Lễ hội Núi Bà Đen – Văn hoá tâm linh vùng đất thánh Tây Ninh

Một trong những văn hoá lễ hội đặc sắc tại tỉnh Tây Ninh không thể không kể đến đó chính là lễ hội Núi Bà Đen. Lễ hội diễn ra định kỳ hàng năm, thu hút hàng loạt các du khách từ khắp mọi nơi đổ về. Trong buổi lễ có nhiều nghi thức trang nghiêm nhằm bày tỏ lòng thành kính trước sự thiêng liêng của tượng Bà, với mong muốn cầu nguyện những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Đến viếng lễ hội Núi Bà, mọi người không chỉ được chiêm ngưỡng khung cảnh tươi đẹp, tận hưởng không khí lễ hội nhộn nhịp, vui tươi mà còn được hoà vào nhịp sống văn hoá tâm linh của người dân nơi đây.

Truyền thuyết Núi Bà

Núi Bà – thường được gọi là Núi Bà Ðen do truyền thuyết, có một người con gái tên là Ðênh (sau gọi chệch sang là Ðen) sùng phật đạo, con một viên quan trấn thủ người Miên. Do từ chối ép duyên với con quan trấn vùng Trảng Bàng, nàng Ðênh bỏ nhà trốn lên núi xuất gia cầu đạo và chết ở đó. Sau này triều đình nhà Nguyễn đã cho đúc tượng đồng đen và sắc phong cho bà là “Linh Sơn Thánh Mẫu”.

Vị trí toạ lạc của Núi Bà Đen

Nằm trên địa phận phường Ninh Sơn thuộc thành phố Tây Ninh cách trung tâm thành phố chừng 11km về phía Tây Bắc, khu di tích danh thắng núi Bà gắn với nhiều truyền thuyết, tín ngưỡng dân gian. Nơi đây được đánh giá là vùng đất tâm linh vào hàng bậc nhất của vùng đất Nam bộ. Trên núi có nhiều hang động, đền đài, am miếu. Tại đây thờ nhiều vị thần linh, tiên, thánh, Phật. Trong đó, vị thần chính là Bà Đen được sắc phong Linh Sơn Thánh Mẫu.

Hàng năm tại núi Bà Đen có hai lễ hội được nhiều người biết đến: hội Xuân núi Bà diễn ra từ đêm 18 và ngày 19 tháng Giêng âm lịch và hội Vía Bà được tổ chức trong ba ngày 4, 5, 6 tháng Năm âm lịch.

Hội xuân Núi Bà Đen

Vào dịp Tết Nguyên đán, khi tiết trời còn mát mẻ, cảnh vật như được khoác lên một màu áo mới thì lòng người cũng hồ hởi hân hoan…, người ta rủ nhau đi trẩy hội núi Bà. Tuy vía Bà diễn ra từ đêm 18 và ngày 19 tháng Giêng nhưng trong suốt tháng Giêng và cả tháng Hai, núi Bà Đen trở nên đông vui với dòng người tấp nập tuốn về. Khách đến hành hương vì nhu cầu tín ngưỡng đã đành nhưng người đi phó hội vì muốn tham quan, giải trí chiếm tỷ lệ không nhỏ. Nhiều người về đây như muốn hòa chung niềm vui cùng đất trời.

Từ chân núi, khách trẩy hội phải dùng chính sức mình để chinh phục ngọn núi. Khi đến lưng chừng, có thể ghé vào lễ tại đền Linh Sơn Thánh Mẫu. Sau đó có thể tiếp tục theo đường mòn để lên chùa lễ Phật. Gần đỉnh núi còn có ngôi miếu Sơn thần. Đứng tại đây, khách có cảm giác như đang lạc vào chốn thần tiên khi nhiều đám mây là là dưới chân. Cũng từ đây khách có thể phóng tầm mắt bao quát toàn cảnh hồ Dầu Tiếng. Đó là một công trình thủy lợi vào hàng đẹp và lớn ở Việt Nam.

Những người hành hương lên núi Bà thường thích xin những gói giấy đỏ. Bên trong giấy đựng một nhúm gạo hoặc tiền lẻ. Điều này tựa như nhận lộc Bà đầu năm, với hy vọng một năm làm ăn phát lộc, phát tài…

Lễ hội vía Bà

Khác với hội Xuân, hội vía Bà là lễ hội quan trọng nhất trong năm. Lễ hội được tổ chức vào ba ngày 4, 5, 6 tháng Năm Âm lịch. Lễ hội núi Bà Đen có sức hút hàng nghìn người đến tham quan. Đặc biệt là du khách từ thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai. Ngoài ra còn có một số tỉnh miền tây đổ về hội du xuân. Buổi lễ diễn ra vô cùng long trọng và trang nghiêm.

Nghi lễ Mộc Dục

Hội Vía Bà khởi đầu bằng lễ Mộc Dục (tắm tượng). Thời gian tiến hành vào lúc 0 giờ ngày 4 tại điện thờ. Đây là một nghi thức trang nghiêm, người bên ngoài không được tham dự. Cửa điện được đóng kín, đèn nến cũng tắt gần hết. Sáu phụ nữ trung niên trong đó có ba ni cô của nhà chùa sẽ cử hành nghi thức tắm tượng.

Đầu tiên mọi người đến trước tượng Bà làm lễ thắp nhang, xin được phép tắm và thay áo cho Bà. Được nửa tuần nhang, dưới sự điều động của một phụ nữ cao tuổi trong nhóm, mọi người bắt đầu cởi áo khoác trên tượng Bà. Sau đó chuyền tay nhau những gáo nước thơm. Chúng được nấu từ các loại hoa sen, lài, sứ, quế, dầu thơm… Tiếp đến dội lên tượng Bà, kỳ cọ sạch sẽ. Sau đó dùng những chiếc khăn khô và sạch được xông hương để lau khô tượng Bà. Cuối cùng là khoác lên một bộ áo mới.

Khi nghi thức tắm và thay áo cho tượng Bà vừa kết thúc, các phụ nữ lại thắp nhang vái lạy Bà. Lúc này nhang đèn trong điện cũng được thắp lên. Các cửa điện cũng được mở ra cho khách hành hương vào lễ bái.

Các nghi thức lễ hội dân gian

Trong suốt ngày này tại Điện Bà diễn ra các nghi thức lễ hội dân gian. Trong đó bao gồm: hát bóng rối chào mời, hát chặp bóng tuồng hài “Địa Nàng”. Ngoài ra còn có múa dâng bông, dâng mâm ngủ sắc, múa đồ chơi (múa lu, múa lục bình, múa bông huệ…)…

Nghi lễ “Trình thập cúng”

Ngày 5 là ngày lễ vía chính thức của Bà cũng là ngày hội núi Bà. Nghi lễ quan trọng nhất là “Trình thập cúng”. Trong nghi lễ sẽ dâng lên Bà 10 món gồm hương, đèn, hoa quả, trà bánh, rượu… Trong ngày này các vị sư thay nhau tụng kinh liên tục trước bàn thờ Bà.

Ngày 6 dành cúng các cô hồn, uổng tử và chẩn tế cho bá tánh. Trong ngày này các sư sải tham dự sẽ đọc kinh sám hối. Mục đích nhằm siêu độ cho các oan hồn. Buổi chiều sau lễ cúng ngọ là lễ thí thực cô muối. Ban đêm các nhà sư tiếp tục các chầu kinh siêu độ cho bá tánh.

Ý nghĩa của lễ hội Núi Bà tỉnh Tây Ninh

Dù được tổ chức vào ngày xuân hay ngày hè, lễ hội núi Bà vẫn có sức thu hút đặc biệt đối với nhiều người cả trong và ngoài tỉnh. Những nghi thức trong lễ hội núi Bà mang tính chất trang nghiêm của lễ thức Phật giáo. Đồng thời còn mang sắc thái tươi vui rộn ràng của tín ngưỡng dân gian.

Hội xuân Núi Bà không chỉ là sự tự do tín ngưỡng tôn giáo. Nó còn biểu hiện đậm đà bản sắc dân tộc. Đồng thời chuyển tải một cách dung dị những ước mong của đại chúng. Đó là mong ước về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc… Những điều trên thể hiện rõ nét đặc trưng của nền văn hóa dân gian Nam Bộ.

Nguồn: aseantraveller.net

Chia sẻ

Facebook

Twitter

Pinterest

LinkedIn