Diễn đàn quốc tế về Chủ nghĩa xã hội lần thứ IX, mô hình Chủ nghĩa xã hội trong bối cảnh mới của thời đại: Những vấn đề lý luận và thực tiễn

Tham dự Diễn đàn, tại đầu cầu Hà Nội có TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch VASS, Trưởng ban Tổ chức Diễn đàn quốc tế về Chủ nghĩa xã hội lần thứ IX; TS. Khanlasy Keobounphanh, Phó Chủ tịch LASES. Tại đầu cầu Bắc Kinh, Trung Quốc có GS.TS. Chân Chiếm Dân, Phó Chủ tịch CASS cùng sự hiện diện của các chuyên gia, nhà khoa học đến từ Trung Quốc, Lào và Việt Nam; đại diện Hội đồng Lý luận Trung ương, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Học viện Báo chí và Tuyên truyền và các cơ quan nghiên cứu tại Hà Nội.

Diễn đàn quốc tế về Chủ nghĩa xã hội (CNXH) là hoạt động khoa học thường niên được luân phiên tổ chức bởi Viện Khoa học xã hội Trung Quốc (với hạt nhân là Viện Nghiên cứu chủ nghĩa Mác), Viện Khoa học Kinh tế và Xã hội Quốc gia Lào (trước đây là Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào) và Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (với hạt nhân là Viện Triết học), bắt đầu từ năm 2013 và đã trải qua 8 kỳ liên tục. Mục tiêu chính của Diễn đàn là nhằm trao đổi, thảo luận những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra trong quá trình xây dựng CNXH ở mỗi nước; trên cơ sở đó, tổng kết, chia sẻ những bài học kinh nghiệm trong phát triển kinh tế- xã hội theo con đường xã hội chủ nghĩa (XHCN), cũng như củng cố, nâng tầm hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau giữa các cơ quan nghiên cứu khoa học ở các nước xã hội chủ nghĩa.

Thay mặt Lãnh đạo VASS, phát biểu khai mạc tại Diễn đàn, TS. Đặng Xuân Thanh nhiệt liệt chào mừng sự góp mặt đông đảo của các đại biểu tham dự, đồng thời khẳng định chủ đề Diễn đàn về Mô hình CNXH trong bối cảnh mới có ý nghĩa quan trọng. Theo đó, mô hình CNXH là một nội dung cốt lõi trong xây dựng CNXH, phản ánh chế độ kinh tế- chính trị- xã hội được xây dựng theo nguyên tắc của chủ nghĩa xã hội khoa học và phù hợp với điều kiện cụ thể của từng quốc gia. Đến nay, trên thế giới đã có nhiều mô hình CNXH tồn tại và phát triển. Điển hình là công cuộc cải cách gần 45 năm qua ở Trung Quốc cùng công cuộc đổi mới gần 40 năm qua ở Việt Nam và Lào.

Dựa vào những thành quả của mô hình CNXH ở Trung Quốc, Việt Nam và Lào trên mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội… TS. Đặng Xuân Thanh nhấn mạnh, đây chính là minh chứng hùng hồn cho tính đúng đắn và sức sống mãnh liệt của lý luận khoa học về CNXH, cho hiệu quả của sự vận dụng sáng tạo ở các mô hình CNXH cụ thể, mà còn khiến cho nhãn quan của các quốc gia, của nhân loại trên thế giới về những giá trị của CNXH ngày càng tích cực hơn.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch VASS nhấn mạnh, bối cảnh mới và cục diện thế giới đầy biến động, phức tạp và khó lường hiện nay đang đặt ra rất nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn mới mà các nước XHCN phải giải quyết thỏa đáng nhằm tạo cơ sở cho các chặng đường phát triển tiếp theo sau này, đặc biệt là những vấn đề về mô hình CNXH. Bên cạnh đó, nhiệm vụ của những người cộng sản, của giai cấp công nhân và nhân dân lao động ở các nước XHCN hiện nay không chỉ là tiếp tục bổ sung, phát triển lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin về CNXH mà còn là phải không ngừng tìm kiếm, sáng tạo những cách thức, những biện pháp mới, đa dạng và phù hợp với điều kiện lịch sử cụ thể của mỗi nước để đưa công cuộc xây dựng CNXH đi đến thành công và làm cho con đường đi lên CNXH trở nên có tính phổ biến trên toàn thế giới. Phó Chủ tịch Đặng Xuân Thanh đặc biệt nhấn mạnh đến trách nhiệm của các nhà khoa học đóng vai trò quan trọng trong sứ mệnh lý giải khoa học về các vấn đề lý luận và thực tiễn về mô hình CNXH trong bối cảnh mới của thời đại ngày nay.

Trong phát biểu khai mạc, thay mặt Lãnh đạo CASS, GS.TS. Chân Chiếm Dân nhiệt liệt chào mừng sự góp mặt đại biểu 03 bên. Giáo sư nhấn mạnh đến mục tiêu của Diễn đàn lần này sẽ thảo luận các vấn đề về mô hình xây dựng CNXH trong bối cảnh mới của thời đại. Giáo sư cũng cho biết, Đại hội Đảng là sự kiện quan trọng trong đời sống chính trị các nước XHCN. Năm 2021, Đảng Lao động Triều Tiên, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Cuba đã liên tiếp tổ chức các kỳ Đại hội Đảng khóa mới. Năm 2022 là năm đầu tiên Việt Nam, Lào, Triều Tiên và Cuba thực hiện tinh thần của Đại hội Đảng khóa mới, và là năm Đảng Cộng sản Trung Quốc tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XX, đại hội này sẽ được tổ chức vào tháng 10 năm 2022.

Bên cạnh đó Giáo sư Chân Chấm Dân cũng chỉ ra những thách thức mà các nước XHCN đang phải đối mặt trong bối cảnh thế giới đầy biến động (việc nhận thức sâu sắc về tính phức tạp, tính cấp bách và tính lâu dài của cuộc cạnh tranh giữa hai chế độ CNXH và CNTB). Do đó, Phó Chủ tịch CASS nhấn mạnh, việc tăng cường giao lưu, học hỏi lẫn nhau về mô hình phát triển và kinh nghiệm phát triển giữa các nước XHCN và nhận thức, nắm bắt rõ những đặc điểm về bản chất và yêu cầu của thời đại về mô hình phát triển XHCN đóng vai trò quan trọng trong việc giữ vững định hướng chiến lược, nâng cao lòng tin chiến lược, tối ưu hóa tầm nhìn chiến lược trong thời kỳ lịch sử mới, qua đó kiên định mục tiêu thúc đẩy mạnh mẽ quá trình hiện đại hóa XHCN vì sự thịnh vượng của đất nước và hạnh phúc của nhân dân.

Thay mặt Lãnh đạo LASES, phát biểu khai mạc tại Diễn đàn, TS. Khanlasy Keobounphanh bày tỏ niềm vinh dự được dẫn đầu đoàn LASES tham dự Diễn đàn; trân trọng cảm ơn Ban Lãnh đạo VASS đã đón tiếp và sự hỗ trợ nhiệt tình để đoàn LASES sang tham dự diễn đàn lần này. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập khu vực và quốc tế, Phó Chủ tịch LASES khẳng định, việc xác định mô hình XHCN tại CHDCND Lào là thách thức to lớn, là sự nghiệp cách mạng vĩ đại, cấp bách, sâu sắc, toàn diện, lâu dài và cần phải nâng cao hiểu biết về mối quan hệ giữa lý luận và thực tiễn. Qua đó các nhà khoa học cần phải tăng cường nghiên cứu, trao đổi chia sẻ, rút kinh nghiệm về lý luận và thực tiễn từ các nước XHCN để tìm ra mô hình phù hợp.

Phó Chủ tịch LASES nhấn mạnh, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào luôn kiên định Chủ nghĩa Mác- Lênin, Tư tưởng Cay-xỏn Phôm- vi-hản là kim chỉ nam dẫn đường cho việc tổ chức và hoạt động của Đảng trong sạch và vững mạnh. Đặc biệt, trong tình hình quốc tế diễn biến phức tạp và thách thức với nhân loại đang đối mặt hiện nay, các chính đảng và các nước cần phải phối hợp, hợp tác và trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau là sức mạnh thúc đẩy phát triển của nhân loại. Phó Chủ tịch LASES bày tỏ niềm tin sâu sắc rằng, kinh nghiệm về lý luận và thực tiễn về mô hình XHCN được trao đổi tại Diễn đàn lần này có ý nghĩa quan trọng và hữu ích đối với việc xác định mô hình XHCN tại CHDCND Lào cũng như việc vun đắp và thắt chặt tình đoàn kết giữa các nước XHCN.

Diễn đàn quốc tế về CNXH lần thứ IX nhận được 14 tham luận, được chia làm 03 Phiên thảo luận, các diễn giả (PGS.TS. Phạm Văn Đức, VASS; GS.TS. Tân Hướng Dương, CASS; TS. Khăm-pheng Thíp-mun-ta-ly, LASES; PGS.TSKH. Lương Đình Hải; GS.TS. Cung Vân, CASS; GS. Lâm Kiến Hoa, CASS; PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà, VASS; TS. Khăm- mặn Xỉ-phăn-xay, LASES; GS.TS. Phan Kim Nga, CASS; TS. Đào Thị Minh Thảo, Viện Triết học; PGS.TS. Hạ Khâm, CASS; ThS. Phăn-vông-xả Khăm-păn-nha, LASES; TS. Nguyễn Thị Thắm, VASS; ThS. Trần Thọ Tiêu, CASS) đã tập trung thảo luận những vấn đề chính như sau:

Thứ nhất, cần phải tiếp tục có những nghiên cứu mới và sâu sắc hơn quan điểm của các nhà sáng lập Chủ nghĩa Mác- Lênin về mô hình CNXH; đồng thời, bổ sung và phát triển thêm những nội dung mới vào lý luận khoa học về mô hình CNXH trên cơ sở thực tiễn của mỗi nước, như:  Xác định mô hình tổng quát về CNXH trong bối cảnh mới của thời đại, làm rõ hơn các đặc trưng, đặc điểm, mục tiêu của mô hình CNXH trong bối cảnh mới của thời đại…

Thứ hai, đánh giá những thuận lợi và khó khăn, thời cơ và thách thức trong quá trình thực hiện mô hình CNXH cụ thể ở mỗi nước; làm rõ thực tiễn mô hình CNXH, biểu hiện trong các lĩnh vực cụ thể (kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội…) ở mỗi nước; chia sẻ bài học kinh nghiệm giữa các nước trong quá trình thực hiện các mô hình CNXH cụ thể trước bối cảnh mới của thời đại.

Thứ ba, nhận định về những tác động, những ảnh hưởng từ bối cảnh mới của thời đại đến việc xây dựng và thực hiện mô hình CNXH trên thế giới nói chung và ở mỗi nước nói riêng; làm rõ mối quan hệ, liên hệ chặt chẽ giữa các mô hình CNXH hiện nay trên thế giới; phân tích mối quan hệ, sự tương tác giữa mô hình CNXH và mô hình CNTB trong lịch sử phát triển của nhân loại giai đoạn hiện nay.

Diễn đàn quốc tế về CNXH lần thứ IX diễn ra thành công tốt đẹp. Các đại biểu đã thảo luận những vấn đề mang tính lý luận về những nguyên tắc cơ bản có tính phổ quát của mô hình CNXH trong thời đại hiện nay;  những đặc trưng cơ bản và những vấn đề thực tiễn đặt ra trong thực hiện các mô hình CNXH. Đây là tiền đề trong những nghiên cứu tiếp theo nhằm đưa ra cơ sở lý luận vững chắc trong công cuộc xây dựng CNXH ở mỗi nước. Trên cơ sở trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về lý luận và thực tiễn trong phát triển đất nước theo con đường XHCN ở Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Cuba và Triều Tiên, Diễn đàn còn là nơi để các nước XHCN thể hiện mối liên hệ chặt chẽ, tinh thần quốc tế, tình đoàn kết gắn bó vì mục tiêu cuối cùng là xây dựng thành công CNXH.

Nguyễn Thu Trang