Nông nghiệp bền vững là gì? Tìm hiểu vài trò & phương pháp

Phát triển nông nghiệp bền vững là hướng đi cốt lỗi đang được nước ta đặc biệt quan tâm. Vậy nông nghiệp bền vững là gì, vai trò của nó đối với kinh tế và xã hội ra sao, làm thế nào để phát triển nông nghiệp vững?

Nông nghiệp bền vững được hiểu là phương thức canh tác nông nghiệp theo cách bền vững, có nghĩa là đáp ứng nhu cầu thực phẩm và dệt may hiện tại của xã hội, mà không ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ hiện tại hoặc tương lai.

Nông nghiệp bền vững bao gồm một triết lý và tập hợp các thực tiễn thỏa mãn ba điều kiện khác nhau:

Muốn có được một nền nông nghiệp bền vững cần đạt được một số điểm sau đây:

Nông nghiệp là ngành cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, các sản phẩm của nông nghiệp là nguồn cung cấp đầu vào quan trọng của công nghiệp chế biến, qua đó nâng cao giá trị của nông sản, đặc biệt là hướng đến xuất khẩu.

Về mặt xã hội, vai trò của phát triển nông nghiệp bền vững là sự đóng góp cụ thể của nông dân cho sự phát triển của xã hội, đảm bảo sự công bằng trong phát triển, nâng cao thu nhập cho người nông dân, cải thiện chất lượng cuộc sống, xóa đói giảm nghèo, đảm bảo cuộc sống của gia đình, giảm khoảng cách giàu nghèo giữa các tầng lớp và nhóm xã hội.

Để nông nghiệp hướng dẫn phát triển bền vững, có những phương pháp thực hiện như sau:

Một trong những phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất trong nông nghiệp bền vững đó là luân canh cây trồng. Luân canh giúp nông dân đối phó với vấn đề sâu bệnh hại (vì một số loại sâu bệnh chỉ có một loại thức ăn yêu thích, do vậy nếu chỉ trồng một loại cây thì sẽ khiến sâu bệnh gia tăng về số lượng và giảm năng suất cây trồng), cải thiện đất đai.

Cây trồng che phủ đất là nguồn cung cấp N tự nhiên cho cây trồng, đồng thời bảo vệ đất đai khỏi xói mòn và quản lý nguồn đất canh tác, cải tạo cấu trúc đất, giảm sâu hại, cỏ dại và dịch bệnh, giúp giảm nhu cầu sử dụng phân bón hóa học.

Điều quan trọng trong nông nghiệp bền vững đó là phải làm sao để nâng cao chất lượng đất, bổ sung dinh dưỡng vào đất trước, trong hoặc sau mỗi vụ mùa. Đất đai khỏe mạnh sẽ là nơi lý tưởng cho nhiều loài sinh vật chung sống, bao gồm cả các loài vi sinh vật và côn trùng có lợi, giúp nâng cao chất lượng cũng như sản lượng nông sản. Có thể cải tạo dinh dưỡng cho đất bằng cách bón phân hữu cơ, bón phân vi sinh, bón phân hóa học… việc lựa chọn loại phân bón cần căn cứ vào loại đất, loại cây trồng.

Năng lượng tái tạo đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong việc phát triển nông nghiệp bền vững. Việc sử dụng năng lượng tái tạo ở những trang trại lớn không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn giảm nguy cơ xả chất thải ra môi trường.

Có thể tận dụng năng lượng mặt trời làm nguồn điện cho các loại máy bơm, hệ thống làm nóng trong nhà kính hoặc các loại hàng rào điện, tận dụng nguồn chất thải từ gia súc để làm biogas giúp giảm các chi phí sinh hoạt để tái đầu tư vào trang trại.

Quản lý sâu bệnh hại bằng các phương pháp sinh học giúp hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, từ đó giảm ô nhiễm môi trường, bảo vệ các loài sinh vật có lợi, bảo vệ sức khỏe con người, giảm nguy cơ phơi nhiễm hóa chất độc hại.

Chú trọng tính địa phương trong việc phân phối nông sản sẽ giúp tiết kiệm chi phí và giảm rủi ro trong khâu vận chuyển và đóng gói, cụ thể bằng việc tham gia vào các chợ nông dân (Farmers Market) hoặc các cơ sở tiêu dùng tại khu vực. Không những thế, phương pháp này cũng giúp làm giảm nhu cầu về địa điểm lưu trữ sản phẩm.

Trong nông nghiệp bền vững, sử dụng các giống địa phương có đặc thù phù hợp với điều kiện khí hậu của vùng nên khả năng thích nghi và sinh trưởng tốt hơn, hạn chế sâu bệnh hại. Ngoài ra, có thể xây dựng các hệ thống trữ nước mưa dùng làm nước tưới trong những giai đoạn nắng hạn, hoặc tham khảo những mô hình tái sử dụng nước tưới để hạn chế rủi ro thiếu nước, đồng thời giảm bớt chi phí trong quá trình canh tác.

Ghi chép và lưu trữ dữ liệu