài kiến thức kinh tế và tại sao mình kêu anh em đừng nằm mơ là cái đồng Pi này giá $6700 và ai cũng sẽ giàu. Phổ cập kiến thức kinh tế trước nhé:

• Giá của một cổ phiếu hay coin mà anh em hay thấy khi Google, là cái giá của giao dịch gần nhất được thực hiện. Ví dụ anh em thấy cái giá của cổ phiếu Apple, giá $138.93/cổ phiếu, có nghĩa là cái giao dịch gần nhất, trong trường hợp này là cuối cùng (do thị trường đã đóng cửa), thì giá một cổ phiếu APPL là $138.93.
• Giá trị vốn hoá (market cap). Sẽ bằng số cổ phiếu (chứng khoán) hoặc số coin (cryptocurrency) ngoài thị trường x cho giá (của giao dịch gần nhất). Ví dụ, giá gần nhất của cổ phiếu APPL là $138.93/cổ phiếu, số cổ phiếu ngoài thị trường (Shares outstanding) là 16.19 tỷ cổ phiếu. Vậy giá trị vốn hoá bằng

16,190,000,000 (số cổ phiếu) x $138.93/cổ phiếu = 2.25 nghìn tỷ USD.

• Tính thanh khoản (liquidity): Cái này theo mình là cái quan trọng nhất của một công cụ đầu tư. Tính thanh khoản, anh em có thể hiểu kiểu như khả năng mà anh em có thể bán hoặc mua. Những cổ phiếu như Apple, Microsoft, Tesla, hay cryptocurrency như BTC, ETH là những thứ có tính thanh khoản cao. Có nghĩa là cái giá mà anh em thấy, khi anh em mua hay bán số lượng nhiều, sự chênh lệch (spread) sẽ không quá cao. Ngược lại với tính thanh khoản cao thì là thấp, càng bán nhiều thì giá một cổ phiếu hoặc một coin sẽ càng thấp, càng mua nhiều thì giá sẽ càng cao.

Trong cryptocurrency, có 1 cái gọi là liquidity pool, hiểu đại khái là nơi anh em có thể quăng cái đồng mình cần bán, hoặc cần mua, để nhận lại một đồng khác. Liquidity pool thường hoạt động trên một nơi gọi là sàn giao dịch phi tập trung (decentralized exchange – DEX). Mình lấy ví dụ cái đồng ETH trên sàn Uniswap. Cái liquidity pool của ETH/USDC là nơi anh em có thể đổi đồng ETH ra sang stablecoin – USDC. Liquidity pool này có giá trị 128 triệu USD, có nghĩa là chỉ có tổng cộng 126/2 = 63 triệu đồng USDC có thể dùng để mua lại đồng ETH trong cái pool này. Coin nào càng có tính thanh khoản cao thì càng có nhiều liquidity pool trên nhiều DEX và còn có giao dịch trên nhiều sàn giao dịch tập trung (centralized exchange – CEX) hơn. CEX là như Binance chẳng hạn.

Lấy ví dụ đồng ETH NẾU này chỉ có đúng 1 liquidity pool như hình trên, không còn pool nào, và cũng không có giao dịch trên CEX nào. Thì nếu cùng 1 lúc tất cả mọi người cùng muốn bán hết số đồng ETH thì chỉ tổng số tiền mà tất cả mọi người cùng nhận là 63 triệu USDC tương đương 63 triệu đô la Mỹ.

Nhiều dự án crypto đa cấp, lùa gà, thích dùng con số market cap càng lớn, giá càng cao để dụ những người tham tiền, thiếu hiểu biết nhảy vào mua. Nhưng họ không biết cái tính thanh khoản (liquidity pool) này là bao nhiêu. Rốt cuộc nhảy vào mua làm thanh khoản cho người khác.