Hướng dẫn cách trồng Lạc tiên

* Tên khoa học: Passiflora foetida L.

* Họ Lạc tiên – Passifloraceae.

* Tên khác: chùm bao, dây nhãn lồng, dây lưới, mắn nêm, dây bầu đường (Đà nẵng), tây phiên liên, mò pì, mác quánh mon (Tày), co hồng tiên (Thái).

* Bộ phận dùng: toàn cây – Herba Passiflorae Foetidae

* Thành phần hóa học: Hàm lượng flavonoid toàn phần là 0,074%. Ngoài ra cây còn chứa alcaloid 0,033%, trong đó có Harman.

* Công dụng: ngọn lạc tiên được thu hái về làm rau luộc ăn hay nấu canh. Quả chín vàng ăn ngon. Lạc tiên được dùng trị suy nhược thần kinh, mất ngủ, ngủ hay mơ, phụ nữ hành kinh sớm. Còn dùng trị ho, phù thũng, viêm mủ da, lở ngứa, loét ở chân. Dùng ngoài đun nước rửa và giã cành lá tươi để đắp.

Ở Ấn Độ, nước sắc lá dùng để trị bệnh thiếu mật và hen suyễn; quả dùng gây nôn; lá dùng đắp điều trị choáng váng và đau đầu.

Ở Vân Nam Trung Quốc, toàn cây dùng trị bỏng lửa, cháy, viêm kết mạc mắt và viêm kết mạc do ngoại thương, viêm hạch lymphô, ung thũng.

Lạc tiên là cây ưa ẩm và ưa sáng, thường mọc trùm lên các cây bụi ở ven rừng, đồi, nhất là ở các trảng cây bụi tái sinh sau nương rẫy. Cây sinh trưởng mạnh từ khoảng giữa tháng 3 đến tháng 8. Hoa quả nhiều hàng năm. Mùa đông cây có hiện tượng hơi rụng lá. Tái sinh tự nhiên chủ yếu từ hạt. Sau khi chặt, phần còn lại cây tái sinh cây chồi khỏe.

CÁCH TRỒNG

 Lạc tiên là cây cận nhiệt đới, có thể trồng được ở vùng đồng bằng, nhưng trồng ở miền núi ( Có độ cao trên  1000m) cây cho quả có chất lượng tốt hơn.

1.Giống

Cây được nhân giống bằng hạt, bằng cành giâm hoặc áp cành.

2. Đất và cách trồng

Lạc tiên không đòi hỏi đặc biệt về chất đất. Có thể trồng trên đất cát, đất xấu, nhưng cây sẽ sinh trưởng và phát triển tốt hơn trên đất nhiều mầu, sâu, thoát nước. Khi trồng đào hố, bón lót phân chuồng.

– Hạt lấy ra khỏi quả, rửa sạch, hong khô nơi râm mát  rồi gieo ở vườn ươm, sau 2 – 3 tuần sẽ nẩy mầm. Ngâm nước trước khi gieo, hạt sẽ nảy mầm nhanh hơn.

– Cành giâm là cành bánh tẻ của cây đã trưởng thành, chặt thành đoạn có  từ 3 mắt trở lên, trồng thẳng hoặc giâm cho ra rễ. Thời vụ giâm tốt nhất vào mùa xuân.

Nếu trồng thành ruộng thì khoảng cách 1 – 1,5m một cây, cần làm giàn cho dây leo, tốt nhất là làm giàn như giàn mướp.

3. Chăm sóc và thu hoạch

Cây cần đủ ánh sáng, vì vậy cần tỉa bớt cành lá, tránh để quá rậm rạp.

Trồng bằng hạt,  sau 18 – 24  tháng cây sẽ cho quả. Quả chín sau khi ra hoa khoảng 3 tháng, được thu vào tháng 6 – 7 và tháng 9 – 10. Cây 3 năm tuổi cho từ 20 – 25 kg quả, 1 hecta đạt 12 – 15 tấn. Thâm canh tốt có thể đạt 30 tấn/ha.

Nếu trồng theo quy mô lớn thì chu kỳ 3 – 4 năm. Sau đó cần xử lý đất và luân canh vì cây bị tuyến trùng gây hại. Ngoài ra cần chú ý phòng trừ rệp, nhện đỏ, ruồi đục quả.

Thu hoạch quanh năm nhưng tốt nhất nên thu hoạch vào mùa xuân – hè, có thể dùng tươi hoặc băm nhỏ rồi phơi hay sấy khô. 

Bài thuốc trị suy nhược thần kinh, mất ngủ:

Lạc tiên 8 – 16g sắc uống. Dùng riêng hoặc phối hợp với lá vông, lá dâu, tâm sen nấu thành cao lỏng, mỗi ngày dùng 2 – 5g, chia nhiều lần uống, nên uống trước khi đi ngủ.