Phá thai ngoại khoa: Quy trình và cách chăm sóc sau khi thực hiện

Quan hệ tình dục quá sớm tuổi vị thành niên và can thiệp phá thai ngoại khoa tại những cơ sở y tế kém chất lượng, chưa được Bộ Y tế cấp phép thực hiện đang là vấn đề nhức nhối của Việt Nam.

Theo báo cáo của Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc (UNFPA) năm 2022, Việt Nam thuộc top 20 nước có tỷ lệ nạo phá thai tuổi vị thành niên cao nhất thế giới. Ngoài ra, nghiên cứu còn cho biết, chỉ có 20% phụ nữ chưa kết hôn có sử dụng phương pháp tránh thai khi quan hệ tình dục.

Tỷ lệ sử dụng các biện pháp bảo vệ ở nhóm tuổi 15-19 là rất thấp, chỉ 4%, dẫn tới tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn của nhóm này là 8,6%.

Mỗi năm Việt Nam có đến 300.000 ca nạo phá thai, trong đó 30% trường hợp là ở phụ nữ 15-19 tuổi và có đến 70% là học sinh, sinh viên. Đáng lưu ý, việc thực hiện tại những cơ sở y tế kém chất lượng, chưa được Bộ Y tế cấp phép tiềm ẩn rủi ro nhiều biến chứng sau phá thai nguy hiểm, đặc biệt gia tăng tỷ lệ vô sinh thứ phát, mất đi khả năng mang thai và sinh con trong tương lai.

Vậy những trường hợp nào nên và không nên can thiệp phẫu thuật phá thai ngoại khoa? Bài viết dưới đây được tư vấn chuyên môn bởi BS.CKI Hồ Thị Khánh Quyên, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ chia sẻ thông tin cụ thể nhất về phương pháp phá thai bằng can thiệp ngoại khoa giúp chị em hiểu rõ.

Mục Lục

Phá thai ngoại khoa là gì?

Phá thai ngoại khoa là chấm dứt thai kỳ bằng cách can thiệp thủ thuật, bác sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ qua cổ tử cung vào buồng tử cung để lấy thai ra ngoài. (1)

Bác sĩ Hồ Thị Khánh Quyên khuyến cáo, các trường hợp được chỉ định phá thai ngoại khoa cần lựa chọn cơ sở y tế uy tín, chất lượng để thực hiện bỏ thai. Quá trình phá thai chỉ an toàn, tránh được các biến chứng nguy hiểm khi được trực tiếp thực hiện bởi chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, tay nghề vững và thực hiện đúng quy trình nghiêm ngặt của Bộ Y tế.

Các phương pháp phá thai ngoại khoa

Phương pháp phá thai ngoại khoa gồm 2 kỹ thuật là hút thai chân không và nong nạo gắp thai. (2)

1. Hút thai chân không

Bác sĩ sử dụng một ống hút chuyên dụng đi qua cổ tử cung vào buồng tử cung, nhờ vào lực hút chân không để hút lấy mô thai ra ngoài. Thông thường, hút thai chân không được chỉ định trong những trường hợp chấm dứt thai kỳ do vỡ kế hoạch, mang thai ngoài ý muốn, hoặc thai phụ có bệnh lý không thể mang thai, hoặc thai nhi bệnh lý nặng. Tuổi thai được chỉ định là từ 6-12 tuần.

Xác định tuổi thai bằng cách tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối cùng so với chu kỳ bình thường với trường hợp kinh nguyệt đều. Nếu chu kỳ kinh không đều, tuổi thai sẽ được xác định thông qua khám lâm sàng và siêu âm.

2. Nong nạo gắp thai

Là phương pháp chấm dứt thai kỳ bằng cách sử dụng thuốc Misoprostol để chuẩn bị cổ tử cung, sau đó nong cổ tử cung và dùng bơm hút chân không kết hợp với kẹp gắp thai để lấy thai ra ngoài. Được chỉ định ở tuổi thai từ 13-18 tuần.

Những trường hợp chống chỉ định phá thai ngoại khoa

Để đảm bảo tỷ lệ thành công và độ an toàn khi thực hiện phá thai ngoại khoa, bác sĩ sản phụ khoa sẽ khai thác bệnh sử, tiền sử của thai phụ, thăm khám và chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng trước khi làm thủ thuật. (3)

Chống chỉ định của phương pháp nong nạo gắp thai:

Có sẹo vết mổ cũ trên thân tử cung.
Tiền sử dị ứng với Misoprostol.
Đang gặp phải tình trạng viêm nhiễm phụ khoa cấp tính chưa được điều trị.

Thận trọng trong các trường hợp gồm tử cung dị dạng, u xơ tử cung, có sẹo mổ cũ ở đoạn dưới tử cung có thể giảm liều Misoprostol. Nếu đang mắc các bệnh nội khoa cấp tính cần điều trị ổn định trước khi phá thai bằng can thiệp ngoại khoa.

Ưu điểm của phá thai ngoại khoa so với phá thai bằng thuốc

Bác sĩ Khánh Quyên cho biết, so với phá thai nội khoa tức là phá thai bằng thuốc, các phương pháp phá thai ngoại khoa được đánh giá là thủ thuật nhanh gọn và tỷ lệ thành công cao lên đến 99%. Ngoài ra, tình trạng đau bụng dưới, ra huyết âm đạo sau thủ thuật cũng ít hơn khi phá thai nội khoa.

Quy trình phá thai ngoại khoa diễn ra như thế nào?

Quy trình phá thai ngoại khoa tại Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM (*) trải qua các bước như sau:

Bước 1: Thăm khám ban đầu và tư vấn

Khi quyết định chấm dứt thai kỳ, chị em cần lựa chọn cơ sở y tế uy tín, chất lượng để thực hiện bỏ thai. Tại Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM các chị em sẽ được :

Bác sĩ sẽ hỏi tiền sử, bệnh sử về nội khoa, ngoại khoa, tiền sử dị ứng thuốc nếu có.
Khám sức khỏe tổng quát và khám phụ khoa.
Siêu âm để xác định tuổi thai, vị trí thai và số lượng thai.
Xét nghiệm máu: tổng phân tích tế bào máu, nhóm máu, tình trạng rối loạn đông máu.
Tư vấn: dựa vào kết quả siêu âm, bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp phá thai phù hợp với thể trạng và tuổi thai. Tư vấn quy trình thực hiện, các nguy cơ, biến chứng có thể xảy ra trong và sau thủ thuật.
Ký giấy cam kết tự nguyện phá thai.

Bước 2: Thực hiện thủ thuật

Chuẩn bị cổ tử cung: ngậm dưới lưỡi hoặc đặt túi cùng sau âm đạo 400mcg 3 giờ trước thủ thuật. Thăm khám lại cổ tử cung xem thuật lợi chưa, nếu chưa thuận lợi sẽ ngậm tiếp một liều Misoprostol.
Giảm đau toàn thân: gây mê mask thanh quản hoặc mê tĩnh mạch.
Xác định kích thước và tư thế tử cung.
Thay găng vô khuẩn.
Sát khuẩn âm hộ, trải khăn sạch dưới mông.
Đặt van bộc lộ cổ tử cung, sát khuẩn cổ tử cung và âm đạo.
Kẹp cổ tử cung.
Nong cổ tử cung.
Dùng bơm hai van để hút nước ối và kéo phần thai xuống.
Tiến hành gắp nhau, thai dưới siêu âm hỗ trợ.
Kiểm tra lại buồng tử cung bằng thìa hoặc ống hút, siêu âm kiểm tra lòng tử cung sạch.

Bước 3: Chăm sóc sau thủ thuật

Sau thủ thuật, chị em sẽ được theo dõi mạch, huyết áp, nhiệt độ, ra huyết âm đạo khoảng 1-2 tiếng. Nếu ổn định, chị em sẽ được kê toa, hướng dẫn cách chăm sóc và theo dõi tại nhà.

(*) Để tìm hiểu các phương pháp phá thai ngoại khoa được thực hiện tại Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, chị em vui lòng liên hệ đến hotline 1800 6858 – 0247 106 6858 (làm việc từ 6h30 – 21h30) để được hỗ trợ.

Các biến chứng thường gặp trong phá thai ngoại khoa

Theo bác sĩ Khánh Quyên, phương pháp đình chỉ thai kỳ này khá an toàn. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể gặp các biến chứng sau: (4)

Shock do dị ứng thuốc gây mê, gây tê.
Rách cổ tử cung, thủng tử cung, tổn thương các tạng trong bụng gây băng huyết, nhiều trường hợp phải phẫu thuật để điều trị.
Sót thai, sót nhau.
Nhiễm trùng, nếu không điều trị kịp thời sẽ gây viêm dính buồng tử cung, viêm ứ dịch tai vòi… Đây là một trong những nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn về sau.

Khi nào cần đến bệnh viện?

Chị em cần lưu ý đến ngay cơ sở y tế nếu gặp các triệu chứng nặng nề sau:

Ra máu âm đạo kéo dài, hoặc ra máu âm đạo nhiều (một giờ ra ướt đẫm 2 băng vệ sinh và ra liên tục 2 giờ).
Đau bụng ngày càng tăng có thể kèm sốt không giảm.
Tiết dịch âm đạo có mùi hôi khó chịu.

Một số lưu ý của bác sĩ

Bác sĩ Khánh Quyên cho biết, chị em cần nghỉ ngơi đầy đủ, tránh làm việc nặng nhọc, khuân vác nặng sau khi can thiệp phá thai ngoại khoa. Để giảm cảm giác đau và khó chịu, chị em có thể dùng thuốc giảm đau như Paracetamol và massage bụng.

Thực hiện chế độ ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng để cơ thể nhanh hồi phục, nhất là nhóm thực phẩm giàu chất sắt như thịt bò, thịt nạc, trứng, sữa và rau củ các loại. Tránh các loại thức ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều đường…

Kiêng quan hệ tình dục sau khi phá thai, cần kiêng cữ đến khi hết triệu chứng ra máu âm đạo thường khoảng 2-4 tuần. Khi quan hệ cần chú ý đến cảm nhận cơ thể, xem có bị đau hoặc chảy máu bất thường hay không để đến ngay cơ sở y tế.

Ngoài ra, chị em có thể mang thai sau thủ thuật phá thai, do đó cần sử dụng biện pháp tránh thai để ngăn ngừa việc mang thai trở lại quá sớm. Các biện pháp tránh thai có thể sử dụng gồm bao cao su, thuốc uống tránh thai, đặt vòng tránh thai, cấy que tránh thai… Tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn biện pháp bảo vệ phù hợp và hiệu quả.

Phá thai ngoại khoa tiềm ẩn những nguy cơ và biến chứng nhất định, do đó chỉ định và thủ thuật phá thai chỉ nên thực hiện bởi chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, tay nghề vững vàng để đảm bảo an toàn và thành công.

Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi, nhiều năm kinh nghiệm, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, quy trình chấm dứt thai kỳ nghiêm ngặt theo hướng dẫn của Bộ Y tế, hệ thống phẫu thủ thuật đảm bảo tiêu chí vô trùng tuyệt đối… đảm bảo tỷ lệ thành công, an toàn, không biến chứng, bảo toàn trọn vẹn thiên chức làm mẹ của người phụ nữ.

Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn phương pháp phá thai với các chuyên gia tại Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:

Trên đây là những thông tin tổng quan nhất về phương pháp phá thai ngoại khoa. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào, chị em có thể liên hệ đến hotline Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi hỗ trợ!