Cây hoa hòe – dược liệu quý – cây công trình

CÂY CÔNG TRÌNH – Danh sách các loại cây công trình ‎ > ‎

Cây hoa hòe – dược liệu quý

Hòe – Cây dược liệu quý giúp tăng thu nhập

Hòe là cây thân gỗ, cao có thể lên đến 15 mét, thân thẳng, chỏm lá tròn, cành cong queo, lá kép, cụm hoa hình chùy ở đầu cành, tràng hoa hình bướm màu trắng ngà. Ðài hoa hình chuông, màu vàng xám. Quả hòe loại đậu, không mở, dày và thắt nhỏ lại ở giữa các hạt. Nụ hoa hình trứng, có cuống nhỏ, ngắn, một đầu hơi nhọn, dài 3 – 6mm, rộng 1 – 2mm màu vàng xám. Hoa chưa nở dài từ 4 – 10mm, đường kính 2 – 4 mm. Cánh hoa chưa nở màu vàng, mùi thơm, vị hơi đắng. Hòe trồng cây lấy nụ hoa và quả làm thuốc chữa được nhiều bệnh, song chủ yếu dược liệu dùng nụ hoa. Nụ hoa hoè tính hơi lạnh, có nhiều công dụng như hạ mỡ máu, chống viêm, chống co thắt và chống loét, chống tiêu chảy, cao huyết áp, đau mắt; tác dụng tốt với hệ tim mạch, chữa các chứng chảy máu như chảy máu cam, ho ra huyết, băng huyết, đại tiểu tiện ra máu…

Cây hòe phân bố ở các tỉnh phía Bắc, trong đó có nhiều ở làng quê Thái Bình,
tập trung nhiều nhất ở các huyện Thái Thụy, Vũ Thư. Tuy nhiên, do ưu điểm dễ
trồng, hiếm khi nhiễm sâu bệnh và mất mùa nên có nhiều người quê Thái Bình đi
kinh tế mới ở các tỉnh Tây Nguyên, đem hòe vào trồng làm bóng mát cho cây cà
phê cũng phát triển rất tốt, cho thu nhập cao.

Nhiều nhà trồng hoè làm cây lưu niên, bóng mát, cây giống, cho thu mỗi năm
khoảng 30 đến 70 kg nụ, bán được trên chục triệu đồng, đem lại hiệu quả kinh tế
khá mà không tốn công đầu tư. Về hiệu quả xã hội, nếu cây hòe phát triển còn
giải quyết việc làm cho nhiều lao động, từ khâu thu hoạch, chế biến, phơi sấy,
bảo quản đến khâu thu mua lẻ… lao động phổ thông, thậm chí cụ già, trẻ nhỏ
đều có thể làm được.

Cây hòe có nhiều ưu điểm như thế nhưng hiện chỉ tập trung ở một số địa
phương có truyền thống trồng từ vài chục năm nay, số lượng nhân rộng không nhiều.
Rải rác ở các xã trong tỉnh, nhiều gia đình có hòe trồng ngẫu nhiên từ xưa song
có sao thu vậy, không có ý thức trồng mới và quy hoạch trồng thành cây hàng
hóa. Lý do chủ yếu  do đầu ra của hòe thương phẩm bấp bênh. Những nơi tập
trung trồng nhiều hòe như một số xã ở Vũ Thư, Thái Thụy thì có cơ sở thu mua,
sơ chế, còn lại lượng hòe rải rác trong dân hầu như phụ thuộc vào những người
thu gom lẻ, giá cả cũng phụ thuộc vào thương lái. Nhiều khi người trồng bức xúc
vì bị thương lái ép giá, thu nhập không xứng đáng với công sức.

Thiết nghĩ để cây hòe có thể trở thành cây hàng hóa cung cấp nguyên liệu cho
ngành công nghiệp chế biến dược phẩm rất cần có sự liên kết “bốn nhà” và sự
quan tâm định hướng của các cấp chính quyền, các đoàn thể chính trị, xã hội trong
đó có Hội Nông dân, Hội Làm vườn. Có định hướng rõ ràng, đầu ra ổn định, tin
rằng cây hòe sẽ ngày càng xuất hiện nhiều trên đồng đất Thái Bình, phát huy
tính năng là cây dược liệu quý trong chăm sóc sức khỏe nhân dân, góp phần giúp
bà con nông dân giảm nghèo, làm giàu.

Phương pháp ươm và trồng hòe:

Trước hết chọn những cây hòe có chùm hoa to, nhiều nụ (bà
con thường gọi là hòe nếp). Thời gian từ tháng 12 đến tháng 2 (âm lịch) chọn
những quả đã chín ngắt về tách hạt và có thể ươm ngay.

Trước hết rải 1 lớp cát nhỏ hoặc đất mịn dày độ 7 – 10cm sau
đó rải đều hạt hòe tiếp tục phủ 1 lớp đất dày 4 – 5cm.

Thường xuyên tưới nước sau khoảng 20 – 30 ngày thì hạt nảy
mầm, khi cây đã cao khoảng 5 – 7cm được 2 – 3 cặp lá nhỏ thì cho vào bầu nilon
đã đóng đầy đất màu, sau đó xếp bầu theo hàng làm giàn che bớt ánh sáng và
thường xuyên tưới nước. Khi cây hòe cao khoảng 40 – 60cm có thể trồng được (ở
Tây Nguyên trồng đầu mùa mưa là tốt nhất).

Cách trồng cây hòe:

Nếu hòe trồng trên vùng đất trống, trồng cây cách cây: 5 –
7m.

Trồng hòe xen với cà phê thì có thể trồng thưa hơn: Đào hố vuông
40cm x 40cm sâu 40cm dùng phân chuồng đã ủ hoai (cây hòe đặc biệt ưa phân
chuồng) sau đó trộn lẫn phân, đất và đặt cây cho lấp hết bầu (trong lúc cắt bầu
tránh làm vỡ bầu).

Chăm sóc cây hòe:

Cây hòe là loại cây rễ cọc chịu hạn tốt, mùa khô có thể tưới
thêm để cây phát triển nhanh. Có thể thay phân chuồng bằng phân vô cơ. Khi cây
hòe đã cao khoảng 1,2 – 1,5m, ngắt ngọn chính để hoa hòe ra đầu cành, nên càng
nhiều cành, càng nhiều hoa.

Cây hòe trồng thường ba năm thì có hoa, nếu chăm sóc tốt thì
2 năm hòe đã cho hoa.

Cây hòe trồng 4 – 5 năm có thể cho từ 8 – 10kg hoa khô.

Thu hoạch hòe: Khi chùm hoa đã to, nụ đã cương to sắp bung hoa
thì ngắt, nếu ngắt non hoặc hoa đã nở năng suất sẽ giảm.

Sau khi đã ngắt chùm hoa hòe, loại bỏ lá, cuống hoa đem phơi khô
là có thể bán được.

Thông thường cứ 7 – 10 ngày thu hoạch hòe 1 lần. Cây hòe thích nghi với
những vùng đất không phù hợp với cây cà phê như xa nước, có thể trồng hòe thay
cho cây cà phê.

Ngoài ra, có thể trồng xen hòe trong lô cà phê hay trồng
chắn gió ở bờ lô đều tốt.

Với phương án trên bà con nông dân chúng ta sẽ có thêm nguồn
thu nhập không nhỏ từ cây hòe.

……………..
Xem thêm các loại cây lá màu khác tại: cây lá màu
Xem thêm các loại cây bóng mát thân gỗ khác tại: cây bóng mát
Cây lộc vừng, cây bưởi, cây bằng lăng, cây sấu; cây cau vua; cây mít; cây xoài; cây vú sữa.