Hệ sinh thái là gì? Vai trò của hệ sinh thái

Hệ sinh thái đóng vai trò quan trọng giúp bảo vệ nguồn nước và mang lại nhiều giá trị lợi ích cho con người. Vậy hệ sinh thái là gì? Đặc điểm và vai trò của hệ sinh thái? Tất cả sẽ có trong nội dung bài viết dưới đây của operamontclair.org nhé!

I. Hệ sinh thái là gì?

Hệ sinh thái là một hệ thống mở hoàn chỉnh bao gồm các quần xã sinh vật và các khu vực sống của các sinh vật sống (hay còn gọi là sinh cảnh). Nói cách khác, hệ sinh thái là những quần thể sống và phi sinh vật cùng tồn tại và phát triển trong môi trường gọi là quần xã sinh vật. Những nhóm người này ảnh hưởng lẫn nhau ở mức độ lớn hơn hoặc ít hơn.

Theo Wikipedia, khái niệm hệ sinh thái có thể điều hòa bao gồm quần xã sinh vật (động vật, hệ vi sinh, thực vật) và môi trường phi sinh học (ánh sáng, nhiệt động …). Các sinh vật tồn tại trong hệ sinh thái được chia thành ba loại: sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải.

Một số ví dụ về hệ sinh thái:

• Hệ sinh thái trên cạn: Hệ sinh thái rừng nhiệt đới

+ Thành phần vô sinh: đất, đá, nước…

+ Sinh vật sản xuất: Các cây gỗ to, vừa, nhỏ, cây leo, cây bụi,…

+ Sinh vật tiêu thụ: Chim, hổ, báo, trâu…

+ Sinh vật phân giải: Sâu bọ, vi khuẩn, nấm…

• Hệ sinh thái ao hồ: Hệ sinh thái đầm nước nông

+ Thành phần vô sinh: Đất, nước, đá, thảm mục, nhiệt độ, ánh sáng…

+ Sinh vật sản xuất: Tảo, rong, cây cỏ…

+ Sinh vật tiêu thu: Cua, ốc, tôm, ếch, rắn…

+ Sinh vật phân hủy: Các loại vi sinh vật, giun…

II. Một số khái niệm liên quan đến hệ sinh thái

1. Môi trường sinh thái là gì?

Môi trường sinh thái là mạng lưới toàn cầu bao gồm nước, đất, không khí và sinh vật có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Sự xáo trộn hoặc không ổn định ở một giai đoạn nào đó của hệ thống có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Con người và xã hội đến từ tự nhiên và là một phần của tự nhiên. Thông qua quá trình lao động, con người sẽ phát triển, bảo vệ và làm giàu cho thiên nhiên.

2. Các nhân tố sinh thái?

Nhân tố sinh thái được chia thành hai loại: nhân tố phi sinh vật và nhân tố sinh học. Các yếu tố phi sinh học là nước, đất, không khí,… còn các yếu tố sinh học là con người và các sinh vật khác. Sự trao đổi vật chất trong hệ sinh thái diễn ra rõ ràng nhất giữa các yếu tố vô tri, đó là sự trao đổi của thực vật, quá trình quang hợp CO2, và O2.

Con người là một loài thông minh, vì vậy nó nên được tách biệt giữa các yếu tố sinh học như một yếu tố riêng biệt. Các yếu tố sinh thái sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh vật, vì tất cả các thành phần của hệ sinh thái đều có mối liên hệ với nhau và tác động qua lại lẫn nhau.

III. Thành phần, cấu trúc của hệ sinh thái

1. Thành phần hệ sinh thái

Hệ sinh thái có ba thành phần sinh học: yếu tố vật lý, hữu cơ và vô cơ, trong đó:

• Yếu tố vật lý: Là những yếu tố tạo nên năng lượng như ánh sáng, độ ẩm, dòng chảy, nhiệt độ…
• Yếu tố vô cơ: bao gồm các nguyên tố và hợp chất tổng hợp nên vật chất sống. Các nguyên tố vô cơ có thể ở thể khí, thể lỏng… tham gia vào quá trình tuần hoàn vật chất.
• Yếu tố hữu cơ: là những chất đóng vai trò liên kết giữa các yếu tố phi sinh học và sinh học; Chất có thể là mùn, protein…

2. Cấu trúc hệ sinh thái

Hệ sinh thái có 3 nhóm chính, đó là:

• Sinh vật sản xuất: Hay còn gọi là sinh vật tự dưỡng, chủ yếu là cây xanh có khả năng quang hợp. Chức năng của nhóm sinh vật này là tổng hợp các hợp chất hữu cơ như đường, protein,… từ các chất vô cơ có trong môi trường.
• Sinh vật tiêu thụ: Gồm 3 cấp: 1, 2, 3. Nhóm này chủ yếu bao gồm người tiêu dùng sơ cấp là động vật, người sản xuất tiêu dùng trực tiếp; Người tiêu dùng thứ cấp sẽ ăn người tiêu dùng sơ cấp; Sinh vật thứ ba sẽ ăn sinh vật thứ hai.
• Sinh vật phân hủy: dùng để chỉ các sinh vật, động vật nhỏ hoặc vi khuẩn hoại sinh có thể phân hủy chất hữu cơ. Nhóm này nên bao gồm sự chuyển hóa các chất vô cơ từ dạng này sang dạng khác.

IV. Vai trò của hệ sinh thái

1. Ngăn ngừa và giảm nhẹ các thảm họa thiên tai

Hệ sinh thái rừng giúp giữ gìn tài nguyên đất, giảm thiểu các hiện tượng thiên tai như lũ lụt, sạt lở đất đá, mưa bão,…

2. Khắc phục hậu quả của biến đổi khí hậu

Hệ sinh thái rừng giữ vai trò chủ chốt trong việc hấp thu khí thải, đem tới bầu không khí trong lành. Tuy nhiên, việc khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên quá mức đã và đang làm cho chức năng của hệ sinh thái suy giảm.

3. Cung cấp cho con người nguồn lương thực dồi dào

Hệ sinh thái nông nghiệp chính là nguồn cung cấp lương thực, nguyên liệu công nghiệp cho con người. Hệ sinh thái nông nghiệp càng phong phú thì sự phát triển và ổn định của nền kinh tế quốc dân càng được đảm bảo.

Hy vọng với nội dung bài viết trên đây đã giúp bạn nắm được khái niệm hệ sinh thái là gì? Đặc điểm và vai trò của hệ sinh thái. Thường xuyên truy cập website để tìm hiểu thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé!