Những điều cần biết về tài chính doanh nghiệp | Vân Nguyên

Trong quá trình kinh doanh, doanh nghiệp sẽ liên tục rơi vào các chu kỳ thiếu – thừa vốn. Một doanh nghiệp nếu không quản trị tài chính tốt, xác định đúng mức tầm quan trọng của việc kiểm soát tài chính, khi phát hiện ra những dấu hiệu xấu như nợ khó đòi tăng lên quá mức cho phép, nợ phải trả cộng dồn quá cao, hiệu quả kinh doanh thấp,…thì trở tay không kịp.

Tài chính doanh nghiệp là gì?

Nhìn từ góc độ tài chính, tài chính doanh nghiệp (Corporate Finance) là các hoạt động huy động, phân phối và sử dụng các nguồn lực trong doanh nghiệp nhằm phản ánh quá trình hoạt động của doanh nghiệp. Quá trình này làm phát sinh, tạo ra sự vận động của các dòng tiền gắn liền với hoạt động đầu tư và hoạt động kinh doanh hàng ngày của doanh nghiệp.

Xét về hình thức, nó phản ánh quá trình tạo lập, phân phối, sử dụng, vận động của các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp.

Xét về bản chất, nó gắn liền với các quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị nảy sinh giữa doanh nghiệp với các bên có liên quan trong quá trình tạo lập, sử dụng, vận động các quỹ tiền tệ và phân phối kết quả của doanh nghiệp với mục tiêu không ngừng gia tăng lợi ích của mỗi bên – nhất là lợi ích của doanh nghiệp. Quan hệ giữa các chủ thể kinh tế với doanh nghiệp tạo ra sự vận động của các dòng tiền vào, ra gắn liền với hoạt động đầu tư hoạt động kinh doanh, hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Chức năng tài chính doanh nghiệp

Chức năng phân phối

Trong tài chính doanh nghiệp, chức năng phân phối được thể hiện ở hai nội dung: Huy động vốn và sử dụng nguồn vốn vào các hoạt động kinh doanh.

Vốn của doanh nghiệp được tạo lập từ nhiều nguồn khác nhau như do chủ sở hữu ( cổ đông) đóng góp, sử dụng hệ thống đòn bẩy (vay của ngân hàng, phát hành cổ phiếu, trái phiếu, vay của các tổ chức và cá nhân trong xã hội), tích lũy từ lợi nhuận của chính doanh nghiệp hoặc chiếm dụng của các doanh nghiệp khác thông qua mua hàng trả chậm…

Tài chính doanh nghiệp có chức năng tổ chức, tạo nguồn vốn cho doanh nghiệp hoạt động. Để thực hiện chức năng này, doanh nghiệp phải dự đoán nhu cầu vốn; lựa chọn các nguồn vốn phù hợp về điều kiện và chi phí; xem xét và quyết định phương thức, thời gian, hạn mức, hình thức… huy động vốn sao cho có lợi nhất đối với doanh nghiệp.

Từ nguồn vốn kinh doanh đã tạo lập được, doanh nghiệp còn tiếp tục thực hiện việc phân phối dưới các hình thức như đầu tư, chi tiêu; với mục đích sử dụng sao cho hợp lý và có hiệu quả nhất, tránh lãng phí và thất thoát. Cuối cùng, doanh nghiệp bán sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, vốn của doanh nghiệp được chuyển hóa thành thu nhập (bằng tiền) và doanh nghiệp lại tiếp tục phân phối thu nhập này cho các đối tượng khác nhau một cách hợp lý để quá trình kinh doanh được tiếp diễn liên tục và phát triển.

Nội dung phân phối thu nhập trong doanh nghiệp bao gồm: bù đắp các chi phí kinh doanh (như chí phí sản xuất hay giá vốn của hàng bán ra, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp), nộp thuế cho nhà nước theo luật định và hình thành các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp (như quỹ dự phòng tài chính, quỹ phân chia cổ tức, quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi…).

Việc thực hiện tốt chức năng phân phối là cơ sở để đảm bảo cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh bình thường và đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất; đảm bảo hài hòa các lợi ích của nhà nước, cổ đông và người lao động; đảm bảo không ngừng gia tăng giá trị của doanh nghiệp và làm cho doanh nghiệp phát triển lâu dài, bền vững.

Chức năng giám sát

Chức năng giám sát của tài chính doanh nghiệp thể hiện thông qua việc sử dụng công cụ tiền tệ để đo lường, hạch toán, tính toán, xác định và phân tích các chỉ tiêu kinh tế, tài chính phát sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp; từ đó có thể nhận biết một cách cụ thể, kịp thời các hiện tượng tốt hay xấu, tích cực hay tiêu cực và có biện pháp, quyết định xử lý cho phù hợp.

Nhờ thực hiện chức năng này mà doanh nghiệp có thể biết được tình hình tài chính của doanh nghiệp như thế nào, trên các phương diện như: tổng số và cơ cấu vốn (tài sản), tổng số và cơ cấu nợ, tình hình đảm bảo vốn kinh doanh, tình hình lãi lỗ, hiệu quả sử dụng vốn, các biến động tài chính tích cực hoặc tiêu cực, các dấu hiệu bất thường phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh…

Chức năng này cần phải được thực hiện một cách toàn diện, thường xuyên và liên tục. Có như vậy mới đảm bảo tình hình tài chính của doanh nghiệp luôn lành mạnh, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp được bình thường, chủ động và có hiệu quả.

Chức năng phân phối và chức năng giám sát tài chính doanh nghiệp có mối quan hệ mật thiết, tác động qua lại hữu cơ và bổ sung cho nhau. Vì vậy, hai chức năng này cần được thực hiện một cách thường xuyên, liên tục và đồng thời.

Vai trò tài chính doanh nghiệp

Tài chính là một công cụ quan trọng để quản trị doanh nghiệp. Nó có vai trò to lớn đối với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, được thể hiện trên các mặt sau:

Khai thác, thu hút các nguồn lực tài chính nhằm đáp ứng các nhu cầu về vốn cho đầu tư kinh doanh

Vốn là tài sản, là yếu tố đầu vào cơ bản của quá trình kinh doanh nhưng có tính khan hiếm. Doanh nghiệp muốn kinh doanh phải có vốn. Tài chính doanh nghiệp có vai trò tìm kiếm, khai thác và thu hút các nguồn lực tài chính để đáp ứng nhu cầu đầu tư, sử dụng của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp tính toán, xác định nhu cầu vốn chính xác và huy động vốn được đầy đủ, kịp thời với chi phí thấp, rủi ro thấp thì sẽ đảm bảo hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp được thuận lợi và hiệu quả. Ngược lại, nếu các yêu cầu này không được đáp ứng, doanh nghiệp có thể bỏ lỡ cơ hội kinh doanh; không hoàn thành các kế hoạch sản xuất và phân phối hàng hóa… làm cho hiệu quả kinh doanh thấp; thậm chí rơi vào tình trạng khó khăn, phải ngưng hoạt động.

Xác định nhu cầu vốn, tổ chức huy động vốn

Sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả

Việc sử dụng vốn làm phát sinh chi phí sử dụng vốn và nghĩa vụ bảo toàn, hoàn trả vốn. Trong điều kiện vốn khan hiếm, sử dụng vốn cho hạng mục đầu tư nào là vấn đề quan trọng. Tài chính doanh nghiệp đóng vai trò tích cực trong việc sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả.

Sử dụng vốn tiết kiệm nghĩa là không để vốn nhàn rỗi, không để vốn bị chiếm dụng vô ích. Sử dụng vốn có hiệu quả là ưu tiên sử dụng vốn vào các hạng mục hoặc dự án đầu tư có khả năng sinh lời (tính trên một đồng vốn) cao, an toàn và thu hồi vốn càng sớm càng tốt.

Trong nền kinh tế thị trường có sự cạnh tranh gay gắt. Sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả là điều kiện để doanh nghiệp có thể tận dụng được tối đa các cơ hội kinh doanh, giảm chi phí và hạ giá thành, tạo ra lợi nhuận ngày càng tăng; làm cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Vì vậy, các doanh nghiệp cần chú trọng công tác nghiên cứu, tính toán, lập dự án, lập kế hoạch kinh doanh, hạch toán, theo dõi và giám sát quá trình kinh doanh cũng như tình hình tài chính để kịp thời có những quyết định đúng đắn, phù hợp. Đánh giá, lựa chọn dự án đầu tư, bố trí cơ cấu vốn hợp lý, sử dụng các biện pháp tăng vòng quay vốn, tối thiểu hóa chí phí sử dụng vốn, tối đa hóa lợi nhuận là những nhiệm vụ quan trọng của tài chính doanh nghiệp để thể hiện vai trò sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả

Tổ chức sử dụng vốn hiệu quả

Kích thích, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh

Trong nền kinh tế thị trường, quan hệ tài chính của doanh nghiệp rất đa dạng và phong phú. Từ các mối quan hệ bên ngoài doanh nghiệp tới các mối quan hệ trong nội bộ. Doanh nghiệp có nhiều khả năng để làm gia tăng sản lượng, thu nhập và lợi nhuận nhờ vận dụng khéo léo và có hiệu quả các công cụ tài chính như: đầu tư, xác định lãi suất, cổ tức, giá cả, chiết khấu, hoa hồng, tiền lương, tiền thưởng… đem lại lợi ích cho các bên liên quan, đặc biệt là cho doanh nghiệp.

Doanh nghiệp có thể đầu tư vốn ra ngoài doanh nghiệp để hợp tác, liên doanh, liên kết hoặc mua bán chứng khoán; vận dụng linh hoạt các công cụ tài chính để ký kết các hợp đồng kinh tế; tác động vào các bên liên quan (như ngân hàng, nhà đầu tư, doanh nghiệp, đơn vị trực thuộc và người lao động…) nhằm kích thích việc huy động hay đầu tư vốn, tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng, tăng sản lượng và doanh thu…, cuối cùng là tăng kết quả kinh doanh và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Như vậy, tài chính doanh nghiệp có thể được sử dụng như một công cụ để kích thích, thúc đẩy sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Kiểm tra, kiểm soát và phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp

Tình hình tài chính doanh nghiệp được thể hiện bằng các chỉ tiêu tài chính cụ thể là sự phản ánh trung thực mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thông qua các chỉ tiêu như hệ số thanh toán, hiệu quả sử dụng vốn, hệ số sinh lời, cơ cấu các nguồn vốn, cơ cấu phân phối sử dụng vốn… nhà quản lý có thể nắm bắt được tình hình của doanh nghiệp là tốt hay xấu và cần phải làm gì để có lợi hơn cho doanh nghiệp. Từ các thông tin kinh tế và tài chính, nhà quản lý sẽ đưa ra các quyết định tài chính tương ứng. Việc thực hiện các quyết định ấy lại được biểu hiện bằng các chỉ tiêu tài chính và qua đó cho thấy sự phù hợp hay có vướng mắc, tồn tại, hạn chế để nhà quản lý tiếp tục có biện pháp xử lý, điều chỉnh kịp thời.

Để phát huy tốt vai trò này, doanh nghiệp cần tăng cường công tác hạch toán kế toán và hạch toán thống kê; nghiên cứu và vận dụng tốt các phương pháp, kỹ thuật quản trị tài chính tiên tiến vào quản lý tại doanh nghiệp.

Nội dung hoạt động của tài chính doanh nghiệp

Tham gia đánh giá, lựa chọn dự án đầu tư và kế hoạch kinh doanh

Việc xây dựng, đánh giá và lựa chọn các dự án đầu tư và kinh doanh do nhiều bộ phận trong doanh nghiệp cùng phối hợp thực hiện. Trên góc độ tài chính, nhà quản lý phải xem xét hiệu quả tài chính của các dự án và kế hoạch kinh doanh – tức là xem xét, cân nhắc giữa chi phí bỏ ra, những rủi ro mà doanh nghiệp có thể gặp phải và khả năng thu lợi nhuận khi thực hiện dự án; dùng các tiêu chuẩn và thước đo tài chính thích hợp để lựa chọn được những dự án có mức sinh lời cao và an toàn. Vấn đề quan trọng của nhà quản lý tài chính doanh nghiệp là xem xét việc sử dụng vốn đầu tư sao cho đảm bảo tính hợp lý, hiệu quả. Trên cơ sở tham gia đánh giá, lựa chọn dự án đầu tư, cần tìm ra hướng phát triển lâu dài cho doanh nghiệp. Khi xem xét việc bỏ vốn đầu tư cần chú ý tới việc tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp để đảm bảo đạt được hiệu quả kinh tế trước mắt và lâu dài

Tham gia đánh giá, lựa chọn dự án đầu tư và kế hoạch kinh doanh

Xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch tài chính

Mọi hoạt động của doanh nghiệp cần phải được tiến hành trên cơ sở những định hướng, dự án, kế hoạch kinh doanh nhất định; cần có vốn và phải được quản lý, kiểm soát về mặt tài chính. Tài chính doanh nghiệp có nhiệm vụ phải tham gia xây dựng và thẩm định các dự án, kế hoạch đó dưới góc độ chuyên môn như tính toán nhu cầu vốn, tiến độ cung cấp vốn, cơ cấu nguồn vốn huy động và chi phí sử dụng vốn, chi phí cho các hạng mục đầu tư, chi phí sản xuất và giá thành, dự kiến giá bán, sản lượng và doanh thu, lợi nhuận, thẩm định khả năng sinh lời và hiệu quả… Kết quả của công tác này là các kế hoạch tài chính cụ thể. Trong quá trình triển khai thực hiện các kế hoạch sản xuất kinh doanh, cần đồng thời tổ chức thực hiện các kế hoạch tài chính của doanh nghiệp để đảm bảo việc thực thi các kế hoạch đó, đạt được mục tiêu và hiệu quả cho doanh nghiệp.

Các kế hoạch tài chính của doanh nghiệp gắn liền với các quyết định cụ thể về vốn và nguồn vốn, về đầu tư và phân phối, sử dụng vốn gắn liền với các thời kỳ ngắn hạn và dài hạn của doanh nghiệp. Kế hoạch tài chính sau khi được thông qua, phê chuẩn cần phải được tổ chức chấp hành nghiêm chỉnh nhằm biến kế hoạch thành hiện thực. Để thực hiện điều đó, công tác tài chính doanh nghiệp cần thực hiện tốt các nghiệp vụ sau:

• Xác định chính xác nhu cầu vốn cho các dự án, kế hoạch kinh doanh với cơ cấu và tiến độ cung cấp cụ thể.
• Tìm kiếm và tổ chức huy động vốn từ các nguồn khác nhau với các phương thức, hình thức thích hợp sao cho đáp ứng tốt nhất nhu cầu vốn với chi phí sử dụng vốn thấp nhất.
• Tổ chức phân phối, sử dụng tốt số vốn hiện có cho hoạt động kinh doanh; quản lý chặt chẽ các khoản thu, chi, công nợ, tồn kho và đảm bảo khả năng thanh toán của doanh nghiệp; không để ứ đọng, lãng phí hay thất thoát vốn. Thực hiện công tác giải ngân, thanh toán cho các đối tượng có liên quan phù hợp với kế hoạch và tình hình thực tế; chấp nhận hoặc từ chối thanh toán với người cho vay, người bán, người mua, người nhận thầu, người bảo hiểm… thông qua các hợp đồng đã ký kết, dự toán và báo cáo khối lượng thực hiện.
• Xử lý các tình huống phát sinh liên quan đến tài chính để đảm bảo phục vụ tốt các yêu cầu của hoạt động sản xuất kinh doanh trên cơ sở dự toán.
• Bố trí thanh toán với ngân sách nhà nước và với cấp trên các khoản nghĩa vụ và tích lũy tiền tệ theo quy định.
• Phân phối thu nhập bằng tiền của doanh nghiệp cho các quỹ và đối tượng liên quan; trích lập và sử dụng các quỹ đúng chế độ quy định.
• Tham gia đàm phán và đề xuất ý kiến về nội dung của các hợp đồng kinh tế với khách hàng đối với điều khoản tài chính như giá cả, thanh toán…

Việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch tài chính của doanh nghiệp phải được thực hiện trước, trong và sau khi nghiệp vụ kinh tế phát sinh thông qua các chỉ tiêu tài chính và tình hình thu chi cụ thể hàng ngày của doanh nghiệp. Đây là công cụ quan trọng để tài chính phát huy tốt các chức năng và vai trò của nó

Kiểm tra, kiểm soát và phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp

Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cần được theo dõi, giám sát và điều chỉnh kịp thời nhằm đạt đảm bảo được kết quả và hiệu quả cao nhất. Vì vậy, doanh nghiệp phải thường xuyên, định kỳ tiến hành phân tích, đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh nói chung, trong đó có phân tích, đánh giá về tài chính. Việc phân tích, đánh giá này không chỉ tiến hành ở phạm vi toàn doanh nghiệp mà còn tiến hành ở từng đơn vị, bộ phận trực thuộc, đối với tất cả và từng trường hợp (dự án, kế hoạch, thương vụ) kinh doanh cụ thể. Có thể phân tích đánh giá toàn thể, toàn diện kết hợp với từng chuyên để, từng trường hợp cụ thể nếu xét thấy cần thiết.

Thông qua các số liệu phản ánh tình hình thu chi tiền tệ hàng ngày và tình hình thực hiện các chỉ tiêu tài chính cho phép tài chính doanh nghiệp thường xuyên kiểm tra, kiểm soát tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Mặt khác, việc tiến hành phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp theo định kỳ (hằng quý, 6 tháng, 1 năm…) còn cho phép đánh giá những điểm mạnh và điểm yếu về tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Qua đó, có thể giúp lãnh đạo đánh giá tổng quát tình hình hoạt động kinh doanh, phát hiện những mặt mạnh và những điểm hạn chế như khả năng thanh toán, tình hình luân chuyển vật tư, tiền vốn, hiệu quả hoạt động kinh doanh.

Tương tự như vậy, tài chính doanh nghiệp cũng có nhiệm vụ theo dõi, điều chỉnh và có quyết định thích hợp đối với từng nội dung hoạt động, từng bộ phận hoặc đơn vị trực thuộc để đảm bảo đem lại kết quả tốt nhất cho doanh nghiệp.

Khóa học tài chính doanh nghiệp ngắn hạn dành cho người không chuyên

Khóa học tài chính doanh nghiệp ngắn hạn dành cho người không chuyên

Như vậy, tài chính doanh nghiệp có vai trò vô cùng quan trọng trong doanh nghiệp. Nếu được phát huy tốt sẽ giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu kinh doanh. Vì vậy, những nhà quản lý doanh nghiệp cần quan tâm nâng cao trình độ chuyên môn, tích cực nghiên cứu, vận dụng các cơ hội thị trường, các quy định pháp luật và các nguồn lực bên trong để góp phần vào sự phát triển của doanh nghiệp

CFO PRO là khóa học tài chính doanh nghiệp ngắn hạn được xây dựng từ các chuyên đề đào tạo quản trị doanh nghiệp theo thông tư liên tịch số 05/2019/TT-BKHĐT do Học viện doanh nhân Vân Nguyên Edubiz phối hợp cùng các chuyên gia, giảng viên có kiến thức và kinh nghiệm thực tế, học vị cao tốt nghiệp tại Việt Nam và nước ngoài thiết kế và tổ chức.

Đây là khóa học dành riêng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội. Giáo trình được thiết kế đặc biệt để có thể phù hợp cho các nhà quản trị tài chính cần nâng cao kỹ năng và cả những chủ doanh nghiệp không có chuyên môn về tài chính. 

Khóa học trang bị và nâng cao kiến thức tài chính ở 04 khía cạnh: Kỹ năng phân tích tài chính, quản trị dòng tiền, quản trị tài chính dự án đầu tư và báo cáo thuế. Giúp các nhà quản trị nâng cao năng lực chuyên môn, đồng thời nắm bắt các thay đổi về quản trị tài chính trong thời kỳ hội nhập mới, áp dụng thực tế, tránh rủi ro, sai sót tại doanh nghiệp mình.

Sau khi kết thúc khóa học, học viên vẫn được hỗ trợ giải đáp mọi vấn đề về tài chính từ giảng viên. Với các học viên đi học đủ số buổi sẽ được nhận chứng cuối khóa vô cùng có giá trị do Học viện Doanh nhân Vân Nguyên Edubiz cấp.

Đề xuất cho bạn

Vân Nguyên Edubiz được thành lập từ năm 2009, là học viện đào tạo kỹ năng mềm, đào tạo doanh nhân cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Chúng tôi thường xuyên tổ chức các khóa học tài chính chuyên nghiệp được giảng dạy bởi các Chuyên gia, giảng viên giàu kinh nghiệm thực tiễn.

Học viên cần nhận lịch học và học phí cụ thể, vui lòng để lại thông tin vào form bên dưới.

Đánh giá