Làng gốm Bát Tràng – điểm du lịch độc đáo hơn 1000 năm tuổi

Không một ai ở Hà Nội mà lại chưa từng đến làng gốm Bát Tràng. Ngôi làng đã sản xuất đồ gốm sứ trong hơn sáu trăm năm qua và được bán khắp nơi trên thế giới. Người dân có hàng nghìn kỹ thuật để quản lý lửa để tạo ra nhiều loại gốm sứ đầy tính nghệ thuật bên cạnh các sản phẩm sử dụng hàng ngày.

Không chỉ là một làng nghề thủ công truyền thống, Bát Tràng còn là một ngôi làng cổ hơn 1000 năm tuổi đậm chất Bắc Bộ với cánh đồng mênh mông, cổng gạch rêu phong hay những mái đình bên dòng sông Hồng uốn lượn. Tất cả những điều đó đã thu hút khách du lịch khiến địa điểm độc đáo này trở thành nơi bạn nhất định phải dừng chân khi có cơ hội.

1. Làng gốm Bát Tràng ở đâu?

Làng gốm Bát Tràng nằm bên bờ tả ngạn sông Hồng, thuộc huyện Gia Lâm, cách trung tâm thành phố Hà Nội chỉ 20 km. Bát Tràng cũng được biết đến là vùng địa linh, có 9 di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc có giá trị như: chùa Tiêu Giao, đình Giang Cao, miếu Bản, đình Bát Tràng, đền Mẫu, chùa Kim Trúc, văn chỉ Bát Tràng.

Với vị trí đắc địa ngay sát bên sông Hồng, giữa Thăng Long và Phố Hiến – hai thương cảng sầm uất ở miền Bắc Việt Nam thời bấy giờ, sản phẩm gốm của Bát Tràng đã được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới bằng đường thủy nhờ Nhật Bản, Trung Quốc và thuyền buôn phương Tây đi ngang qua.

2. Lịch sử làng gốm Bát Tràng

Theo một số nghiên cứu và tài liệu đáng tin cậy, Bát Tràng được thành lập từ thế kỉ 14 nhưng dân làng nói rằng có lẽ làng đã xuất hiện sớm hơn. Chuyện kể rằng vào năm 1010, khi vua Lý Công Uẩn dời đô ra Thăng Long, nhiều thương nhân, nghệ nhân đã đến lập nghiệp ở vùng này để làm ăn buôn bán. Cũng dưới triều Lý, vào năm 1100, có 3 vị học giả sau chuyến đi sứ sang Trung Quốc mang theo một số kỹ thuật làm gốm đã học được về Việt Nam và truyền dạy cho nhân dân Bát Tràng.

Tận dụng lợi thế về tài nguyên đất sét trắng, nhiều thợ gốm đã đến và xây dựng các lò gốm tại đây. Theo thời gian, các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng ngày càng phát triển và được nhiều người biết đến với chất lượng, kiểu dáng và nước men tốt nhất.

Tuy nhiên, trong thế kỉ 18 và 19, hai triều Trịnh – Nguyễn áp dụng một số chính sách hạn chế giảm quan hệ thương mại giữa Việt Nam và nhiều nước khác. Do đó, các sản phẩm gốm sứ không còn được xuất khẩu ra thị trường thế giới. Chỉ từ năm 1896, làng gốm Bát Tràng mới có bước chuyển mình mạnh mẽ theo hướng kinh tế thị trường. Ngày nay, các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng ngày càng phong phú và đa dạng.

3. Sản phẩm nổi tiếng

Sản phẩm Bát Tràng được chia thành 3 loại theo mục đích sử dụng:

– Đồ gia dụng : đĩa, bát, chén, ấm chén, khay trà, ấm, điếu, bình rượu, bình vôi, chum vại, lọ hoa, lọ hoa…

– Đồ thờ cúng : giá để nến, đế đèn, lư hương, hộp thờ, kiếm.

– Các hạng mục trang trí: nhà mô hình, tượng rồng, tượng ngựa, tượng di lặc, tượng hổ, tượng voi, tượng tam thế và các đồ dùng kiến ​​trúc.

Để làm ra một sản phẩm hoàn hảo, người nghệ nhân phải thực hiện theo 3 bước. Bước đầu tiên là làm khuôn sản phẩm từ loại đất sét phù hợp. Bước thứ hai là trang trí và phủ men lên khuôn sản phẩm. Cuối cùng, sản phẩm thô được nung trong 3 ngày 3 đêm với nhiệt độ 1200 ° C – 1300 °, sau đó đem ra phân loại, kiểm tra và chứng minh đạt tiêu chuẩn.

Điều làm nên sự khác biệt của các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng là nước men cao cấp, màu sắc đa dạng như xanh lam, nâu, trong, xanh… Bên cạnh đó, nhờ kỹ thuật sản xuất hiện đại và óc sáng tạo của nghệ nhân, nhiều sản phẩm mới có kiểu dáng đặc sắc đã ra đời, ngay cả những đồ gia dụng hàng ngày cũng có vẻ đẹp như đồ trang trí.

4. Hoạt động giải trí ở làng gốm Bát Tràng

* Tự tay làm những món đồ gốm thủ công

Đến Bát Tràng, hoạt động không thể bỏ qua là tự tay làm những món đồ gốm thủ công. Bạn sẽ được cung cấp bàn xoay, đất sét và được giới thiệu quy trình làm ra sản phẩm. Sau đó bạn có thể tự do sáng tạo của riêng mình như cốc, nồi, bát, đĩa tùy thích.

Bạn có thể chọn để đồ tại cửa hàng hoặc phơi khô, mất khoảng một giờ, sau đó trang trí bằng các màu có sẵn. Phí tham gia một xưởng làm gốm là khoảng 50.000 / người và chi phí nướng và tráng men cho thành phẩm cuối cùng cũng cao hơn. Sau đó, bạn có thể mang về nhà làm kỷ niệm hoặc quà tặng cho những người thân yêu.

* Mua sắm

Sau khi thử làm nghệ nhân trong thời gian ngắn, bạn có thể dạo quanh làng để hiểu thêm về cuộc sống hàng ngày của người dân địa phương. Sẽ là một quyết định đúng đắn nếu bạn muốn mua một vài món quà lưu niệm như vòng cổ, vòng tay, móc chìa khóa, heo đất cho người thân và bạn bè với giá cả hợp lý.

* Tham quan Bảo tàng Gốm

Bảo tàng gốm sứ Bát Tràng được phát triển trong bối cảnh các làng nghề truyền thống xung quanh Hà Nội đang chịu tác động của tốc độ đô thị hóa nhanh cùng với sự thay đổi nếp sống của các hộ dân trong vùng.

Với ý tưởng kết hợp sản xuất và phát triển du lịch, mô hình bảo tàng là nơi trưng bày các sản phẩm gốm thủ công mỹ nghệ, đồng thời là điểm dừng chân trong tuyến du lịch tham quan làng nghề ven sông Hồng.

5. Làm thế nào để đến Làng gốm Bát Tràng?

Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm, cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 20km và có một số lựa chọn:

– Đi xe buýt: Bạn có thể đi xe buýt số 47, gần chợ Đồng Xuân và dừng ngay tại làng Bát Tràng.

– Đi xe máy: Từ trung tâm thành phố, bạn có thể đi qua cầu Long Biên, cầu Chương Dương, cầu Thanh Tri để đến Bát Tràng chỉ với khoảng 45 phút lái xe.

– Đi ô tô riêng: Nên đi ô tô riêng để bạn an toàn, thoải mái nhất và giảm thiểu khói bụi.

Theo sự phát triển của xã hội, có thể nhiều thứ sẽ mất đi, những giá trị truyền thống cũng không còn vẹn nguyên được nữa. Nhưng Bát Tràng vẫn hiện hữu và đứng vững sau hơn 1000 năm đủ để thấy tầm quan trọng của ngôi làng trong lịch sử đất nước như thế nào. Hy vọng rằng trong tương lai, địa điểm du lịch độc đáo này sẽ được quy hoạch để trở thành biểu tượng của làng nghề truyền thống, như cái cách mà nhân dân Bắc Bộ trong quá khứ đã từng làm.