Hình thái kinh tế xã hội – Triết học Mác-Lênin năm học 2020/2021 – I. Hình thái kinh tế xã hội là – Studocu

I.

Hình thái kinh tế xã hội là gì?

●

Khái

niệm

hình

thái

kinh

tế

–

xã

hội:

Hình

thái

kinh

tế

–

xã

hội

là

một

phạm

trù

của

chủ

nghĩa

duy

vật

lịch

sử

(hay

còn

gọi

là

chủ

nghĩa

duy

vật

biện

chứng

về

xã

hội)

dùng

để

chỉ

xã

hội

ở

từng

giai

đoạn

lịch

sử

nhất

định,

với

một

kiểu

quan

hệ

sản

xuất

đặc

trưng

cho

xã

hội

đó,

phù

hợp

với

một

trình

độ

nhất

định

của

lực

lượng

sản

xuất,

và

với

một

kiến

trúc

thượng

tầng

tương

ứng

được

xây

dựng

trên

những

quan

hệ

sản

xuất

đó.

Nó

chính

là

các

xã

hội

cụ

thể

được

tạo

thành

từ

sự

thống

nhất

biện

chứng

giữa

các

mặt trong đời sống xã hội và tồn tại trong từng giai đoạn lịch sử n

hất định.

Hình

thái

kinh

tế

–

xã

hội

là

một

hệ

thống

hoàn

chỉnh,

có

cấu

trúc

phức

tạp,

trong

đó

có

các

mặt

cơ

bản

là

lực

lượng

sản

xuất,

quan

hệ

sản

xuất

và

kiến

trúc

thượng

tầng.

Mỗi

mặt

của

hình

thái

kinh

tế

–

xã

hội

có

vị

trí

riêng

và

tác động qua lại lẫn nhau, thống nhất với nhau.

●

Cấu trúc cơ bản của hình thái kinh tế xã hội:

–

Phương

pháp

luận

của

sự

phân

tích

các

yếu

tố

cấu

thành

một

hình

thái

kinh tế – xã hội:

Xã

hội

là

tổng

thể

của

nhiều

lĩnh

vực

với

những

mối

quan

hệ

xã

hội

hết

sức

phức

tạp.

Các

nhà

kinh

điển

của

chủ

nghĩa

Mác

–

Lênin

đã

vận

dụng

phương

pháp

luận

duy

vật

biện

chứng

để

phân

tích

đời

sống

xã

hội,

tiến

hành

trừu

tượng

hóa

các

quan

hệ

xã

hội

và

phân

tách

ra

những

quan

hệ

sản

xuất,

tức

là

những

quan

hệ

kinh

tế

tồn

tại

một

cách

khách

quan,

tất

yếu

không

phụ

thuộc

vào

ý

chí

con

người,

tiến

hành

“giải

phẫu”

những

quan

hệ

đó.

Đồng

thời

phân

tích

những

quan

hệ

đó

trong

mối

quan

hệ

phụ

thuộc

của

nó

với

thực

trạng

phát

triển

của

lực

lượng

sản

xuất

hiện

thực.

Phân

tích

những

quan

hệ

đó

trong

mối

quan

hệ

vối

toàn

bộ

những

quan

hệ

xã

hội

khác,

tức

với

những

quan

hệ

thuộc

kiến

trúc

thượng

tầng

chính

trị

–

xã

hội,

từ

đó

cho

thấy

rõ

xã

hội

là

một

hệ

thống

cấu

trúc

với

các

lĩnh

vực

cơ

bản

tạo

thành.

V

.I.

Lênin

từng

nhấn

mạnh

rằng:

“Chỉ

có

đem

quy

những

quan

hệ

xã

hội

vào

những

quan

hệ

sản

xuất

và

đem

quy

những

quan

hệ

sản

xuất

vào

trình

độ

của

những

lực

lượng

sản

xuất

thì

người

ta

mới

có

được

một

cơ

sở

vững

chắc

để

quan

niệm

sự

phát

triển

của

những

hình thái xã hội là một quá trình lịch sử – tự nhiên”.