Chấn chỉnh tồn tại xử lý vi phạm hành chính về tài nguyên và môi trường ở một số địa phương

Qua kiểm tra công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường năm 2021, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phát hiện còn tồn tại, sai sót tại một số địa phương.

Mới đây, Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa ban hành Thông báo Kết luận số 13/KL-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường về kiểm tra công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường năm 2021 tại tỉnh Ninh Bình.

Theo Báo cáo số 96/BC-UBND, năm 2021, trên địa bàn tỉnh Ninh Bình có tổng số 245 vụ vi phạm hành chính (VPHC) trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường, trong đó, có 181 vụ việc trong lĩnh vực đất đai; 58 vụ việc trong lĩnh vực môi trường và 06 vụ việc trong lĩnh vực khoáng sản. Số tiền xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC) trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường là 3.662.850.000 đồng, đã nộp cho ngân sách Nhà nước 3.413.350.000 đồng.

Trong năm 2021, tỉnh Ninh Bình không có vụ việc VPHC chuyển cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để truy cứu trách nhiệm hình sự, không có trường hợp vi phạm pháp luật được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chuyển để XPVPHC và không có vụ việc kiến nại, tố cáo về XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường.

Theo Bộ TN&MT, mặc dù, UBND tỉnh Ninh Bình đã quan tâm chỉ đạo thực hiện, tuy nhiên, công tác quản lý thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC) nói chung và trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường vẫn còn một số tồn tại, hạn chế: các điều kiện bảo đảm cho thi hành pháp luật về XLVPHC còn thiếu, khó khăn, đặc biệt là nguồn nhân lực, kinh phí và trang thiết bị kỹ thuật; công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ chưa được thực hiện thường xuyên; một số địa phương chưa chủ động, quyết liệt trong công tác thanh tra, kiểm tra, đôn đốc thi hành pháp luật về XLVPHC.

Tàu chở than về tập kết tại các bãi ở khu vực ngoài đê sông Đáy. Ảnh: NT

Về áp dụng pháp luật về XLVPHC, theo Báo cáo số 96/BC-UBND, hiện vẫn còn 40/205 Quyết định XPVPHC (lĩnh vực đất đai với số tiền phải nộp là 172.500.000 đồng) chưa được thực hiện; trong đó 23/40 Quyết định hết thời hiệu thi hành theo quy định tại khoản 1 Điều 74 Luật XLVPHC. Số Quyết định XPVPHC có áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả (ADBPKPHQ) là 212 Quyết định, số Quyết định ADBPKPHQ là 2 Quyết định, tuy nhiên, vẫn còn nhiều trường hợp chưa thực hiện hoặc không cung cấp thông tin về việc thực hiện.

Nhiều trường hợp, người có thẩm quyền xử phạt chưa quyết liệt thực hiện trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, theo dõi việc thực hiện các Quyết định XPVPHC, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả (ADBPKPHQ) theo quy định tại khoản 2 Điều 73 Luật XLVPHC và không thực hiện các quy định về cưỡng chế thi hành Quyết định XPVPHC, ADPBKPHQ theo quy định tại mục 3 Chương III Luật XLVPHC.

Một số trường hợp XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường cần xem xét lại về thẩm quyền, đặc biệt là Quyết định XPVPHC của Chủ tịch UBND cấp xã. Theo Phụ lục kèm theo Báo cáo số 96/BC-UBND, một số Quyết định XPVPHC của Chủ tịch UBND cấp xã trong lĩnh vực đất đai theo quy định tại Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngoài hình thức xử phạt chính còn ADBPKPHQ, trong đó, có những BPKPHQ không thuộc thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch UBND cấp xã (theo quy định tại Điều 52 Luật XLVPHC trường hợp này thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện).

Qua kiểm tra theo xác suất 7 hồ sơ thuộc thẩm quyền XPVPHC của Chủ tịch UBND thành phố Ninh Bình và Chủ tịch UBND huyện Hoa Lư trong năm 2021 cho thấy một số tồn tại, sai sót.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND tỉnh Ninh Bình cần tiếp tục quan tâm công tác thi hành pháp luật về XLVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường trong thời gian tới; có các giải pháp để chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những hạn chế, đặc biệt là tăng cường đôn đốc, theo dõi, thanh tra, kiểm tra và tăng cường năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức tham gia công tác XPVPHC; quan tâm bố trí nguồn lực, điều kiện cần thiết cho thi hành pháp luật về XLVPHC và thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng pháp luật, chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức tham gia công tác XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường.

Về xử lý sai phạm trong áp dụng pháp luật về XLVPHC: Đề nghị UBND tỉnh Ninh Bình chỉ đạo kiểm tra, khắc phục các tồn tại, sai sót của các Quyết định XPVPHC, ADBPKPHQ trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường được ban hành trong năm 2021, đặc biệt là các Quyết định XPVPHC, ADBPKPHQ thuộc thẩm quyền XPVPHC của Chủ tịch UBND cấp xã; xem xét, xử lý trách nhiệm người có thẩm quyền XPVPHC, người tham mưu cho người có thẩm quyền XPVPHC theo quy định của pháp luật trong trường hợp xử phạt không đúng thẩm quyền, không đúng, không đầy đủ các hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật.

Đề nghị UBND tỉnh Ninh Bình chỉ đạo đôn đốc việc thực hiện các Quyết định XPVPHC chưa thực hiện còn thời hiệu thi hành theo quy định tại khoản 1 Điều 74 Luật XLVPHC; kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của người có thẩm quyền, trách nhiệm đối với các trường hợp không thực hiện trách nhiệm theo dõi, đôn đốc việc triển khai thực hiện để quá thời hiệu thi hành, gây thất thoát ngân sách nhà nước.

Về xử lý sai phạm trong XPVPHC lĩnh vực tài nguyên và môi trường thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND thành phố Ninh Bình và Chủ tịch UBND huyện Hoa Lư, đề nghị UBND tỉnh Ninh Bình thực hiện một số nội dung sau đây: Chỉ đạo rà soát toàn bộ hồ sơ XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường; trường hợp phát hiện có sai sót, khẩn trương thực hiện đính chính, sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ theo quy định của pháp luật (bao gồm các hồ sơ đã được kiểm tra và các hồ sơ chưa được kiểm tra).

Đồng thời, chỉ đạo xác định cụ thể các sai phạm và xử lý trách nhiệm đối với người có thẩm quyền XPVPHC và người tham mưu cho người có thẩm quyền XPVPHC có các hành vi vi phạm quy định tại Điều 12 Luật XLVPHC, Điều 22 Nghị định số 19/2020/NĐ-CP.

Tỉnh Hưng Yên, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Thông báo Kết luận số 14/KL-BTNMT về việc kiểm tra công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường năm 2021 tại địa phương này.

Theo đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đánh giá, bên cạnh kết quả đạt được, công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC) trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường tại tỉnh Hưng Yên vẫn còn một số tồn tại, hạn chế và vướng mắc trong tổ chức thực hiện cần phải khắc phục trong thời gian tới.

Cụ thể, UBND tỉnh Hưng Yên chưa ban hành quy định mức độ buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm với từng loại vi phạm pháp luật đất đai theo phân cấp tại Nghị định số 91/2019/NĐ-CP của Chính phủ về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai.

Các điều kiện và phương tiện, thiết bị bảo đảm cho việc thi hành pháp luật XLVPHC nói chung và trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường của UBND tỉnh Hưng Yên còn thiếu, gặp nhiều khó khăn; hiểu biết, năng lực về pháp luật, nghiệp vụ của đội ngũ công chức thực hiện công tác thi hành pháp luật về XLVPHC còn hạn chế. Ngoài ra, việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong phát hiện, ngăn chặn hành vi vi phạm còn hạn chế.

Thông tin, số liệu, báo cáo về XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường chưa được tổng hợp, thống kê đầy đủ, thiếu cập nhật.

Bên cạnh đó, còn khá nhiều quyết định XPVPHC, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả (ADBPKPHQ) trong lĩnh vực đất đai chưa được thi hành (chủ yếu thuộc thẩm quyền xử phạt của UBND cấp xã của huyện Yên Mỹ). Điều này cho thấy công tác đôn đốc, theo dõi, kiểm tra việc chấp hành các quyết định XPVPHC, ADBPKPHQ ở một số nơi chưa được quan tâm đúng mức.

Qua kiểm tra xác suất 23/34 hồ sơ XPVPHC năm 2021 của lĩnh vực đất đai, môi trường thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên (19/30 hồ sơ) và Chủ tịch UBND huyện Văn Lâm (4/4 hồ sơ) cho thấy một số tồn tại, hạn chế.

Từ kết quả này, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị, UBND tỉnh Hưng Yên cần quan tâm chỉ đạo công tác thi hành pháp luật về XLVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường; đồng thời có các giải pháp để chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những tồn tại, hạn chế, đặc biệt là tăng cường thanh tra, kiểm tra và tập huấn, bồi dưỡng pháp luật, chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức tham gia công tác XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường.

“Khẩn trương ban hành quy định mức độ buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu trước khi vi phạm đối với từng loại vi phạm đất đai theo quy định tại Nghị định số 91/2019/NĐ-CP của Chính phủ về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai… Chỉ đạo đôn đốc, kiểm tra, cưỡng chế thi hành các quyết định XPVPHC, ADBPKPHQ chưa được thi hành; xem xét, xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc không đôn đốc, kiểm tra, cưỡng chế thi hành một số quyết định XPVPHC, ADBPKPHQ trong năm 2021”, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường nhấn mạnh.

Tại Kết luận số 17/KL-BTNMT kiểm tra công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường năm 2021 tại tỉnh Ninh Thuận, Bộ TN&MT nêu rõ, về áp dụng pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC), trong năm 2021, mặc dù, bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, trên địa bàn tỉnh, các cấp có thẩm quyền đã xử phạt 349 vụ việc vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường với số tiền xử phạt là 6.058.181.000 đồng, trong đó, lĩnh vực đất đai là 231 trường hợp với tổng số tiền phạt chính là 2.170.985.000 đồng; lĩnh vực khoáng sản 81 trường hợp với tổng số tiền phạt chính là 875.924.000 đồng, hình thức xử phạt bổ sung là 2.338.772.000 đồng; lĩnh vực môi trường 32 trường hợp vi phạm với tổng số tiền phạt chính là 612.500.000 đồng, lĩnh vực tài nguyên nước 1 trường hợp vi phạm với số tiền phạt chính là 40.000.000 đồng; lĩnh vực đo đạc và bản đồ 2 trường hợp với số tiền phạt chính là 20.000.000 đồng.

Qua số vụ việc vi phạm được phát hiện, xử lý cho thấy sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt, sát sao của UBND tỉnh Thuận và các cấp, các ngành tại địa phương trong công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên và môi trường.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Ninh Thuận, trong số 349 trường hợp có quyết định XPVPHC, có 10 Quyết định XPVPHC có đơn kiến nghị cơ quan có thẩm quyền cho phép tồn tại các công trình vi phạm do điều kiện kinh tế khó khăn, không có chỗ ở nào khác; trong kỳ báo cáo không phát sinh đơn thư khiếu nại, khiếu kiện hành chính và không có trường hợp tái phạm.

Tuy nhiên, về áp dụng pháp luật về xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC), qua rà soát Báo cáo số 213/BC-UBN của UBND tỉnh, trong số 341 Quyết định XPVPHC có hình thức xử phạt tiền, đã có 261/341 Quyết định XPVPHC có hình thức xử phạt tiền đã thi hành xong (chiếm 77%), số Quyết định XPVPHC chưa thi hành xong là 80/341 Quyết định.

Trong số 80 Quyết định chưa thi hành thì có 63/802 đã hết thời hiệu thi hành quyết định XPVPHC theo quy định tại khoản 1 Điều 74 Luật XLVPHC, với số tiền chưa thu được vào ngân sách nhà nước là 789.500.000 đồng.

Bên cạnh đó, trong số 6/6 Quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả (ADBPKPHQ) mà không ban hành Quyết định XPVPHC, có 1 Quyết định đã thi hành, 5/6 Quyết định đã ban hành Quyết định cưỡng chế. Đối với các BPKPHQ ban hành cùng với Quyết định XPVPHC, hầu hết các địa phương BPKPHQ chưa được thi hành hoặc có ra Quyết định cưỡng chế nhưng chưa thực hiện. Ngoài ra, rất nhiều trường hợp, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai, xử phạt chưa đầy đủ BPKPHQ là buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.

Về thẩm quyền XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường trong năm 2021, về cơ bản, việc XPVPHC trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận được thực hiện theo đúng thẩm quyền của pháp luật. Tuy nhiên, qua kiểm tra, một số địa phương, việc giao quyền XPVPHC cho cấp phó xử phạt chưa được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 54 Luật XLVPHC, Mẫu số 29 Nghị định số 97/2017/NĐ-CP, theo đó phải có văn bản riêng về việc giao quyền XPVPHC, trong đó, phải xác định được phạm vi giao quyền, nội dung giao quyền, thời hạn được giao quyền.

Bên cạnh đó, một số trường hợp xử phạt cần xem xét lại về thẩm quyền, đặc biệt là Quyết định xử phạt của Chủ tịch UBND cấp xã. Theo Phụ lục kèm theo Báo cáo số 213/BC-UBND, một số Quyết định XPVPHC của Chủ tịch UBND cấp xã trong lĩnh vực đất đai theo quy định tại Nghị định số 91/2019/NĐCP ngoài hình thức xử phạt chính còn ADBPKPHQ, trong đó, có những BPKPHQ không thuộc thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch UBND cấp xã (theo quy định tại Điều 52 Luật XLVPHC trường hợp này thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện).

Qua kiểm tra theo xác suất 22 hồ sơ thuộc thẩm quyền XPVPHC của Chủ tịch UBND thành phố Phan Rang – Tháp Chàm và Chánh thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường đã xử phạt trong năm 2021, còn một số tồn tại, sai sót.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị, UBND tỉnh Ninh Thuận cần tiếp tục quan tâm công tác thi hành pháp luật về XLVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường trong thời gian tới; có các giải pháp để chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những hạn chế, đặc biệt là tăng cường thanh tra, kiểm tra và tăng cường năng lực của đội ngũ công chức tham gia công tác XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường; quan tâm bố trí nguồn lực, điều kiện cần thiết cho thi hành pháp luật về XLVPHC và thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng pháp luật, chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức tham gia công tác XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường.

Đề nghị UBND tỉnh Ninh Thuận khẩn trương hoàn thiện, ban hành quy định mức độ buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu trước khi vi phạm đối với từng loại vi phạm đất đai theo thẩm quyền quy định tại điểm a khoản 3 Điều 5 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP của Chính phủ về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai.

Về xử lý sai phạm trong áp dụng pháp luật về XLVPHC, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND tỉnh Ninh Thuận chỉ đạo kiểm tra các Quyết định XPVPHC trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường thuộc thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch UBND cấp xã trong năm 2021; xử lý trách nhiệm của các cá nhân có liên quan trong trường hợp xử phạt không đúng thẩm quyền; không đúng, không đầy đủ các hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả; chuyển hồ sơ vụ việc vi phạm nếu thuộc trường hợp có dấu hiệu tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Đề nghị UBND tỉnh Ninh Thuận chỉ đạo đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các Quyết định XPVPHC chưa thực hiện còn thời hiệu thi hành theo quy định tại khoản 1 Điều 74 Luật XLVPHC; kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các cá nhân có liên quan trong việc không thực hiện trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện để quá thời hiệu thi hành các Quyết định XPVPHC…