"Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi”

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ:

1. Lý do chọn đề tài:

Kỹ năng sống là một tập hợp các kỹ năng mà conngười có được thông qua giảng dạy hoặc kinh nghiệm trực tiếpđược sử dụng để xử lý những vấn đề, câu hỏi thường gặp trong cuộc sống hàng ngày của con người.

Tổ chức Y tế thế giới WHO định nghĩa kỹ năng sống là”khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày. Cũng theo WHO, kỹ năng sống được chia thành 2 loại là kỹ năng tâm lý xã hội và kỹ năng cá nhân, lĩnh hội và tư duy, với 10 yếu tố như: tự nhận thức, tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp, ứng xử với người khác, ứng phó với các tình huống căng thẳng và cảm xúc, biết cảm thông, tư duy bình luận và phê phán, cách quyết định, giao tiếp hiệu quả và cách thương thuyết.

Các hình thức giáo dục kỹ năng sống có tác động rất mạnh đến sự phát triển đời sống tình cảm của trẻ đối với mọi người, đặc biệt là giao tiếp với cô giáo và bạn bè trong lớp.

Phẩm chất đạo đức và ý chí của trẻ mẫu giáo chỉ hình thành mạnh mẽ trong việc giáo dục kỹ năng sống, mối quan hệ giao tiếp với bạn bè, cô giáo và người lớn tuổi chỉ bắt nguồn từ giáo dục kỹ năng sống, trẻ luôn có ý thức trong cách ăn, nói, và hành động đều thể hiện sự nhẹ nhàng, khéo léo.

Giáo viên có phương pháp giáo dục trẻ tốt và có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường thì trẻ sẽ tuân theo hành vi chuẩn mực của người lớn.Thông qua giáo dục kỹ năng sống, trẻ phát huy nhận thức và hình thành lên nhân cách cho trẻ.

Qua các tác phẩm văn học và các hình ảnh có nội dung giáo dục trẻ và qua giao tiếp với bạn bè với cô giáo đây là phương tiện giáo dục, nhằm hình thành cho trẻ những tình cảm yêu thương, gần gũi với mọi người, kính trọng lễ phép với người thân của mình với bạn bè:

Qua các hoạt động trẻ luôn luôn củng cố các kiến thức giáo dục trong các tiết học và các hoạt động hàng ngày của trẻ ở trường mầm non, kích thích ngôn ngữ, sự thông minh, nhanh trí, linh hoạt và nhanh nhẹn trong cách ứng xử với bạn bè.

Các nhà nghiên cứu đã đánh giá cao vai trò đặc biệt của giáo dục kỹ năng sống với sự phát triển nhân cách cho trẻ. Trẻ có sự giao tiếp mạnh dạn trẻ ngoan ngoan vâng lời người lớn biết kính trên nhường dưới biết thưa gửi lễ phép, tất cả đều có sự giáo dục của cô giáo và mọi người xung quanh trẻ. Vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là rất cần thiết trong trường mầm non, đặc biệt với trẻ 5-6 tuổi trước khi bước vào cấp tiểu học.

Như các bạn đã biết trong điều kiện kinh tế phát triển đang trên con đường hội nhập, đất nước chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hoá khác nhau.

Làm thế nào để cho thế hệ trẻ của chúng ta “Hoà nhập mà không hoà tan” trong mỗi chúng ta vẫn giữ được những gì gọi là “Vốn văn hoá của dân tộc Việt” trong thời đại mới thì việc giáo dục cho trẻ phát triển về trí tuệ thôi không đủ mà phải giáo dục trẻ biết giữ được truyền thống văn hoá vốn có của cha ông ta từ ngàn xưa là nhiệm vụ cần tập trung trong các mục tiêu phát triển con người toàn diện hiện nay.

Ngày nay, khi đất nước đang trên đà phát triển hội nhập kinh tế, văn hóa, tham gia các diễn đàn quốc tế mở ra cho nước nhà nói chung và giáo dục nói riêng những cơ hội cũng như nhiều thách thức mới. Sự giao lưu hội nhập các nền văn hóa thế giới.

Việc giữ gìn và phát huy nền văn hóa dân tộc càng được đề cao, việc chúng ta hội nhập chứ không thể hòa tan, biết học hỏi, tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại để làm giàu thêm nét bản sắc văn hóa riêng của dân tộc mình.

Trước những cơ hội và thách thức đó đất nước đang cần có những con người mới, xã hội chủ nghĩa với những cá tính thông minh, năng động, sáng tạo.

Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một phần quan trọng trong nội dung giáo dục trẻ, đó là khâu đầu tiên hình thành nhân cách cho trẻ đặc biệt là lứa tuổi mầm non.

Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non là một nhiệm vụ đang được ngành giáo dục triển khai và thực hiện khá tốt trong trường mầm non .Tùy theo lứa tuổi, các cháu sẽ được bắt đầu làm quen với các kỹ năng như giao tiếp, thích nghi, khám phá thế giới xung quanh, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, kỹ năng tạo niềm vui, tự bảo mình, kỹ năng làm việc nhóm, và kỹ năng tự quyết một số tình huống phù hợp với lứa tuổi.

Những bài học với những yêu cầu khác nhau sẽ được các cô giáo thực hiện ở từng lứa tuổi để các cháu có thể tiếp thu và thực hiện. Ví dụ ở lứa tuổi trẻ mẫu giáo sẽ được học các kỹ năng chào hỏi, lễ phép với người lớn, biết cám ơn và xin lỗi. Một số kỹ năng tự phục vụ như tự xúc ăn, tự uống nước, tự mặc áo quần và một số kỹ năng vệ sinh cá nhân đơn giản như rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Kỹ năng khám phá thế giới như nhận biết và cách gọi tên đồ dùng cá nhân, đồ dùng trong gia đình, cách nhận biết sự việc, các mối quan hệ gần gũi với trẻ trong cuộc sống.Lớn lên thêm một chút, các cháu được học về kỹ năng bảo vệ mình như tránh xa các nơi nguy hiểm, bảo vệ môi trường, vệ sinh răng miệng, cơ thể, kỹ năng tự phục vụ mình như tự mặc quần áo, xếp áo quần và để đúng nơi qui định… Các kỹ năng làm việc nhóm và giải quyết các tình huống đơn giản trong cuộc sống. Lý thuyết luôn đi đôi với thực hành thông qua nhiều hoạt động hỗ trợ được tổ chức theo một thời khóa biểu nhất định hàng tuần trong chương trình giáo dục, khiến cho trẻ cảm thấy hứng thú với bài học theo phương pháp học mà chơi, chơi mà học.

Kỹ năng sống là một yếu tố quan trọng điều khiển ý thức và hành vi của con người. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non sẽ mang lại cho các cháu rất nhiều lợi ích về mặt sức khỏe, giáo dục và cả văn hóa xã hội, giúp các cháu sớm có một cơ thể cường tráng, lành mạnh về trí tuệ cũng như thể lực, sớm có ý thức và khả năng thích nghi với cuộc sống, làm chủ bản thân, sống tích cực và hướng đến những điều lành mạnh cho chính mình cũng như cho cộng đồng.

Giáo dục 3 năm đầu đời, đặc biệt là lứa tuổi 5- 6 tuổi có ý nghĩa cho cả cuộc đời. Giáo dục mầm non là những viên gạch đầu tiên có ý nghĩa hết sức quan trọng cho những năm tiếp theo và cả cuộc đời của bé.

Vì vậy, trong mục tiêu giáo dục đào tạo ghi rõ hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa: khỏe mạnh, nhanh nhẹn, phát triển hài hòa, cân đối, giàu lòng yêu thương biết quan tâm, nhường nhịn giúp mọi người, biết yêu thích và giữ gìn cái đẹp, thông minh, ham hiểu biết, thích khám phá và tìm tòi một số kỹ năng cơ bản như: nhẹ nhàng, khéo léo, biết xin lỗi và nhận lỗi khi mình có lỗi.

Muốn hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ lứa tuổi mầm non, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đóng vai trò hết sức quan trọng, cần thiết và có ý nghĩa..

Tôi nghĩ rằng v iệc rèn cho trẻ có kỹ năng sống là hết sức cần thiết đối với trẻ mầm non nên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi” để nghiên cứu.

2. MỤC ĐÍCH NGHÊN CỨU:

Dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non nhằm mục đích giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết được những điều nên làm và không nên làm đồng thời nhằm phát triển, nuôi dưỡng những giá trị sống nền tảng: thể trạng, tâm hồn, trí tuệ và tinh thần.

3.ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:

Trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi

PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:

1. Cơ sở lý luận:

Hầu hết mọi người đều cho rằng trong những năm đầu học ở trường mầm non là những năm quan trọng nhất cho sự phát triển toàn diện của trẻ và kỹ năng sống cũng là một quá trình tâm lý diễn ra rất mạnh ở trẻ. Trẻ học và nắm được các kĩ năng sống của mình để phục vụ trong cuộc sống, do vậy việc rèn kĩ năng sống là rất quan trọng.Giáo dục kỹ năng sống ảnh hưởng mạnh đến sự hình thành tính chủ định và quá trình tâm lí của trẻ.

Giáo dục kỹ năng sống bắt đầu hình thành cho trẻ những biểu tượng, sự chú ý, ghi nhớ và cách giao tiếp có chủ định khi tiếp xúc với bài thơ, câu chuyện, hay giao tiếp hàng ngày trẻ sẽ in sâu kiến thức và hiểu biết của mình với mọi người, mọi vật xung quanh, trẻ luôn hành động đúng và tập trung ghi nhớ một cách có chủ đích.

Giáo dục kỹ năng sống ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Qua giáo dục kỹ năng sống với nhiều hình thức khác nhau, trẻ sẽ tiếp thu và học theo sự thể hiện của từng nhân vật của các bài thơ, câu chuyện, hình ảnh biến những cái có trong bài thơ, câu chuyện thành sự hiểu biết và tiếp xúc hàng ngày cuả mình, trẻ sẽ ngoan hơn, giỏi hơn.

Cơ sở thực tiễn:

1.Thuận lợi:

– Nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi đầu tư về cơ sở vật chất nhất là đồ dùng để cho cô và trẻ thực hành, buồng lớp rộng rãi.

– Nhà trường đã tạo điều kiện cho tham gia các lớp bồi dưỡng về kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp cho giáo viên

– Được sự giúp đỡ của tổ chuyên môn và đồng nghiệp cùng lớp đã giúp chuyên môn của tôi vững vàng hơn.

– Giáo viên nắm được đặc điểm sinh lý trẻ, và phương pháp để dạy trẻ.

– Giáo viên có khả năng về giao tiếp

– Trẻ đồng đều về độ tuổi, đa số đó học qua mẫu giỏo nhỡ

2. Khó khăn:

– Trẻ mẫu giáo của lớp còn ở trong nhiều hoàn cảnh gia đình khác nhau,nhà gần chợ, gần hàng nước, một số trẻ còn hiếu động.

– Phụ huynh nhiều người ở nhiều môi trường khác nhau, trình độ dân trí không đồng đều nên nhận thức của một số phụ huynh còn hạn chế, có phụ huynh thì chiều con quá mức thích gì có nấy, cũng có phụ huynh do công việc bộn bề kiếm sống, có điều kiện về kinh tế nên giao hẳn việc chăm sóc giáo dục con cái cho người giúp việc.

Việc đưa trẻ đến trường mầm non chưa được chú trọng còn để trẻ ở nhà chơi tự do, tiếp xúc với môi trường chưa lành mạnh mà trẻ mầm non trẻ đang ở độ tuổi tập ăn,tập nói…

Trẻ mầm non ban đầu trẻ chưa biết kính trọng, thưa gửi lễ phép còn trả lời trống không với người lớn tuổi với bạn bè với cô giáo.

*Trước thực trạng đó là một giáo viên mầm non, người trực tiếp chăm sóc, giáo dục trẻ, tôi không thể không suy nghĩ và nhận thấy rằng việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo hiện nay đang là vấn đề bức xúc, là việc làm cần thiết có vai trò to lớn trong việc giáo dục toàn diện cho trẻ mẫu giáo.

3. Khảo sát : Những kỹ năng cơ bản đầu tiên của trẻ MN là :

Nội dung dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non rất đơn giản và gần gũi. Đó là:

Sự hợp tác, tự kiểm tra, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao tiếp.
Học cách có được những mối liên kết mật thiết với các bạn khác trong lớp, biết chia sẽ, chăm sóc, lắng nghe, trình bày và diễn đạt được ý của mình trong nhóm bạn.

Giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới.

Biết giới thiệu về bản thân và gia đình mình trước đám đông, biết mình

đang học lớp nào, thích cái gì và điạ chỉ nhà mình ở đâu.
Nhận biết các ưu khuyết điểm của bản thân.
Biết cách ứng xử với mọi người xung quanh. Học cách lắng nghe mọi người và đối đáp.
Nhận biết những hoàn cảnh không an toàn, cách giữ an toàn cho mình nơi công cộng (trong sân trường, công viên, siêu thị, ngoài phố, khi gặp người lạ,…)

Hình thức giáo dục kỹ năng sống: Là một giáo viên mầm non hiểu rõ tầm quan trọng của việc rèn cho trẻ có kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tôi thấy rằng: Muốn cho trẻ được ngoan biết nghe lời cô thì người giáo viên phải biết tìm tòi ra nhiều hình thức tổ chức gây hứng thú khác nhau để từ đó trẻ có thể biết thế nào là đúng và sai và mạnh dạn hơn khi tiếp xỳc với người khác.

1)Hoạt động vui chơi: Việc tổ chức HĐVC cho trẻ không chỉ giúp hình thành khả năng giao tiếp với các bạn mà còn đặt nền tảng khá vững chắc để phát triển những KN sống.

→Qua thực tế khi tổ chức vui chơi cho trẻ GV chưa chú trọng hình thành những KN giao tiếp và trí tưởng tượng cho trẻ.

2)Trong các nghi thức văn hoá:

VD: Văn hoá giao tiếp trong ăn uống

Sử dụng những ĐD, vật dụng ăn uống

Những hành vi trong ăn uống (văn hoá ăn chuối)

Ví dụ: văn hoá chào hỏi

* Dạy cho trẻ:

– Chào bạn- chào như thế nào?

– Chào ba mẹ – chào ra sao?

Hoặc KN giao tiếp: trẻ chưa biết xưng hô như thế nào đối với người mới gặp chẳng qua là chào hỏi qua lệnh của người lớn

3)Trong quá trình “sai vặt” trẻ;

Nên giao việc vặt cho trẻ từ khi trẻ bắt đầu vào năm học

* Hạn chế:

– Một số GV làm sẵn cho trẻ

– Chia cơm, kê bàn ghế sẵn hoặc bé nào làm được GV gọi mãi.(VD)

*Thông qua thực tế, tôi đã tiến hành khảo sát như sau:

Số TT

Nội dung khảo sát

Đạt

Chưa đạt

Tự tin

15 trẻ (37,5%)

25 trẻ (62,5%)

Hợp tác

17 trẻ (42,5%)

23 trẻ (57,5%)

Tò mò

20 trẻ (50%)

Giao tiếp

19 trẻ (47,5%)

21 trẻ(52,5%)

Thực hành

16 trẻ(40%)

24 trẻ (60%)

II.CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:

* Biện pháp 1: Giúp cho trẻ có môi trường giao tiếp tốt:

– Tạo môi trường giao tiếp và dạy cho trẻ biết chào hỏi ngay từ khi mới đi học biết chào cô giáo và chào ông bà bố mẹ.

– Dạy cho trẻ biết cảm ơn và xin lỗi khi có bạn hay người lớn giỳp trẻ

Có nghĩa là trong tất cả mọi hoạt động của trẻ, mỗi giáo viên MN luôn phải dùng nhiều tình huống để đưa trẻ vào các hoạt động và dạy trẻ kỹ năng ứng xử phự hợp.

Ví dụ: Trong lớp, “Có bạn Đỗ Đức Anh khi tới lớp không chào cô và cô đã mời một bạn rất ngoan biết chào cô to khi vào lớp để minh họa cho Đức Anh,cô giáo còn khen bạn đó trước lớp và dạy bạn Đức Anh cũng sẽ chào cô khi vào lớp giống bạn để được cô và các bạn khen.

Ta có thể nhận thấy rằng việc học kỹ năng sống là quá trình gồm: nghe, nói là một thể không tách rời và được bắt đầu từ khi trẻ mới sinh ra. Do đó mà việc sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp với trẻ cũng có ý nghĩa lớn đối với việc phát triển kỹ năng sống ở trẻ.Trong cuộc sống, người lớn đôi khi đã sử dụng nhiều câu nói và hành động không tốt để cho trẻ bắt chước,và đôi khi trẻ còn học lẫn nhau. VD: Khi người lớn đi về mà không chào hỏi người già trong gia đình thì đấy cũng là một lần trẻ nhìn thấy và bắt chước. Hay như bạn trong lớp nói bậy và trẻ học theo rất nhanh. Như ở lớp tôi đầu năm học cã một Trẻ (mới đi học mẫu giáo) khi tới lớp còn chưa ngoan và không chào, hay nói bậy. Như vậy làm ảnh hưởng đến các bạn trong lớp bắt chước theo.

*Rèn kỹ năng sống cho trẻ thật cần thiết, nhưng đòi hỏi cô giáo mầm non phải luôn gần gũi trẻ, hiểu trẻ, tạo mọi cơ hội để trẻ được học cô và bạn ở mọi nơi. Do vậy, việc tạo môi trường tốt để rèn kỹ năng sống cho trẻ ngay từ khi còn bé hết sức quan trọng vì nó là phương tiện góp phần giáo dục toàn diện cho trẻ.

Tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện ý kiến riêng, kỹ năng phát biểu.

Tạo môi trường cho trẻ làm quen với các kỹ năng biểu diễn

Giáo dục trẻ biết tôn trọng, giữ gìn sản phẩm của mình, của bạn

Trẻ học kỹ năng tôn trọng tập thể, ngồi đúng hàng, ngay ngắn

Trẻ học kỹ năng lễ giáo: Đưa và nhận bằng hai tay

Trẻ thảo luận về kỹ năng tôn trọng, chăm chú nghe người đối diện

* Biện pháp 2. Động viên khích lệ để trẻ có kỹ năng giao tiếp tốt:

– Kỹ năng giao tiếp ở trẻ 5-6 tuổi được phát triển rất tự nhiên và cần có sự chỉ bảo của người lớn.

Kỹ năng sống là chúng ta hình thành cho trẻ do đó mà trẻ khi giao tiếp sẽ cú lỳc núi sai, chỳng ta sửa sai cho trẻ để trẻ biết đâu là đúng đâu là sai.

Muốn giúp trẻ sửa lỗi khi giao tiếp hay khi chơi cùng bạn không giành đồ chơi của bạn, khi được giúp đỡ của người lớn thì biết cám ơn, hay khi đi đâu về hay trước khi đi phải biết chào hỏi và có lỗi thì phải xin lỗi thì ta nên thông qua trò chơi sắm vai để dạy trẻ như:Trò chơi bán hµng, bác sĩ và gia đình…Qua đó sẽ giúp trẻ nói theo mẫu của cô và của bạn để trẻ biết cách cư xử đúng trong mọi hoàn cảnh. Trẻ đã rút ra được một số kinh nghiệm giao tiếp cho mình: Biết trả lời đủ câu, thưa gửi lễ phép với người lớn, cảm ơn khi được giúp đỡ, nói lời xin lỗi khi có lỗi…

Ví dụ: Thông qua trò chơi xây dựng cô có thể sửa lỗi cho trẻ để giúp trẻ nói không giành đồ chơi của bạn và biết giúp đỡ bạn .

Khi chơi trò chơi gia đình cô dạy trẻ biết chào hỏi ụng bà, bố mẹ khi đi học về.

* Giáo viên luôn chú ý đến lời nói, hành động của từng trẻ kịp thời uốn nắn hoặc khen ngợi, động viên đúng lúc giúp trẻ hình thành nên thói quen tốt

* Biện pháp 3. Dùng các tình huống cú trong thực tế để giúp trẻ trải nghiệm và học kỹ năng sống:

– Để cho trẻ có cảm giác thoải mái tự nhiên, chúng ta nên dùng đúng các tình huống có trong lớp học hàng ngày hay tình huống khi trẻ ở nhà sẽ làm cho trẻ cảm giỏc thật và trẻ sẽ biết áp dụng ngay vào trong cuộc sống hàng ngày hơn là ta chỉ dựng ngôn ngữ nói để rèn trẻ, vỗ về trẻ.

Ví dụ:

+ “Ở lớp có bạn hay tranh giành đồ chơi của bạn và có khi còn đánh bạn cô nên nhẹ nhàng dạy trẻ con hãy cùng chơi với bạn 2 bạn cùng chơi sẽ vui hơn.

+ Hay như ở lớp có trẻ hay nói bậy và cô dạy trẻ con không nên nói như vậy nói như vậy con sẽ trở thành trẻ không ngoan và rất là hư cô giáo sẽ không yêu.

Những trường hợp đó cô có thể rèn trẻ trước cả lớp và dạy cả lớp không được bắt chước bạn

+ Thỉnh thoảng có bạn tổ chức sinh nhật ở lớp, cô giáo kết hợp dạy trẻ cách chúc mừng bạn, mời bạn chung vui và nói lời cảm ơn khi được nhận quà

Trẻ học nói lời cảm ơn khi được nhận quà

Kỹ năng chia sẻ, hòa mình với các bạn

Việc dạy hành động cho trẻ quá đơn giản: nhặt một cọng rác, nói một câu xin lỗi, một câu cám ơn, nhận biết những hành động, nơi chốn và con người có thể gây nguy hại cho trẻ…Nhưng để trẻ hiểu được ý nghĩa của các hành động trên và thực hiện hành động trên và chính ý thức của trẻ thúc đẩy trẻ làm chứ không phải do bị ép buộc thì lại là một vấn đề khác.

Để trẻ hành động bằng ý thức chứ không phải bằng bản năng hay bị ép buộc, trước hết, người lớn phải giải thích cho trẻ hiểu ý nghĩa của các hành động trên và người lớn chính là tấm gương cho trẻ thực hiện và noi theo.

Ví dụ: khi chúng ta dạy trẻ nói lời cám ơn khi nhận được sự giúp đỡ của người khác hoặc khi người khác làm một điều gì đó cho mình. Nhưng trong mối quan hệ giữa những người thân trong gia đình hoặc giữa các cô giáo và giữa cô giáo với trẻ, người lớn không nói lời cám ơn thì trẻ cũng sẽ không hình thành được ý thức của việc nên cám ơn người khác.

Khi thấy trên sân trường có lá cây, cô giáo đi qua và bảo trẻ: con hãy nhặt bỏ vào thùng rác đi. Khi ấy trẻ sẽ nhặt vì bị sai khiến.

Cũng tình huống trên: cô nhặt lá cây bỏ vào thùng rác và hỏi trẻ: con biết tại sao cô bỏ lá cây vào thùng rác không? giải thích cho trẻ hiểu: việc làm này nhằm giữ sân trường sạch đẹp cho các con học và chơi. Lần sau thấy rác trẻ sẽ tự động nhặt rác vì trẻ hiểu rằng: nhặt rác là làm sạch sân trường.

Để dạy trẻ kỹ năng sống, chính người lớn hãy tỏ ra rằng mình là người sống có kỹ năng và hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua chính việc hình thành ý thức cho trẻ trong việc thực hiện các hành động trong giao tiếp cũng như trong việc bảo vệ chính bản thân trẻ.

* Biện pháp 4. Rèn kỹ năng sống thông qua sử dụng đồ dùng dạy học:

Để cho trẻ có cảm xúc mạnh, có nhu cầu về giao tiếp hoạt động thì việc dùng tranh, rối, đồ dùng dạy học là rất cần thiết, vì trẻ ở lứa tuổi này rất thích được giao tiếp với những rối và đặc biệt là những con vật, những nhân vật rất gần gũi với trẻ mà trẻ yêu thích.

Ví dụ:

+ Muốn rèn trẻ đi lên, xuống cầu thang một cách thành thạo theo quy định, tôi đã dán lên các bậc cầu thang hình bàn chân theo hướng đi bên phải: lên màu xanh, xuống màu đỏ để trẻ tuân theo

+ Trong lớp có trẻ được cô giúp đỡ xong chưa biết cám ơn, cô có thể đưa ra tỡnh huống trong giờ chơi: Cô lấybúp bê và cùng chơi cô nói” Hôm nay cô buộc tóc cho bỳp bê nhé cô buộc xong và bạn búp bê quay lại nói con cám ơn cô ạ” Và cô giỏo dục trẻ khi được cô giúp bất cứ điều gì các con nên cám ơn cô giáo hay ở nhà cũng vậy.

Hoặc sử dụng tranh, ảnh minh họa, một số bài tập củng cố để tạo tình huống cho trẻ nhận biết hành vi đúng, sai với môi trường khi đi thăm vườn hoa công cộng..

Kỹ năng phân biệt hành vi đúng- sai qua tranh ảnh.

Thực hiện hành vi đúng khi đi thăm vườn hoa

Các tranh, ảnh đưa ra để trẻ quan sát các tình huống phải to rõ ràng và phải đẹp và là tình huống gần gũi với trẻ.

Ngoài ra để cho việc dùng tranh minh họa có tác dụng rèn cho trẻ kỹ năng sống của trẻ, mỗi người giáo viên phải thu hút được sự chú ý của trẻ bằng cách giao tiếp sinh động, hấp dẫn, thể hiện được các tình huống khác nhau của các nhân vật.Trẻ sẽ tiÕp thu vµ häc nhanh hơn nếu chúng cũng đựoc tham gia vào câu chuyện.

Rèn kỹ năng sống thông qua đóng kịch

Tuy nhiên không phải cứ rèn trẻ là trẻ nhớ và làm ngay mà còn phải cho trẻ tham gia vào trong hoàn cảnh đó để trẻ biết rõ điều mà trẻ cần học.

Ví dụ: Đóng vai nhân vật, nhắc lời thoại cho t×nh huèng rÌn kü n¨ng sống mµ c« d¹y.Trong thực tế năm học vừa qua, tôi đã lựa chọn nội dung câu chuyện ó tình huống cần phải giải quyết, chuyển thể thành kịch bản cho trẻ được tham gia đóng kịch, nhập tâm vào một số vai diễn trong các hoạt cảnh như” Lợn con sạch lắm rồi”. Thông qua nội dung hoạt cảnh trẻ hiểu được vì lợn con ở bẩn nên các bạn không chơi cùng, từ đó trẻ có ý thức luôn giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, sẽ được các bạn và mọi người yêu quý.

* Qua thực tế tôi thấy việc tạo ra một không khí thoải mái, đầm ấm và việc đưa các trò chơi, tạo các tình huống, cũng như dùng rối, đóng kịch trong việc cho trÎ học kỹ năng sống là cách giúp trẻ häc tích cực nhất.

Thực hành kỹ năng ngồi trên xe an toàn

* Biện pháp 5: Giáo viên phối kết hợp với phụ huynh :

– Thông qua bảng tuyên truyền để cha mẹ trẻ nắm được các nội dung giáo dục kỹ năng sống ở lớp từ đó cùng giáo viên thường xuyên giáo dục trẻ tại nhà.

– Thường xuyên trao đổi tình hình học tập, vui chơi của trẻ tạ lớp với cha mẹ trẻ, thông qua giờ đón, trả trẻ và nắm bắt tình hình của trẻ tại gia đình để từ đó phụ huynh cùng cô giáo rèn trẻ một số kỹ năng còn yếu.

– Động viên phụ huynh cho trẻ tham gia vào các hoạt động tham quan, dã ngoại do nhà trường tổ chức như; Thành phố hướng nghiệp Kisd City, Bưu điện Hà Nội, Làng gốm cổ truyền Bát Tràng…để trẻ có cơ hội thể hiện các kỹ năng sống trong các hoạt động nhóm, giao lưu với các bạn lớp khác, với các em bé trong trường…cũng như cách xử lý các tình huống xảy ra trong suốt buổi tham quan như:

+ Trời mới mưa, sân tượng đài Lý Thái Tổ còn ướt, chẳng may một em bé bị ngã, trẻ nhìn thấy đã chạy lại đỡ em dậy và lau giúp em…

+ Trước khi xếp hàng chụp ảnh, cô đưa ra tình huống: Lớp mình có nhiều bạn cao, thấp khác nhau, muốn không bạn nào bị che lấp thì làm thế nào? Trẻ biết trả lời: Nhường cho bạn thấp hơn đứng trước, bạn cao hơn đứng sau.

+ Khi bỏ thư vào hòm thư, lớp có bạn An thấp, không với tới được, một số bạn cao hơn đã xung phong giúp đỡ bạn

+ Khi vẽ trang trí cho sản phẩm gốm, trong một nhóm bạn nào cũng thích bút màu đỏ, ai cũng muốn dùng trước, cô đưa ra câu hỏi: Muốn bạn nào cũng được dùng thì các con làm thế nào?Trẻ suy nghĩ và nói: Một bạn dùng trước, xong đổi bút màu khác cho bạn. Vậy là trẻ đã học được tính nhường nhịn, chia sẻ, đoàn kết với bạn

Thực hành kỹ năng hoạt động theo nhóm

Kỹ năng tôn trọng, tuân thủ nội quy của tập thể

Trẻ học cách nhừơng bạn khi xếp hàng

– Nề nếp của trẻ trong sinh hoạt có tiến bộ hơn.

III. Kết quả:

1. Đối với trẻ:

-Với việc rèn kỹ năng sống núi chung và kỹ năng giao tiếp nói riêng hàng ngày ở mọi lúc, mọi nơi đó có kết quả rõ rệt. Trẻ đã biết cách cư xử đúng trong đa số các tình huống

+ Trẻ mạnh dạn, tự tin hơn hẳn so với hồi đâu năm học: Chủ động khi có khách dự giờ, thăm lớp(Tự đứng lên khoanh tay chào, kê ghế mời khách ngồi…)

+ Trẻ lễ phép, tôn trọng cô giáo và người lớn

+ Trẻ hòa nhã, lịch sự với bạn, xưng hô thân thiện, gần gũi(cậu, tớ…)

* Kết quả cụ thể:

Số TT

Nội dung khảo sát

Đạt

Chưa đạt

Tự tin

35 trẻ (87,5%)

05 trẻ (12,5%)

Hợp tác

37 trẻ (72,5%)

03 trẻ (7,5%)

Tò mò

34 trẻ (85%)

06 trẻ (15%)

Giao tiếp

33 trẻ (82,5%)

07trẻ(17,5%)

Thực hành

36 trẻ(90%)

04 trẻ (10%)

2. Đối với giáo viên:

Bản thân tôi được trau dồi về kiến thức và kinh nghiệm dạy trẻ giúp trẻ cú kỹ năng tốt hơn trong cuộc sống thông qua các giờ học trên lớp.
Biết phối kết hợp với phụ huynh để tìm ra những phương pháp giúp cho trẻ học ở người lớn những điều hay lẽ phải.

– Thường xuyên cho trẻ được luyện tập nói lên những điều mà trẻ biết để giúp cho trẻ có một số kỹ năng tốt trong cuộc sống

PHẦN III. KẾT LUẬN

Bài học kinh nghiệm:

Qua quá trình thực hiện tôi đã rút ra được những bài học kinh nghiệm sau:

Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ lứa tuổi 5-6 tuổi mang lại hiệu quả cao đối với trẻ nên đã khích lệ tôi rất nhiều trong quá trình giảng dạy.Tôi mong muốn được chia sẻ với các bạn đồng nghiệp xa gần để nhận được sự góp ý chân thành giúp tôi thêm yêu nghề, yêu cuộc sống.

Kết luận: Trên đây là kinh nghiệm rèn kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi của bản thân tôi. Rất mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo của các cấp lãnh đạo và chị em đồng nghiệp để tôi có bước đi sáng tạo hơn trong việc rèn kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo được tốt hơn.