Đau đớn bán thận chui: Nhận tiền, mất mạng

– “Nạn mua bán thận trái phép
đang rất nhức nhối. Chính tôi trong thời gian công tác tại bệnh viện cũng chứng
kiến và nhận được nhiều cuộc điện thoại mời mua thận.”, GS.BS Trần Ngọc
Sinh, Khoa Thận – tiết niệu Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM kể.

Các kiểu mua bán thận trá
hình

Mua bán thận, phủ tạng người
hiện bị nghiêm cấm tại Việt Nam; việc hiến thận trong y học xuất phát từ lòng
nhân đạo, không vụ lợi.

Thận để ghép cho người bệnh có
từ các nguồn: người cho sống (người thân trong gia đình và người xa lạ), người
cho chết não, hoặc buôn bán trái phép.

Nạn nhân mua bán thận chui ở
Cần Thơ. Ảnh: NLĐ 

Nguồn thận tại Việt Nam 99% từ
người cho sống, chỉ đáp ứng được rất ít so với nhu cầu của người chờ ghép thận.

Riêng tại Bệnh viện Chợ Rẫy,
danh sách bệnh nhân đang chờ thận để ghép lên tới 200 người.

“Chính vì nhu cầu bức thiết như
trên, phát sinh tình trạng săn tìm thận từ nguồn không chính thống. Tất nhiên
việc làm đó vô cùng tai hại, không chỉ là vấn đề kiện tụng rắc rối mà kẻ trong
cuộc còn phải trả giá bằng chính tính mạng của mình”, bác sĩ Sinh nói.

Bác sĩ Sinh không thể quên được
một trường hợp là nạn nhân của việc mua bán thận chui.

Cậu sinh viên tên L. đi bán
thận cho một bệnh nhân người Việt Nam. Cả hai người ra nước ngoài để thực hiện
phẫu thuật.

Sau đó, L. về Việt Nam và bị
biến chứng nặng, phải nhập Bệnh viện Chợ Rẫy.

Dù các bác sĩ đã tận tình cứu
chữa nhưng chàng trai trẻ rơi vào hôn mê, mất tri giác, sống đời sống thực vật,
rồi…tử vong.

Giá bán một quả thận chỉ vài
ngàn đô la Mỹ nhưng L. đã đánh đổi cả cuộc sống của mình.

Một trường hợp mua bán thận
được dàn dựng vô cùng tinh vi, lên tới tận bàn mổ nhưng được các bác sĩ của Bệnh
viện Chợ Rẫy phát hiện và ngưng lại kịp thời.

Chuyện xảy ra cách đây không
lâu. Một người Việt Nam qua Mỹ định cư và bị suy thận. Anh này quay trở về Việt
Nam, tìm lại lối xóm, gạ mua một quả thận của cô gái trẻ với giá 3.000 đô la Mỹ.

Cô gái bằng lòng, họ đã mua
chuộc được một tờ giấy chứng nhận địa phương là có quan hệ họ hàng để được Bệnh
viện Chợ Rẫy tiến hành phẫu thuật.

Khi người cho thận được đưa vào
phòng mổ, vừa gây mê xong thì có điện thoại báo bà mẹ của cô gái phản đối.

Bà này cho biết cô gái kia dại
dột đi bán thận chứ không hề có mối quan hệ huyết thống nào với tay Việt kiều
Mỹ. Thế là mọi chuyện vỡ lở.

Điều bác sĩ Sinh nhấn mạnh, quy
định của pháp luật vẫn còn quá nhiều kẽ hở. Nếu chỉ căn cứ vào tờ giấy có xác
nhận địa phương chứng minh quan hệ họ hàng thì rất nhiều đối tượng mua bán thận
có thể ngụy tạo được.

Chính vì thế, để quyết định có
thực hiện một ca ghép thận hay không, tại Bệnh viện Chợ Rẫy, ngoài những giấy
tờ, xét nghiệm theo quy định, bác sĩ Sinh phải trực tiếp sàng lọc, điều tra cả
người cho và người nhận thận.

Xét nghiệm sơ sài, có
thể…chết

Bác sĩ Sinh cho rằng một ca
ghép thận muốn thành công đòi hỏi rất nhiều yếu tố. Chỉ cần một yếu tố không
tương thích thì hậu quả xảy ra chỉ có thể là cái chết.

Một bệnh nhân
đang được điều trị  suy thận tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: Thanh Huyền.

Theo quy trình một ca ghép
thận, trước tiên phải có người cho thận đi cùng với bệnh nhân để cả hai được tư
vấn kỹ càng.

Người nhận không nên quá 60
tuổi, và sau khi ghép tiên lượng sống ít nhất phải trên 5 năm.

Người nhận thận nếu có bệnh
truyền nhiễm phải chữa cho khỏi hẳn trước khi ghép thận.

Khi làm các xét nghiệm thử tính
tương thích, miễn dịch học, cả người cho lẫn người nhận thận phải đáp ứng được
khoảng 50 tiêu chuẩn .

Để trải qua tất cả các xét
nghiệm này mất khoảng 1 tháng rưỡi.

Nếu thận từ người cho chết não,
người nhận thận nằm trong danh sách chờ. Lúc có thận sẽ thử cấp tốc, bệnh nhân
nào tương thích thì được chọn.

Thông thường, trong quá trình
thử giữa người cho và người nhận thận tại Bệnh viện Chợ Rẫy, cứ 5 cặp chỉ có 1
cặp phù hợp.

Ngoài ra, người cho thận phải
lớn hơn 18 tuổi và không quá 60 tuổi. Tất nhiên người cho thận cũng không được
mắc bệnh truyền nhiễm.

2 quả thận của người cho phải
bình thường, để chắc chắn khi còn một quả thận chất lượng cuộc sống không bị ảnh
hưởng.

Tuy nhiên, khi mổ thận chui ở
bên ngoài, các xét nghiệm được làm rất sơ sài, chỉ trong một ngày là hoàn tất.

Đó là lý do tại sao tỷ lệ tai
biến của việc mua bán thận chui rất cao.

“Như trường hợp của anh sinh
viên tên L. mà tôi vừa kể. Anh ta bị rối loạn đông máu nhưng không phát hiện ra.
Ca mổ đã phải lặp đi lặp lại tới 5 lần khiến nạn nhân mất mạng.”, bác sĩ Sinh
nói.

Để tránh tình trạng mua bán
thận chui xảy ra, bác sĩ Sinh cho rằng phải có lối thoát cho nguồn cung ứng
thận.

Việc cho thận chỉ có thể xuất
phát từ lòng nhân đạo thuần túy.

Ở một số nước, trên bằng lái xe
của họ có thể hiện luôn thông tin, chẳng may tai nạn xảy ra chủ phương tiện có
đồng ý hiến thận hay một phần cơ thể cho y học hay không. Vì khi đó cái chết của
anh ta không hề vô nghĩa bởi nó đem lại cuộc sống cho người khác.

Tất nhiên, thực hiện được điều
này không phải dễ, còn tùy thuộc vào suy nghĩ, tập quán của từng quốc gia.

Bệnh viện Chợ Rẫy bắt đầu
ghép thận từ năm 1992. Đến cuối năm 2013 bệnh viện này đã ghép cho 350 ca. 5 năm
sau ghép thận, 95% người được ghép vẫn sống, chất lượng sống cao hơn chạy thận
nhân tạo rất nhiều. Thậm chí, họ còn có thể có con ( bé lớn nhất đã được 10
tuổi).

Thanh Huyền