Giải thích: Vì sao con người lại khát nước?

Vì sao ta khát nước?

Cảm giác khát khó chịu hơn cảm giác đói nhiều. khi khát, ta khó chịu đến nỗi ta không thể nghĩ đến cái gì khác. Chắc hẳn ai cũng đã có lúc kinh qua cái cảm giác khát. nhưng bạn không thể tưởng tượng được cái cảm giác khát phải chịu ngày này qua ngày kia. Người ta có thể nhịn đói được 60 ngày nhưng chỉ nhịn khát được tối đa là 21 ngày. Chết chắc!

Cơ thể ta chỉ cần nạp bổ sung đủ chất lỏng. trọng lượng thân thể ta gồm từ 50 đến 60% là nước. Trong thực tế một ngày, một người lớn trung bình mất đi khoảng gần một lít nước vì ra mồ hôi và khoảng một lít để bài tiết các chất thải. Ngoài ra, dù ta có uống nước hay không, cơ thể ta cũng thu hút nước. Khi cơ thể tiêu hóa thức ăn, hầu như nó đã thu được từ thức ăn hàng ngày 1/3 lượng chất lỏng mỗi ngày. Nhưng quá trình mất nước và tiếp thu nước qua thức ăn không đủ để làm quân bình lượng nước mà cơ thể cần. Cảm giác khát là một dấu hiệu báo cơ thể cần thêm nước.

Khô miệng, khô cuống họng không phải là nguyên nhân của khát như nhiều người tưởng. Sự khô này là do nhiều nguyên nhân chẳng hạn như thần kinh vận động và ngay cả khi tuyến nước bọt hoạt động chậm không tiết đủ nước bọt. Ta có thể làm cho bớt khô miệng bằng cách kích thích tuyến nước bọt hoạt động mạnh lên để nó tiết ra nhiều nước miếng với một trái chanh chẳng hạn nhưng làm cách này không phải là giải khát.

Thật ra, nước miếng của ta ứa ra đều đều; bao tử, máu và bàng quang của ta đầy nước đấy chứ. Vậy mà ta vẫn cảm thấy khát. Chẳng hạn mấy tay bợm nhậu uống cả hàng lít đế mà vẫn thấy khát và còn khát dữ nữa. Vì vậy mà mấy tay bợm phải nhậu với cái gì chua chua, mặn mặn.

Lý do là vì khát là do sự thay đổi lượng muối chứa trong máu. Trong máu có chứa nước và một lượng muối nào đó, khi nào tỷ lệ muối – nước trong máu thay đổi – tỷ lệ muối lên cao chẳng hạn – ta cảm thấy khát.

Trong não ta có “trung tâm điều hành cảm giác khát”, nó sẽ ra lệnh đáp ứng lượng muối cần thiết trong máu. Khi tỷ lệ muối trong máu lên cao, trung tâm này báo động cho cuống họng, từ cuống họng một tín hiệu được gởi đến cho não. Quá trình này chính là cảm giác khát.

Nước có vai trò gì đối với cơ thể?

• Duy trì nhiệt độ trung bình của cơ thể, như nước trong bộ tản nhiệt của xe ô tô, máy bay.
• Chuyên chở chất dinh dưỡng và ôxy nuôi tất cả tế bào.
• Giúp chuyển hóa thực phẩm ra năng lượng, cần thiết cho các chức năng cơ thể.
• Giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng.
• Loại bỏ các chất thải của cơ thể qua hệ tiết niệu, da, ruột, hơi thở.
• Bao che các cơ quan sinh tử trong cơ thể, tránh tổn thương do sự cọ xát, va chạm.
• Bảo vệ các khớp xương, tránh viêm sưng, đau nhức vì nước là chất nhờn làm cho khớp cử động trơn tru.
• Làm ẩm không khí để sự hô hấp dễ dàng, tránh dị ứng, ho khan.
• Phòng chống sự đóng cục máu ở các động mạch của tim, não, giảm nguy cơ tai biến tim và não.
• Cần thiết cho sự sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh, các hormon cần thiết cho các chức năng và các phản ứng sinh hóa của cơ thể.
• Là thành phần cấu tạo của các bộ phận quan trọng: não chứa 85% nước, xương 22%, cơ bắp 75%, máu 92%, dịch bao tử 95%, răng 10%…

Vậy uống nước lúc nào là tốt nhất?

Nhiều người đợi khi nào cảm thấy khát hoặc miệng khô ran rồi mới uống nước thì sợ rằng hơi trễ đấy. Vì cảm giác khát giảm rất nhiều ở người cao tuổi và vì khô miệng là một trong những dấu hiệu cuối cùng của sự ráo nước (dehydration) của cơ thể. Do đó, nên có thói quen uống nước vào những thời điểm nhất định để khỏi quên, khỏi thiếu nước.

Thường thường nên uống một ly nước lạnh ngay khi thức dậy để động viên tế bào cơ thể rồi uống trước bữa điểm tâm; lúc 10 giờ sáng; trước khi ăn trưa; lúc 4 giờ chiều; trước khi ăn tối; lúc 9 giờ và trước khi đi ngủ. Khi rất khát, chẳng nên nốc một hơi hết ly nước. Mà nên từ từ uống từng ngụm một để cho nước có thì giờ thấm qua thành ruột vào mạch máu, tưới mát các mô bào và thỏa mãn nhu cầu khát của một cơ thể bị thiếu nước.