Phân loại hạch toán dựa trên đặc điểm của đối tượng hạch toán theo dõi

Phân loại hạch toán nên tiếp cận từ đặc điểm của đối tượng mà hạch toán theo dõi và đặc điểm thông tin hạch toán phản ánh là cách dễ dàng nhất.

>>> Xem thêm: Hạch toán cùng sự phát triển của xã hội

Nếu tiếp cận hạch toán từ hình thức biểu hiện của nó thì vô cùng đa dạng, nhưng đi từ đặc điểm thì có thể chia hạch toán thành 3 loại: hạch toán nghiệp vụ, hạch toán thống kê và hạch toán kế toán.

1. Hạch toán là gì?

Quản lý hoạt động kinh tế là nhu cầu tất yếu nảy sinh trong xã hội loài người. Vì vậy, đòi hỏi con người phải tiến hành đồng thời 4 quá trình: quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép để có thể thu thập thông tin nhằm phục vụ cho việc quản lý tốt các hoạt động kinh tế. 

Trong đó:
– Quan sát: ghi nhận sự tồn tại của đối tượng cần thu thập
– Đo lường: để lượng hoá đối tượng cần thu thập bằng các đơn vị đo lường tổng hợp
– Hạch toán: quá trình sử dụng các phép tính, phương pháp phân tích, tổng hợp để tiếp tục lượng hoá thành các chỉ tiêu tổng hợp
– Ghi chép: quá trình hệ thống hoá ghi lại từng thời kì, địa điểm phát sinh theo một trật tự nhất định để có căn cứ thông tin và ra quyết định phù hợp.

Từ đó ta có khái niệm hạch toán kế toán:

Hạch toán là một hệ thống điều tra quan sát, tính toán, đo lường và ghi chép các quá trình kinh tế, nhằm quản lý các quá trình đó ngày một chặt chẽ hơn.

Với khái niệm trên, chúng ta có thể thấy hạch toán ra đời rất sớm và tồn tại trong tất cả mọi hình thái xã hội. từ thời nguyên thuỷ, kể cả khi sản xuất chưa phát triển, hạch toán đã được tiến hành bằng những hình thức hết sức đơn giản: Đánh dấu lên than cây, buộc nút dây thừng… để ghi nhớ các thông tin cần thiết.

Đến các hình thái xã hội cao hơn, các quan hệ kinh tế nảy sinh đã dẫn đến sự phát triển tiếp theo của hạch toán. Đặc biệt thời kì CNTB, hạch toán trở thành 1 phương tiện không thể thiếu, đây là thời kỳ mà hạch toán kế toán phát triển một cách nhanh chóng và toàn diện

2. Phân loại hạch toán

Các loại hạch toán:

– Hạch toán nghiệp vụ: hạch toán nghiệp vụ là sự quan sát, phản ánh và kiểm tra trực tiếp từng nghiệp vụ, từng quá trình kinh tế cụ thể, phục vụ cho việc chỉ đạo thường xuyên, kịp thời tình hình thực hiện các nghiệp vụ, các quá trình đó.
Nghiệp vụ là tất cả các hoạt động kinh tế liên quan đến doanh nghiệp, hạch toán nghiệp vụ theo dõi từng quá trình từ cung cấp nguyên vật liệu, sản xuât hay tiêu thụ.
HT nghiệp vụ căn cứ vào nội dung, tính chất từng nghiệp vụ kinh tế và yêu cầu quản lý để sử dụng các loại thước đo thích hợp: hiện vật, lao động và giá trị.

– Hạch toán thống kê: là khoa học nghiên cứu mặt lưộng trong mối quan hệ mật thiết với mặt chất của các hiện tượng kinh tế xã hội số lớn trong điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể, nhằm rút ra bản chất và tính quy luật trong sự phát triển của các hiện tượng đó.

– Hạch toán kế toán: Tương ứng với khái niệm hạch toán.
Là môn khoa học thu thập, xử lý và cung cấp thong tin về tài sản, nguồn hình thành TS và sự vận động của TS trong các tổ chức, đơn vị.
+ Sử dụng cả 3 loại thước đo, nhưng thước đo giá trị mang tính chủ yếu và bắt buộc.
+ Thông tin cung cấp mang tính thuyền xuyên, liên tục và toàn diện.

3. Ưu nhược điểm của các loại hạch toán như sau:

Nội dung

Ưu điểm

Nhược điểm

Hạch toán nghiệp vụ

Phản ánh trực tiếp từng nghiệp vụ kinh tế kỹ thuật

Thông tin cụ thể, chi tiết đáp ứng yêu cầu về mức độ nhanh chóng, kịp thời

Thông tin không có tính khái quát, không có cái nhìn tổng thể về vấn đề, do chỉ phản ánh rời rạc về một đối tượng

Hạch toán thống kê

Theo dõi các hiện tượng kinh tế – xã hội ở phạm vi số lớn để đưa ra kết quả

Thông tin phản ánh có tính liên tục do cần đánh giá trên các kết quả điều tra liên tục

Thông tin thiếu tính toàn diện do chỉ chính xác khi được gắn với không gian và thời gian nhất định

Hạch toán kế toán

Phản ánh về tình hình tài sản hiện có và những biến động tài sản tại đơn vị khi triển khai các hoạt động kinh doanh

Thông tin có tính liên tục và toàn diện do nó phải theo dõi liên tục và trên sự tồn tại của đơn vị

Như vậy, loại hạch toán đáp ứng được mọi nhu cầu phản ánh và theo dõi thông tin là hạch toán kế toán. Trong các nghiệp vụ, người ta cũng dùng hạch toán kế toán một cách phổ biến nhất.

KẾ TOÁN LÊ ÁNH 

  Chuyên đào tạo các khóa học kế toán thực hành và làm dịch vụ kế toán thuế trọn gói tốt nhất thị trường

 (Được giảng dạy và thực hiện bởi 100% các kế toán trưởng từ 13 năm đến 20 năm kinh nghiệm)

HOTLINE: 0904 84 88 55 (Mrs Ánh)

Ngoài ra, nếu bạn quan tâm đến các khóa học kế toán và khóa học xuất nhập khẩu ở Hà Nội và TPHCM đang được đào tạo tại trung tâm Lê Ánh, vui lòng truy cập website: https://ketoanleanh.edu.vn/ để biết thêm thông tin về các khóa học này.