MẸO LUẬT Chính TẢ – MẸO LUẬT CHÍNH TẢ (GV: Đặng Kim Phượng) I. VẤN ĐỀ CHÍNH TẢ TRONG TIẾNG VIỆT – Studocu

M

Ẹ

O LU

Ậ

T CHÍNH T

Ả

(GV:

Đặ

ng Kim Ph

ượ

ng)

I. V

ẤN ĐỀ

CHÍNH T

Ả

TRONG TI

Ế

N

G VI

Ệ

T

Chính t

ả

, hi

ể

u

m

ột cách đơ

n giả

n, là cách vi

ế

t ch

ữ

đư

ợ

c coi là

chu

ẩ

n. Chính t

ả

là v

ấn đề

ph

ổ

quát đố

i v

ớ

i

m

ọ

i th

ứ

ch

ữ

vi

ế

t ghi âm trê

n th

ế

gi

ớ

i

, do nh

ữ

ng nguy

ên nhân sau:

– S

ự

“trậ

t kh

ớp” gi

ữ

a âm và ch

ữ

.

– S

ự

t

ồ

n t

ạ

i song

song c

ủ

a nh

ữ

ng b

i

ế

n th

ể

phương ngữ

khác nhau.

Để

gi

ả

i quy

ế

t v

ấn đề

này, có th

ể

s

ử

d

ụ

ng nh

ữ

ng cách s

au:

– T

ập phát âm cho đú

ng.

– T

ậ

p thói quen tr

a t

ừ

điể

n m

ỗ

i khi

g

ặ

p m

ộ

t t

ừ

mình k

hông bi

ế

t ch

ắ

c ch

ắ

n

cách vi

ế

t, và ghi

nh

ớ

ngay sau

khi tra.

– Dùng các m

ẹ

o chín

h t

ả

(lưu ý cá

c mẹ

o bao gi

ờ

c

ũn

g có ngo

ạ

i l

ệ

).

II. CÁCH KH

Ắ

C P

H

Ụ

C CÁC L

O

Ạ

I L

Ỗ

I CHÍNH

T

Ả

THƯỜ

NG G

Ặ

P

1. L

ỗ

i v

ề

thanh đ

iệ

u

Ti

ế

ng Vi

ệ

t có t

ấ

t c

ả

sáu thanh điệu, đư

ợ

c ghi b

ằng năm dấ

u tha

nh (/\( ~ .), than

h ngang không có

d

ấ

u

thanh. Hi

ện tượng gh

i sai thanh đ

iệ

u ch

ỉ

x

ả

y ra

ở

hai thanh h

ỏ

i, ngã và p

h

ổ

bi

ế

n

ở

ngườ

i mi

ề

n Trung,

mi

ề

n Na

m.

Có th

ể

kh

ắ

c ph

ụ

c ph

ầ

n nào

l

ỗ

i vi

ế

t sai h

ỏ

i ngã b

ằ

n

g các m

ẹo sau đ

ây:

a.

M

ẹo “Chị

Huy

ề

n

mang

n

ặ

ng ngã

đau

–

H

ỏ

i không s

ắ

c

thu

ố

c l

ấy đâu mà lành” –

áp d

ụ

ng cho T

Ừ

LÁY

Âm ti

ế

t có

thanh

ngang

đi vớ

i âm ti

ế

t

có

thanh h

ỏ

i

: b

ả

nh bao, b

ỏ

bê, da d

ẻ

,

dai d

ẳng, dư dả, đon

đả

, gây g

ổ

, h

ả

hê, h

ở

hang, l

ẻ

loi,

leo l

ẻ

o, m

ỏ

ng

manh, m

ở

mang, n

ể

nang, nham n

h

ở

, nh

ỏ

nhoi,

thong th

ả, thơ thẩ

n,

r

ủ

rê, sa s

ả

, vui v

ẻ

, xây x

ẩ

m, nông

n

ổi v.v.. Lưu ý các

trườ

ng h

ợ

p ngo

ạ

i l

ệ

:

khe kh

ẽ

, lam

lũ, ngo

an ngoãn, t

rơ trẽ

n, ve vãn

…

Âm ti

ế

t có

thanh

s

ắ

c

đi vớ

i âm ti

ế

t

có

thanh h

ỏ

i

: bé b

ỏ

ng, bóng b

ẩy, b

ướ

ng b

ỉ

nh,

cáu k

ỉ

nh, c

ứ

ng

c

ỏ

i, g

ở

i g

ắ

m, g

ắ

n

g g

ỏ

i, g

ắ

t g

ỏ

ng, kh

ấ

p kh

ở

i, kháu kh

ỉ

nh, h

ắ

t h

ủ

i,

hóm h

ỉ

nh, hi

ể

m

hóc, h

ớ

n h

ở

, l

ắ

t

l

ẻ

o, l

ấ

p l

ử

ng

, láu l

ỉ

nh, lém l

ỉ

nh,

mát m

ẻ

, m

ớ

i m

ẻ

, nh

ắ

c nh

ở

, n

ứ

c n

ở

, nh

ả

m nh

í, ph

ấ

p ph

ỏ

ng, r

ả

i

rác, r

ẻ

rúng, rác

rưở

i, t

ấ

p t

ể

nh, t

ỉ

nh t

áo, th

ẳ

ng th

ắ

n, t

h

ẳ

ng th

ớ

m, th

ả

m

thi

ế

t, tr

ắ

ng

tr

ẻ

o, tr

ố

ng tr

ả

i,

v

ất vưở

ng, v

ớ

v

ẩ

n, v

ắ

ng v

ẻ

,

x

ấ

p x

ỉ

, xó x

ỉ

nh, x

ố

i x

ả

…

Âm ti

ế

t có

thanh

huy

ề

n

v

ớ

i âm ti

ế

t có

thanh ngã

: bão

bùng, b

ẽ

bàng, b

u

ồ

n bã, còm cõ

i, ch

ồ

m

ch

ỗ

m, d

ễ

dàng, đẫ

y đà, hãi hùng, hỗ

n hào, h

ữ

ng h

ờ, kĩ

càng, lỡ

làng, l

ữ

ng l

ờ

, mùi

m

ẽ

, m

ỡ

màng,

não n

ề

, não nùng, ng

ỡ

ngàng, phè ph

ỡn, phũ phàng, r

ành rẽ

, rõ ràng,

r

ầu rĩ, rền rĩ,

rũ rượ

i, sàm s

ỡ

,

s

ỗ

sàng, s

ữ

ng s

ờ

, s

ừ

ng s

ữ

ng, t

ầ

m tã, t

ẽ

n tò, tr

ễ

tràng, tròn trĩnh, vữ

ng vàng, v

ỗ

v

ề

,

v

ờ

vĩnh, vòi

vĩnh, vẽ

v

ời, xoàng x

ĩnh… Lưu ý cá

c trườ

ng h

ợ

p ngo

ạ

i l

ệ

: b

ề

n b

ỉ

, chà

ng h

ả

ng, ch

ồ

m h

ổ

m, mình

m

ẩ

y, ni

ề

m n

ở

, ph

ỉ

nh ph

ờ

,

s

ừ

ng s

ỏ

.

Âm ti

ế

t có

thanh

n

ặ

ng

đi vớ

i âm

ti

ế

t có

thanh ngã

: b

ụ

b

ẫ

m, ch

ễ

m ch

ệ

, ch

ữ

ng ch

ạ

c, ch

ặ

t ch

ẽ

,

ch

ậ

p ch

ữ

ng, d

ạn d

ĩ, doạ

d

ẫ

m, d

ự

a d

ẫ

m, đẹp đẽ, đĩnh đ

ạ

c, g

ạ

g

ẫ

m, gãy

g

ọ

n, g

ỡ

g

ạ

c

, g

ặ

p g

ỡ

, g

ầ

n

gũi, giãy giụ

a, gi

ặ

c g

iã, g

ọ

n gh

ẽ

, h

ợm hĩnh, khậ

p khi

ễ

ng, l

ạ

nh l

ẽ

o, l

ặ

ng l

ẽ

, l

ạ

c lõng

, l

ọ

c lõi, não

nu

ộ

t, nh

ạ

t nh

ẽ

o,

nh

ễ

nh

ạ

i, n

h

ẵ

n nh

ụ

i, ng

ặ

t ngh

ẽ

o, n

gh

ễ

u ngh

ệ

n,

ng

ỗ

ngượ

c, õng

ẹ

o

, qu

ạ

nh qu

ẽ

,

r

ộ

n rã, r

ộng rãi,

rũ rượ

i, s

ạ

ch s

ẽ,

thưỡ

n th

ẹ

o, v

ạ

m v

ỡ

, v

ặ

t vãnh, v

ộ

i vã..

.

Lưu ý các trườ

ng h

ợ

p

ngo

ạ

i l

ệ

:

g

ọ

n

l

ỏ

n, nh

ỏ

nh

ặ

t, v

ỏ

n v

ẹ

n.