Làm sao để vượt qua cảm xúc và chấp nhận rủi ro?

Được chuyển ngữ từ bài viết “How to Take Risks”, đăng tải trên blog cá nhân của tác giả Mark Manson.

Hồi còn nhỏ, tôi tò mò lắm. Mỗi lần bố mẹ sắm cái đầu VCR hay dàn âm thanh mới, tôi ấn hết 7749 cái nút, cắm và rút tất cả các dây xem điều gì xảy ra. Dần dần, tôi thông thạo hết công dụng của từng cái. Và nghiễm nhiên tôi trở thành “chuyên gia” duy nhất về những công cụ này trong nhà.

Bố mẹ tôi lấy làm lạ lắm. Họ xem tôi như thần đồng, bởi tôi có thể sử dụng mọi chức năng mà không cần nhìn quyển hướng dẫn. Họ luôn hỏi tôi nút này có chức năng gì, dây cáp này phải cắm vào đâu. Lúc đó tôi thực sự không hiểu sao họ phải hỏi vậy, vì họ chỉ cần bấm hoặc cắm thử là biết ngay. Sau vài lần sai thì sẽ biết cách làm đúng thôi mà.

Cái chứng sợ công nghệ của thế hệ bố mẹ tôi hồi đó thì đúng là buồn cười. Nhưng càng lớn, tôi càng hiểu ra chúng ta cũng có những vấn đề giống họ. Chúng khiến ta vò đầu bứt tai vì không biết phải làm thế nào. Trong khi sự thực là chỉ cần bắt tay vào làm, ta sẽ có đáp án.

Năm nào cũng có không ít độc giả gửi cho tôi những câu hỏi kiểu này. Và thực lòng tôi không biết phải trả lời họ thế nào.

Chẳng hạn một bạn đọc có bố mẹ nhập cư đã tiết kiệm cả đời để đủ tiền cho bạn học Y khoa. Nhưng khi theo học, bạn nhận ra mình không thích ngành Y và không muốn làm bác sĩ. Bạn bế tắc đến nỗi email cho một người lạ trên mạng để hỏi xem làm thế nào để bỏ học.

Hay một chàng sinh viên cử nhân phải lòng chị gia sư đang học thạc sĩ, và không thể vượt qua những ranh giới vô hình giữa họ. Thế là cậu khổ sở mỗi lần cười nói và trò chuyện với cô. Cậu viết cho tôi một email dài 28 trang, kết thúc với câu hỏi không thể hiển nhiên hơn: “Làm sao để rủ cô ấy đi hẹn hò?

Hoặc một bà mẹ đơn thân có 2 đứa con đều bỏ học. Họ ăn không ngồi rồi ở nhà cả ngày và không tôn trọng sự riêng tư của bà. Bà muốn họ chuyển ra ngoài, và bà cũng muốn sống tiếp cuộc đời mình. Nhưng bà lại rất sợ phải đẩy con khỏi nhà, nên bà nhắn hỏi tôi làm cách nào để nói với chúng về việc này.

Những câu hỏi này cũng tương tự câu hỏi của bố mẹ tôi về cái đầu VCR. Nhìn từ quan điểm người ngoài thì đáp án đơn giản lắm: cứ làm là sẽ biết kết quả. Nhưng đứng vào vị trí của từng người thì chúng trở nên vô cùng phức tạp.

Nhìn từ quan điểm người trong cuộc, những câu hỏi tưởng chừng đơn giản lại trở nên vô cùng phức tạp. | Nguồn: Unsplash

Vấn đề mấu chốt ở đây là cảm xúc. Muốn bỏ học trường Y rất dễ, chỉ cần nộp đơn xin thôi học. Nhưng làm bố mẹ đau lòng tột độ thì không. Muốn hẹn hò gia sư thì chỉ cần ngỏ lời, nhưng đối mặt với sự xấu hổ khi bị từ chối thì không đơn giản như thế. Muốn con chuyển ra ngoài thì chỉ cần hạ lệnh, nhưng nó sẽ khiến bạn cảm giác như đang bỏ rơi chúng.

Bản thân tôi cũng vật lộn với chứng lo âu xã hội trong suốt thời niên thiếu & những năm đầu tuổi trẻ. Tôi vùi đầu vào chơi game, uống rượu và hút thuốc để xua đi cảm giác khó chịu. Suốt nhiều năm trời, chỉ nghĩ đến việc bắt chuyện với một người lạ (đặc biệt nếu tôi cảm thấy “người lạ” đó hấp dẫn) là tôi sợ rồi.

Tôi tự đặt cho mình những câu hỏi ngu ngốc kiểu như “Làm thế nào để bắt chuyện với người khác? Làm sao người ta làm được nhỉ?”. Tôi có đủ loại niềm tin sai lệch về điều này, rằng thì là mà tôi phải có một lý do chính đáng để bắt chuyện với người khác. Rằng phụ nữ sẽ nghĩ tôi biến thái nếu tôi hay bắt chuyện với họ.

Nhưng vấn đề thực sự nằm ở chỗ tôi để cảm xúc quyết định bản dạng của mình. Vì cảm thấy người khác không muốn nói chuyện với mình, tôi tin rằng mình là đối tượng không ai muốn bắt chuyện, và tự vấn những câu ngớ ngẩn như trên.

Tôi không thể tách rời cảm xúc và con người thực tế của mình. Cũng vì vậy mà tôi không thoát được khỏi tầm nhìn hạn chế của bản thân và nhìn vấn đề theo đúng bản chất của nó. Muốn nói chuyện với ai, tôi chỉ cần tiến đến và mở lời thôi mà.