Dịch “Business Analyst” sang tiếng Việt là gì cho đúng?

Đọc bài “5 dạng chuyên gia công nghệ đắt giá” (http://www.pcworld.com.vn/articles/quan-ly/nguon-luc/2011/10/1228818/5-dang-chuyen-gia-cong-nghe-dat-gia/) trên PCWVN và nhiều báo khác tôi thấy thuật ngữ “business analyst” đôi khi được dịch là “chuyên viên phân tích kinh doanh”, đôi khi lại được dịch là “chuyên viên phân tích nghiệp vụ”. Dịch một thuật ngữ đúng sẽ giúp sinh viên và những người mới vào nghề công nghệ thông tin hiểu rõ vấn đề hơn và định hướng được nghề nghiệp tốt hơn.

Vậy BA dịch là gì thì đúng?

Trước hết, phải hiểu cho đúng công việc của BA thì sẽ biết cách dịch nào là đúng.

Giả dụ một nhóm dự án được giao xây dựng một phần mềm quản lý hoạt động văn phòng của một tổ chức phi chính phủ. Việc đầu tiên là nhóm cử BA đi tìm hiểu về hoạt động hàng ngày của tổ chức ấy. Ví dụ, BA có thể tìm hiểu những vấn đề sau:

Quy trình trao đổi công văn, tài liệu, thư từ như thế nào.
Quy trình lập lịch hoạt động của tổ chức ra sao.
Cấp trên có thể giao việc cho cấp dưới bằng những hình thức nào.
Họp và tranh luận được tổ chức như thế nào.
Tổng kết và rút kinh nghiệm các công việc đã thực hiện trong quý, trong năm như thế nào.
…

Những công việc trên chẳng có chút gì là “kinh doanh” cả, đó là các công việc chuyên môn văn phòng được các nhân viên của tổ chức bất kỳ thực hiện hàng ngày.

Tương tự, BA có thể tìm hiểu về hoạt động quản lý một trường học, hoạt động quản lý quan hệ khách hàng của một doanh nghiệp, hoạt động quản lý quan hệ cộng tác viên của một nhà xuất bản…

Như vậy, công việc của BA là tìm hiểu về hoạt động chuyên môn (còn gọi là hoạt động nghiệp vụ) của một tổ chức với mục đích xây dựng mô hình tin học hóa. Các hoạt động này có thể là kinh doanh hoặc phi kinh doanh như hoạt động văn phòng.

Từ đó, có thể thấy dịch BA là “chuyên viên phân tích nghiệp vụ” là đúng, không nên dịch là “chuyên viên phân tích kinh doanh” vì business trong rất nhiều trường hợp chả liên quan gì đến kinh doanh cả.

Tôi thấy bài báo này cũng trên PCWVN nói rất đúng về BA: http://www.pcworld.com.vn/articles/quan-ly/nguon-luc/2011/06/1224788/chuyen-vien-phan-tich-nghiep-vu-thong-dich-vien-cntt-kinh-doanh/.

Hoàng Xuân Thịnh

sata-aptech.edu.vn