Các chính sách và giải pháp phát triển giáo dục phổ thông ở Việt Nam hiện này

Định hướng mục tiêu và giải pháp cho giáo dục phổ thông giai đoạn 2021-2030

Ngày 25/6, Tiểu ban Giáo dục phổ thông của Hội đồng Quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực tổ chức phiên họp với chủ đề Định hướng mục tiêu và giải pháp cho giáo dục phổ thông trong chiến lược giáo dục giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn 2045. Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Nguyễn Hữu Độ chủ trì.

Cùng dự có lãnh đạo các đơn vị liên quan thuộc Bộ, lãnh đạo Vụ Văn xã – Văn phòng Chính phủ, đại diện một số Sở GDĐT, Hiệu trưởng một số trường phổ thông và lãnh đạo Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.

Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ chủ trì phiên họp

Nhiều mục tiêu GDPT giai đoạn 2011-2020 đạt và vượt chỉ tiêu

Báo cáo tại phiên họp, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học Nguyễn Xuân Thành cho biết, sau 10 năm thực hiện chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020, giáo dục Việt Nam đã đạt những thành tựu quan trọng, chất lượng giáo dục được cải thiện, một số mục tiêu trong chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn này đã đạt và vượt chỉ tiêu.

Về bảo đảm tiếp cận giáo dục cho các đối tượng học sinh phổ thông, mục tiêu chiến lược đặt ra là đến năm 2020 tỷ lệ đi học đúng tuổi ở tiểu học là 99%; THCS là 95%; 80% thanh niên trong độ tuổi đạt trình độ học vấn THPT và tương đương; 70% trẻ khuyết tật được đi học.

Thực tế triển khai đến năm học 2019-2020, tỷ lệ nhập học đúng độ tuổi cấp tiểu học là 99,35%; cấp THCS là 96%; vượt chỉ tiêu đề ra. Tỷ lệ trẻ em khuyết tật có khả năng học tập được tiếp cận với giáo dục và tham gia học tập chủ yếu học hòa nhập tại các trường tiểu học và THCS tăng lên.

Tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn đối với mầm non 97,6%, tiểu học 99,8%, THCS 99,1%, THPT 99,7%. Hầu hết cán bộ quản lý, giáo viên có lòng yêu nghề, có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp tốt, tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, tích cực học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Năng lực sư phạm của phần lớn nhà giáo được nâng lên, đáp ứng được yêu cầu đổi mới.

Cơ sở vật chất của giáo dục các cấp cũng được đầu tư, tăng số lượng phòng học, tăng lượng phòng kiên cố hóa.

Chỉ số về chất lượng giáo dục phổ thông được nâng lên. Với giáo dục đại trà, tỷ lệ học sinh bỏ học ở cả cấp tiểu học, THCS, THPT có xu hướng giảm dần. Trình độ ngoại ngữ tin học của học sinh được cải thiện, một bộ phận học sinh có thể giao tiếp được tiếng Anh và sử dụng công nghệ thông tin trong học tập.

Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học báo cáo tại phiên họp

Các nước, các tổ chức quốc tế đánh giá cao học sinh lứa tuổi 15 của Việt Nam vượt mức trung bình của học sinh các nước khối OECD. Chất lượng kết quả học sinh Việt Nam tham dự các kỳ thi Olympic các môn văn hóa sáng tạo khoa học kỹ thuật quốc tế luôn ở top đầu, ông Thành cho biết.

Đánh giá việc thực hiện các mục tiêu đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo giai đoạn 2011-2020, PGS.TS Lê Anh Vinh – Viện Phó Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho biết, nhiều mục tiêu đã đạt kết quả vượt chỉ tiêu đề ra. Điển hình là tỷ lệ trẻ trong độ tuổi mẫu giáo được chăm sóc, giáo dục tại cơ sở giáo dục mầm non vượt 12% so với chỉ tiêu; tỷ lệ người biết chữ trong độ tuổi từ 15 trở lên đạt 98,92% năm 2020 (vượt 0,92% so với chỉ tiêu); tỷ lệ người biết chữ trong độ tuổi từ 15 đến 36% đạt 99,2% năm 2020 (vượt 0,2% so với chỉ tiêu).

Cơ hội tiếp cận giáo dục đã được cải thiện nhưng theo PGS Lê Anh Vinh, vấn đề này vẫn còn hạn chế về quy mô và mạng lưới giáo dục chưa phát triển đồng đều. Chất lượng giáo dục phổ thông giữa các vùng miền, các đối tượng còn chênh lệch. Năng lực nghề nghiệp của một bộ phận giáo viên, năng lực quản lý và quản trị nhà trường của một bộ phận cán bộ quản lý chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới.

Đẩy mạnh tự chủ trong trường phổ thông

Đồng tình với đánh giá kết quả đạt được của mục tiêu chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020, các đại biểu tham dự phiên họp đã thảo luận, cho ý kiến về định hướng mục tiêu và giải pháp cho giáo dục phổ thông trong chiến lược giáo dục giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn 2045.

GS.TS Phạm Hồng Quang, Giám đốc Đại học Thái Nguyên cho rằng, mục tiêu của Chiến lược phải tương đồng với Luật Giáo dục 2019. Theo đó, mục tiêu của giáo dục được chuyển từ đào tạo con người toàn diện (theo Luật Giáo dục 2005) sang phát triển toàn diện con người Việt Nam. Để hoàn thành mục tiêu này, ngoài ngành GDĐT, còn có trách nhiệm lớn của các địa phương trong đầu tư, quan tâm đến giáo dục đào tạo, trách nhiệm của gia đinh và toàn xã hội.

PGS.TS Lê Anh Vinh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam

GS Phạm Hồng Quang và nhiều Hiệu trưởng trường phổ thông tham dự phiên họp đề xuất việc đẩy mạnh giao quyền tự chủ cho cơ sở giáo dục, coi đây là giải pháp đột phá để thực hiện mục tiêu của chiến lược phát triển giáo dục phổ thông giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045. Tự chủ mới ra được chất lượng. Ở môi trường tự chủ, nhà trường sẽ làm được nhiều giá trị cho học sinh, cô Nguyễn Thị Nhiếp – thành viên Tổ tư vấn của Ủy ban quốc gia đổi mới giáo dục nói.

Ngoài đề xuất thí điểm cho một số trường thực hiện tự chủ rồi lâu dài sẽ áp dụng đại trà, cô Nhiếp cho rằng, cần đẩy mạnh việc đổi mới phương pháp giáo dục, xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường, đổi mới thi cử đáp ứng mục tiêu giáo dục phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực của học sinh.

TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội đồng giáo dục trường THPT Đinh Tiên Hoàng bổ sung giải pháp đổi mới việc đào tạo cán bộ quản lý giáo dục để khắc phục tình trạng hiện nay phần lớn lãnh đạo trường phổ thông đi lên từ giáo viên và thực hiện việc quản lý, quản trị nhà trường theo kinh nghiệm.

Đưa ra chỉ số đột phá để thấy sự khác biệt của giáo dục Việt Nam

Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho biết, định hướng mục tiêu, giải pháp cho giáo dục phổ thông giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045 là mảnh ghép quan trọng trong chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam, nhằm thực hiện các nhiệm vụ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông, đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông, đáp ứng Luật Giáo dục 2019 và các yêu cầu mới.

Ghi nhận ý kiến góp ý của các đại biểu tham dự phiên họp, Thứ trưởng giao các đơn vị chuyên môn của Bộ GDĐT tổng hợp và hoàn thiện định hướng phát triển giáo dục phổ thông 2021-2030 với mục tiêu tổng quát tương đồng với Luật giáo dục 2019, thống nhất 9 nhiệm vụ và giải pháp – đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 29.

Nhiều giải pháp phát triển giáo dục phổ thông giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045 được trao đổi tại phiên họp

Theo đó, ngành Giáo dục sẽ rà soát, quy hoạch, phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục phổ thông trong cả nước; nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục các cấp; triển khai thực hiện chương trình giáo dục giáo dục phổ thông mới, đẩy mạnh định hướng nghề nghiệp và phân luồng trong giáo dục phổ thông.

Đồng thời nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và quản lý giáo dục; hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo; tăng cường cơ sở vật chất đảm bảo chất lượng giáo dục; phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Giải pháp đẩy mạnh giao quyền tự chủ đối với các cơ sở giáo dục phổ thông có thể xác định là điểm nhấn. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp vẫn phải lấy chất lượng nhà giáo là gốc, là giải pháp đột phá trong chiến lược phát triển giáo dục phổ thông, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Song song với việc đưa ra bộ chỉ số phát triển giáo dục phổ thông trong giai đoạn mới đảm bảo đúng hướng, đúng mục tiêu, đúng chỉ đạo, phù hợp với hội nhập quốc tế, Thứ trưởng yêu cầu phải đưa ra chỉ số đột phá để thấy sự khác biệt của giáo dục Việt Nam so với thế giới.