Phân định rõ người nghiện và người sử dụng trái phép chất ma túy

Lực lượng chức năng phát hiện nhiều trường hợp dương tính với ma tuý tại quán karaoke

Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 đã bổ sung khái niệm “người sử dụng trái phép chất ma túy” là người có hành vi sử dụng chất ma túy mà không được sự cho phép của người hoặc cơ quan chuyên môn có thẩm quyền và xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể có kết quả dương tính. Đồng thời có 1 chương riêng về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.

Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, đây là chương mới, chưa từng có từ trước đến nay, là biện pháp phòng ngừa nhằm giúp người sử dụng trái phép chất ma túy không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của họ. Thời hạn quản lý là 01 năm kể từ ngày có quyết định quản lý.

Việc quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy thực hiện ngay từ lần đầu phát hiện người đó có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy và không phải là biện pháp xử lý vi phạm hành chính.

Nội dung quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy bao gồm: Tư vấn, động viên, giáo dục, giúp đỡ người sử dụng trái phép chất ma túy để họ không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy; Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể; Ngăn chặn người sử dụng trái phép chất ma túy có hành vi gây mất trật tự, an toàn xã hội.

Người sử dụng trái phép chất ma túy có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy của mình cho công an cấp xã nơi cư trú và chấp hành việc quản lý của Ủy ban nhân dân cấp xã.

Gia đình có trách nhiệm giáo dục, cung cấp thông tin về hành vi của người bị quản lý cho cơ quan chức năng và phối hợp đưa người đó đi xét nghiệm chất ma tuý.

Theo Trung tá Hoàng Văn Hiều, Phó Trưởng phòng Phòng 2, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, cần phải phân loại để xác định người sử dụng trái phép chất ma tuý và người nghiện. Nếu người đó không nghiện thì sẽ đưa vào trường hợp quản lý người sử dụng trái phép chất ma tuý.

Chủ tịch UBND cấp xã là người có thẩm quyền ra quyết định và tổ chức quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương. Tổ quản lý sẽ do công an cấp xã làm tổ trưởng, kết hợp với gia đình để quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.

Trong thời gian bị quản lý, nếu những người này tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy thì cơ quan chức năng sẽ đưa đi xác định tình trạng nghiện. Trường hợp kết luận bị nghiện thì sẽ bị áp dụng các hình thức cai nghiện theo quy định.

Cũng theo Trung tá Hoàng Văn Hiều, việc quản lý đối với người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ không công khai ở địa bàn cư trú, chỉ có tổ công tác quản lý và gia đình người sử dụng trái phép chất ma túy biết. Trong thời gian quản lý, họ vẫn được quyền sinh hoạt, học tập và làm việc như bình thường.

Ngoài ra, đối với người bị thụ động sử dụng ma tuý như vừa qua ở Quảng Ninh có một số học sinh ăn phải kẹo có chất ma tuý, dạng cần sa. Theo Trung tá Hoàng Văn Hiều, trường hợp này không được coi là sử dụng ma tuý.

 Người sử dụng ma túy ngày càng gia tăng

Theo thống kê của Bộ Công an, trung bình hàng năm phát hiện khoảng 140.000 người sử dụng trái phép chất ma túy. Tình hình người sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng gia tăng. Cụ thể, năm 2017 phát hiện hơn 128.000 người, năm 2018 phát hiện hơn 135.000 người, năm 2019 phát hiện hơn 143.000 người sử dụng trái phép chất ma túy.

Riêng năm 2020, do tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, các lực lượng dồn sức chống dịch, nhiều địa phương áp dụng giãn cách, các dịch vụ không thiết yếu như quán bar, vũ trường, karaoke, khách sạn không được hoạt động nên số lượng người sử dụng ma túy mới bị phát hiện tăng không đáng kể.

Trong khi đó, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định hiện hành chỉ bị xử phạt hành chính cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng nên không đủ sức răn đe, ngoài ra, không có biện pháp quản lý nào khác.